Hải quân Mỹ chia sức trên nhiều mặt trận
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã điều tàu chiến và các khí tài quân sự khác đến Vịnh Ba Tư để đe dọa Iran.
Chính quyền Trump cho biết việc triển khai tàu sân bay USS Abraham Lincoln và tàu vận tải đổ bộ USS Arlington trong khu vực này nhằm bảo vệ lợi ích quân sự và thương mại của Mỹ khỏi các mối đe dọa tiềm tàng từ Iran.
Ông Trump quyết định hủy bỏ thỏa thuận hạt nhân Iran vào năm ngoái, áp dụng các biện pháp trừng phạt trực tiếp đối với các chương trình hạt nhân và tên lửa của Tehran và đe dọa các hình phạt thứ cấp đối với các nước làm ăn với Iran.
Nhưng sự gia tăng các hoạt động hải quân của Mỹ ở Vịnh Ba Tư, cùng với sự hiện diện liên tục của các tàu chiến Mỹ ở Địa Trung Hải và Biển Đen để chống lại Nga, có thể vượt quá khả năng của Hải quân Mỹ.
Washington đã hạn chế các nguồn lực ngân sách để mở rộng hạm đội hiện tại với khoảng 280 tàu lên con số 355 mà chính quyền Tổng thống Trump đã lên kế hoạch. Hơn nữa, việc triển khai ở nhiều mặt trận, không chỉ ở các điểm nóng như Biển Đông và eo biển Đài Loan, cũng được coi là một lỗ hổng.
Để bù đắp những thiếu sót trong hoạt động của hải quân và nhân lên sức mạnh của hạm đội ở Ấn Độ-Thái Bình Dương trong khi xử lý khủng hoảng ở các khu vực khác trên toàn cầu, Mỹ cần sự giúp đỡ về mặt vật chất của các đồng minh và các nước cùng chí hướng cũng đang quan ngại về sự trỗi dậy nhanh chóng của quân đội Trung Quốc, nhà phân tích quan hệ quốc tế Emanuele Scimia nhận định.
Sự hỗ trợ của đồng minh là không đủ
Nhật Bản và Ấn Độ có vẻ đáp ứng các yêu cầu của Washington. Trong thời gian từ ngày 2 - 8/5, các tàu chiến của Nhật Bản và Ấn Độ đã đi cùng tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS William P Lawrence - và một tàu tuần tra của hải quân Philippines - qua Biển Đông.
Nhật Bản đang cố gắng mở rộng tầm ảnh hưởng của mình trong khu vực. Tại một cuộc họp, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Takeshi Iwaya cho biết, tàu sân bay trực thăng Izumo đã được lên kế hoạch ghé thăm cảng Việt Nam vào tháng 6.
Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản cũng cho biết, ông cảm thấy thật sự đáng tiếc khi tiếp tục có những nỗ lực đơn phương thay đổi hiện trạng ở Biển Đông. Trung Quốc đã tuyên bố chủ quyền phi lý đối với gần như toàn bộ vùng biển giàu năng lượng này và có hành động quân sự hóa một số đảo đá và rạn san hô.
Về phần mình, Ấn Độ đã bắt đầu thực thi Thỏa thuận an ninh và tương thích liên lạc với Mỹ được ký vào tháng 9 năm ngoái, cho phép 2 nước chia sẻ dữ liệu vệ tinh và thông tin liên lạc được mã hóa quan trọng, đặc biệt là về sự hiện diện của các chiến binh và tàu ngầm Trung Quốc ở Ấn Độ Dương.
Bên cạnh đó, đã có báo cáo rằng các lực lượng hải quân Ấn Độ và Hải quân Hoàng gia Úc sẽ áp dụng một hệ thống liên lạc đặc dụng. Úc và Ấn Độ là thành viên của cơ chế Đối thoại An ninh Quad (Bộ tứ) với Mỹ và Nhật Bản, một nền tảng hợp tác ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương nhằm đối trọng với sự trỗi dậy của Trung Quốc trong lĩnh vực quân sự.
Bên cạnh đó là vai trò của các lực lượng bên ngoài khu vực. Anh cũng đã ủng hộ các nỗ lực quân sự của Washington ở Đông Á, nhưng các hệ quả của Brexit có thể làm chậm tiến độ triển khai một nhóm tàu sân bay của Hải quân Hoàng gia Anh ở Ấn Độ-Thái Bình Dương, cũng như có thể thành lập một căn cứ lâu dài ở Viễn Đông.
Trong khi đó, tàu sân bay Charles de Gaulle của Pháp đang tiến về vùng Ấn Độ Dương. Tàu chiến và các đơn vị hỗ trợ trên không và trên biển đã khẳng định quyền tự do hàng hải ở khu vực. Tuần trước, các tàu chiến của Pháp đã tập trận chung với các tàu Ấn Độ trong giai đoạn đầu tiên của cuộc tập trận hải quân chung Ấn-Pháp thường niên Varuna.
Tàu sân bay Charles De Gaulle dự kiến sẽ kết thúc hành trình châu Á của mình tại Singapore và dự kiến sẽ không đến Biển Đông. Người Pháp cho biết việc triển khai của họ ở Ấn Độ-Thái Bình Dương là nhằm đảm bảo sự tôn trọng đối với luật pháp quốc tế.
Tuy nhiên, Pháp đã làm phiền các nhà lãnh đạo ở Bắc Kinh khi tàu khu trục Vendémiaire của họ đi qua eo biển Đài Loan vào tháng trước. Các tàu của Pháp cũng đã tiến hành các nhiệm vụ tự do hàng hải ở Biển Đông kết hợp với Hải quân Hoàng gia Anh năm ngoái.
Thật thú vị, ngay cả lực lượng hải quân nhỏ như Tây Ban Nha cũng sẽ huấn luyện với Hải quân Mỹ ở Ấn Độ-Thái Bình Dương. Tàu khu trục Tây Ban Nha Méndez Núñez đã cùng với tàu USS Abraham Lincoln thực hiện một nhiệm vụ kéo dài sáu tháng, bao gồm hoạt động hàng hải qua Biển Đông.
Vấn đề của Hải quân Mỹ là, bất chấp việc sẵn sàng cải thiện hợp tác kỹ thuật và khả năng tương tác, nhưng vẫn chưa chắc chắn rằng các đồng minh và bạn bè của Mỹ, ngoại trừ Nhật Bản, có ý chí chính trị cần thiết để theo đuổi Bắc Kinh ở Biển Đông, thậm chí ở eo biển Đài Loan còn ít hơn, ông Emanuele Scimia viết trên tờ SCMP.