Nuôi yến giờ đây không còn là “độc quyền” của xứ biển, những nhà yến đã mọc lên khắp nơi ở các tỉnh đồng bằng trong những năm gần đây. Riêng ở TX Bình Minh, hiện đã có trên chục nhà nuôi yến, trong đó có những người có kinh nghiệm lâu năm từ TP Cần Thơ sang đây đầu tư nhà yến.
Nhà nuôi yến của ông Tư Thụ ở phường Đông Thuận (TX Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long).
Tổ yến thu hoạch không đủ để bán, giá luôn “treo” ở mức cao. Một hướng đầu tư hấp dẫn, nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, bởi chi phí bỏ ra ban đầu đến hàng tỷ đồng.
Nuôi yến- nghề của... nhà giàu
Nhà nuôi yến có thể xây thô, có thể ở dạng hoàn chỉnh như nhà ở và có gia đình dành ra tầng trệt để “ở chung” với yến, dù không thật dễ chịu chút nào.
Thông thường, nhà nuôi yến được xây thấp nhất cũng phải 3 tầng, cộng với các khoản thiết bị, máy dụ yến, tiền thợ kỹ thuật… chi phí thấp nhất cũng vài tỷ bạc.
Nhưng hợp đồng kỹ thuật chỉ bảo đảm có yến về ở, còn chuyện có tổ hay không, tổ nhiều hay ít lại là câu chuyện… hên xui.
Phó Chủ tịch UBND phường Cái Vồn Huỳnh Trung Phong, hướng dẫn chúng tôi đến địa chỉ một nhà nuôi yến gần giáp ranh với xã Thuận An.
Cửa đóng im lìm, không có ai trông coi. Qua tìm hiểu bà con làm rẫy xung quanh, được biết nhà yến của ông Hai Thanh xây trên đất nhà đã hơn 1 năm, nghe nói mới có thu hoạch tổ lai rai thôi, chưa nhiều lắm.
Do làm trên đất nhà nên chỉ tốn tiền xây dựng và tiền thợ kỹ thuật nhưng cũng tầm trên 1 tỷ đồng. Đây là khu vực rẫy màu, cách xa khu dân cư nên không ảnh hưởng gì về môi trường, tiếng ồn.
Về phường Đông Thuận, được các cán bộ phường hướng dẫn đến thăm một hộ nuôi yến. Căn nhà 4 tầng vừa mới mọc lên ở khu vực gần cầu vượt Cần Thơ, ông chủ nhà khá vui vẻ, sẵn sàng tiếp chuyện và chia sẻ về cái nghề “nhà giàu” này.
Ông Nguyễn Văn Thụ (Tư Thụ- 65 tuổi), gốc ở TP Cần Thơ, cho biết nhà nuôi yến này của người con rể là anh Lê Văn Hải: “Tôi cùng con rể bắt đầu nghề này mười mấy năm rồi.
Căn nhà nuôi yến đầu tiên ở TP Cần Thơ, hồi đó còn khó khăn lắm mà đụng cái gì cũng mắc, mua đất xây nhà thô xong tốn trên 3 tỷ bạc, mướn nhóm thợ kỹ thuật từ Phan Rang vào làm trong 1 tuần lễ trả gần 400 triệu đồng”.
Đầu tư quá lớn nên lo lắng, hồi hộp trông từng con yến về, phải hơn 1 năm sau, khi đã quen chỗ rồi chúng mới bắt đầu làm tổ, thu những tổ yến đầu tiên như bắt được vàng dù chỉ được 0,5kg trong tháng thu hoạch đầu tiên. Rồi dần dần số lượng tổ tăng lên, đàn yến ngày một đông đúc.
“Nhưng phải đến 3- 4 năm sau khi lượng tổ yến thu hoạch ổn định mới bớt lo và đến năm thứ 6 thì hàng tháng cho ra 7- 8kg tổ yến.
Giá cả cũng tùy lúc, khi trên 20 triệu đồng/kg, hiện giờ còn khoảng 17- 20 triệu đồng/kg, thu hoạch xong giao thô không cần làm lông (loại làm sạch đến 30- 40 triệu đồng/kg) cho công ty trên TP Hồ Chí Minh họ thu mua”- ông Tư Thụ cho biết.
Thấy làm ăn hiệu quả, nên 6 năm trước con rể ông đã qua TX Bình Minh mua sẵn miếng đất ở phường Đông Thuận để dành, thời gian đó đất còn rẻ, 560m2 đất này đâu hơn 400 triệu đồng.
Cần thận trọng khi đầu tư lớn
Nhà nuôi yến ở phường Cái Vồn (TX Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long).
Căn nhà 4 tầng hoàn chỉnh, tầng trệt làm nơi ở nhưng ông Tư chỉ thích ở cái chòi phía ngoài cho thoải mái, gió thổi lồng lộng từ ngoài sông cái, hàng ngày có ông bạn già bên Cần Thơ chạy qua uống trà, thỉnh thoảng bày ra lai rai vài xị.
Cái nghề này chỉ nặng vốn ban đầu thôi chớ không tốn công cán gì hết, chim tự bay đi ăn, chiều về treo mỏ lên lam ngủ, khi chúng làm tổ thì mình thu hoạch. Cái giống chim này, khi đã chịu làm tổ thì ở luôn không đi đâu hết và làm tổ chỗ nào, thì lần sau cũng làm lại đúng chỗ đó.
Trung bình, đầu tư một nhà nuôi yến 3- 4 tầng, khoảng trên dưới 1 tỷ đồng.
Chi phí thuê thợ kỹ thuật và công lắp đặt các thiết bị phun sương, máy dụ yến… thêm khoảng 200- 300 triệu đồng. Sau hơn 1 năm yến mới bắt đầu làm tổ.
Trong khoảng thời gian chúng đẻ trứng ấp con thì hoàn toàn không thu hoạch được, thời gian này mất khoảng 2- 3 tháng trong năm.
Có nhà thu trên chục ký yến mỗi tháng nhưng cũng có nơi chỉ thu được vài ba tổ yến. Dù số người thất bại không nhiều, nhưng cũng cần thận trọng khi quyết định đầu tư vào nghề này.
Tuy nhiên, ông Tư Thụ khuyên nên cẩn thận, không phải cứ có sẵn đất thì mình xây lên là được.
Như miếng đất này đi mua cũng phải có thợ kỹ thuật khảo sát, khi làm lam, lắp đặt thiết bị phải rước nhóm thợ 4 người từ Phan Rang vào, họ làm trong 1 tuần lễ, giá hiện giờ chỉ còn có 200 triệu đồng.
Có làm hợp đồng bảo đảm có yến kéo về. Sau 7- 8 tháng, yến đã có về lai rai nhưng hoàn toàn chưa có tổ nào cả.
Do đó, phải mạnh vốn chớ tiền đi vay mà đợi chờ đến lúc thu hoạch được tổ yến mà năng suất thì chẳng ai đảm bảo hết, sẽ rất căng.
Còn vấn đề ảnh hưởng môi trường, khu dân cư là cần phải tính đến ngay từ đầu.
Hiện các thiết bị tạo âm thanh dụ yến, được bật tắt tự động theo giờ nhưng nếu quá gần khu dân cư vẫn có nhiều ảnh hưởng đến sinh hoạt người dân xung quanh.
Trong khi, việc đầu tư xây dựng hiện nay cũng chỉ là tự phát, chưa có sự quản lý quy hoạch cụ thể từ các cơ quan chức năng, các nhà chuyên môn.
Cần có sự khuyến cáo, hướng dẫn, tư vấn giúp cho những ai có ý định đầu tư vào việc nuôi yến này có sự lựa chọn, quyết định đúng đắn trước khi bỏ ra số vốn hàng tỷ đồng vào một nghề còn khá mới mẻ ở địa phương mình.
Ông Tư Thụ cho biết: “Nghề nuôi yến chỉ nặng vốn ban dầu, ngoài ra không tốn kém gì ngoài tiền điện nước hàng tháng. Thu hoạch cũng khỏe, tự mình làm thôi, không phải tốn kém nhân công.
Đa phần xây lên thì có yến đến ở nhưng năng suất tổ thì tùy; như ở đường Mậu Thân (TP Cần Thơ) có nhà yến đó thu từ 15- 17kg yến mỗi tháng, nhà thì thu hoạch tầm 7- 8kg mỗi tháng. Nhưng cũng có người chỉ có vài ba tổ, coi như lỗ nặng”.