Cảnh đổ nát sau một cuộc không kích tại trại tị nạn Bureij ở Dải Gaza, ngày 14/3/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Báo Mỹ New York Times (NYT) ngày 15/3 đã cung cấp thêm thông tin chi tiết về cuộc gặp hồi tháng 1 tại Oman giữa cố vấn Trung Đông hàng đầu của Nhà Trắng Brett McGurk cùng đặc phái viên về Iran Abram Paley và Thứ trưởng Ngoại giao Iran Ali Bagheri Kani. Trước đó, thông tin về cuộc gặp bí mật này cũng đã được đăng trên tờ The Financial Times.
Theo NYT, ngoài việc yêu cầu Iran kiềm chế các cuộc tấn công của lực lượng Houthi ở Yemen và bày tỏ lo ngại về chương trình hạt nhân của nước này, các quan chức Mỹ đã kêu gọi lực lượng dân quân thân Iran ở Iraq và Syria ngừng nhắm mục tiêu vào lực lượng Mỹ.
Dẫn lời các quan chức Mỹ và Iran, Thứ trưởng Kani đã liên tục đưa ra những yêu cầu của nước mình, hối thúc Mỹ làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn ở Gaza.
Bài viết cũng trích dẫn lời hai quan chức Iran cấp cao, nói rằng trong cuộc đàm phán, Iran tiếp tục phủ nhận việc họ kiểm soát các hoạt động của các nhóm dân quân, đặc biệt là Hoithi, nhưng cho biết họ có thể tác động đến những nhóm đó để chấm dứt hoàn toàn các cuộc tấn công sau khi đạt được lệnh ngừng bắn.
Kết thúc các cuộc đàm phán bí mật, mặc dù ngay lập tức không đạt được thỏa thuận nào song các quan chức Mỹ và Iran cho biết họ vẫn tiếp tục trao đổi ý kiến qua Oman liên quan đến các cuộc tấn công của lực lượng thân Iran và một lệnh ngừng bắn.
Theo một quan chức cấp cao Mỹ giấu tên, việc chính quyền Tổng thống Biden quyết định tham gia các cuộc đàm phán trên cho thấy họ sẵn sàng thực hiện ngoại giao bằng phương án đối thoại bất chấp căng thẳng khu vực gia tăng. Các quan chức Mỹ cho biết chính Iran đã khởi xướng cuộc gặp và Oman cũng hối thúc Mỹ cử đại diện tới.
Cuộc gặp hồi tháng 1 tại Muscat do các quan chức Oman làm trung gian được cho là cuộc gặp đầu tiên giữa quan chức Mỹ và Iran kể từ khi các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của Tehran vào tháng 5/2023.
Một vòng đàm phán dự kiến diễn ra vào tháng 2 đã bị trì hoãn khi ông McGurk chuyển hướng tập trung vào nỗ lực đảm bảo một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời và thả con tin giữa Israel và Hamas. Hiện tương lai về một thỏa thuận ngừng bắn thứ hai giữa Israel và Hamas vẫn khó đạt được sau hơn ba thỏa thuận ngừng bắn đầu tiên chấm dứt. Trong lần ngừng bắn đạt được cuối tháng 11/2023, 105 con tin trong tổng số 253 người bị bắt trong vụ tập kích xuyên biên giới 7/10 đã được thả.
Một nguồn tin chính phủ Mỹ nói với The Financial Times rằng kênh ngoại giao gián tiếp với Tehran cho phép Mỹ truyền đạt thông điệp tới Iran làm thế nào để ngăn chặn một cuộc xung đột rộng lớn hơn trong khu vực.
“Iran đã nhiều lần nói rằng họ không thể ra lệnh cho lực lượng Houthi, nhưng họ có thể đàm phán và nói chuyện”, một quan chức Iran cho biết.
Để thể hiện tinh thần đoàn kết với Hamas, lực lượng Houthi ở Yemen - một phần của "trục kháng chiến" thân Tehran trong khu vực đã phát động các cuộc tấn công tên lửa vào Israel và bắt đầu nhắm mục tiêu vào các tàu thương mại liên quan đến Israel ở Biển Đỏ. Các cuộc tấn công leo thang bất chấp phản ứng đa quốc gia do Mỹ dẫn đầu, bao gồm các cuộc tấn công và đánh chặn để bảo vệ các tàu ở Biển Đỏ. Mỹ và Anh đã tiến hành các cuộc tấn công vào các mục tiêu của Houthi ở Yemen và coi lực lượng dân quân này là một nhóm khủng bố.