Tổng thống Donald Trump từng gọi một loạt tướng lĩnh được ông bổ nhiệm vào chính quyền mình là "những vị tướng của tôi". Dù vậy, vào thời điểm ông Mattis chính thức ra đi (cuối tháng 2-2019), không còn tướng lĩnh nào tồn tại trong chính quyền ông Trump.
Là tướng thủy quân lục chiến từng trải qua các cuộc chiến ở Afghanistan và Iraq, ông Mattis quyết định từ chức để phản đối động thái rút quân khỏi Syria của ông chủ Nhà Trắng.
Đây là kết cục kém vui của tướng 4 sao về hưu này. Với kinh nghiệm và bản tính kiên định, ông Mattis từng được xem là nhân tố cân bằng đối với một tổng thống khó đoán như ông Trump.
Không lâu sau khi ông Mattis được ông Trump chọn vào vị trí ông chủ Lầu Năm Góc, cả hai nhanh chóng bất đồng về không ít quyết định chính sách quan trọng.
Chẳng hạn như ông Mattis lên tiếng ủng hộ những liên minh quân sự thường xuyên bị ông Trump chỉ trích như NATO.
Lá thư từ chức của ông Mattis được xem là sự phản đối sắc bén và công khai nhất từ bên trong chính quyền ông Trump, liên quan đến việc ông chủ Nhà Trắng bác bỏ những mối quan hệ đồng minh góp phần giúp an ninh Mỹ thêm vững chắc kể từ cuối Thế chiến II.
Ông Mattis là tướng cuối cùng trong nhóm an ninh quốc gia của ông Trump sau khi ông John Kelly hôm 8-12 thông báo quyết định từ chức Chánh Văn phòng Nhà Trắng vào cuối tháng này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và ông Mattis. Ảnh: Reuters
Ông Kelly cũng là một cựu tướng 4 sao của Thủy quân lục chiến Mỹ, từng làm Bộ trưởng An ninh Nội địa trước khi được bổ nhiệm vào vị trí Chánh Văn phòng Nhà Trắng hồi tháng 7-2017, thay ông Reine Priebus.
Không ít người kỳ vọng ông Kelly trong vai trò mới sẽ mang lại trật tự cho một Nhà Trắng hỗn loạn. Theo thời gian, ông Kelly ngày càng đối mặt nhiều trở ngại và thỉnh thoảng còn xung đột với ông Trump về một số vấn đề.
Trước đó, hồi tháng 3-2018, tướng 3 sao H.R. McMaster bị sa thải khỏi vị trí cố vấn an ninh quốc gia trong diễn biến không gây nhiều bất ngờ. Trong thời gian đảm nhận vị trí này, ông McMaster không ít lần bất đồng với Tổng thống Mỹ.
Ông John Kelly. Ảnh: AP
Ngoài ra, vai trò của ông ngày càng giảm khi ông Trump bắt đầu dựa vào lời khuyên từ hai ông Kelly và Mattis. Số phận của ông McMaster coi như đã định đoạt sau khi ông Trump cách chức Bộ trưởng Ngoại giao Rex Tillerson, một đồng minh của ông, hồi tháng 3.
Đáng chú ý là ông McMaster lên thay một tướng 3 sao khác, ông Michael Flynn hồi tháng 2-2017.
Ông Flynn chỉ làm việc được vài tuần và là tướng đầu tiên rời chính quyền ông Trump. Nhân vật này bị sa thải sau khi bị phát hiện đã nói dối với Cục Điều tra Liên bang và Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence về những lần trao đổi với quan chức Nga.
Ngoài việc nhận tội khai man FBI, ông đã và đang hợp tác với cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller về nghi án chiến dịch tranh cử của ông Trump thông đồng với Nga.
Tổng thống Donald Trump và tướng H.R. McMaster. Ảnh: Reuters
Ông Michael Flynn. Ảnh: AP