Ngọn núi lửa nổi tiếng nhất ở Nam Cực có lẽ là núi Erebus, nằm trên đảo Ross ở Nam Cực, có độ cao 3.794 mét. Miệng núi lửa trên đỉnh núi có hình bầu dục, đường kính khoảng 500 đến 600 mét và sâu khoảng 100 mét.
Ngọn núi lửa này phun trào rất thường xuyên và hoạt động từ năm 1972. Một hồ dung nham đã được hình thành trong miệng núi lửa trên đỉnh núi. Hồ dung nham này vẫn ở trạng thái dung nham lỏng quanh năm. Là một trong ba ngọn núi lửa có hồ dung nham trên toàn thế giới, sự hình thành của hồ dung nham này đòi hỏi những điều kiện vô cùng đặc biệt để đảm bảo bề mặt của nó không đông cứng nên cực kỳ hiếm.
Núi lửa Erebus, ngọn núi lửa hoạt động duy nhất ở Nam Cực, không chỉ nổi tiếng với hoạt động phun trào liên tục mà còn thu hút sự chú ý của các nhà khoa học bởi hiện tượng phun ra vàng tinh khiết.
Không chỉ vậy, ngọn núi lửa này còn thu hút sự chú ý của các nhà địa chất trên thế giới theo cách độc đáo của nó, bởi các vụ phun trào của nó không chỉ thải ra magma và tro mà có cả khí, với lượng "bột vàng" trong đó khá cao nên đã thu hút được sự chú ý rộng rãi.
Năm 2021, vệ tinh Haiyang-1D của Trung Quốc đã ghi lại được một vụ phun trào lớn của ngọn núi lửa này. Một lượng lớn khói đen nâu phun ra từ miệng núi lửa và lan ra xa hàng trăm km, chứa một lượng lớn bột vàng. Và ở thời điểm hiện tại, ngọn núi lửa này vẫn tiếp tục phun trào.
Hiện tượng này được giải thích là do sự hiện diện của một mạch vàng ngầm sâu bên dưới Erebus. Khi dung nham nóng chảy phun trào lên bề mặt, nó mang theo các hạt vàng li ti, sau đó chúng nguội đi và đóng rắn trong khí thải, tạo thành những hạt bụi vàng.
Theo nhiều chuyên gia ở châu Âu từng nghiên cứu về núi lửa Erebus, núi lửa này gần đây đang ở một đợt phun trào mới. Tuy nhiên, dựa trên quan sát nhiều lần phun trào, khối không khí mà núi lửa thường phun trào hàng ngày chứa khoảng 80 gam vàng, trị giá khoảng 6.000 euro, tương đương khoảng 164 triệu đồng. Nhưng trong trường hợp phun trào lớn, giá trị số vàng mà nó phun trào sẽ tăng lên gấp nhiều lần.
Tại sao ngọn núi lửa này lại phun ra bột vàng? Điều này phải bắt đầu từ sự phân bổ nguồn tài nguyên vàng trên Trái Đất. Hầu hết số vàng mà con người nhìn thấy trên Trái Đất đều đến từ bề mặt, do các thiên thạch rơi xuống Trái Đất sau khi hình thành Trái Đất mang lại. Tổng trọng lượng vàng thành phẩm mà ngày nay con người khai thác được là gần 180.000 tấn nhưng con số này vẫn còn rất nhỏ so với lượng tài nguyên vàng trên bề mặt Trái Đất. Ngoài ra, trữ lượng vàng lớn nhất trên Trái Đất hoàn toàn không nằm trên bề mặt mà ở trung tâm Trái Đất.
Việc phát hiện vàng trong khí thải của Erebus không chỉ có ý nghĩa về mặt khoa học mà còn thu hút sự chú ý của giới truyền thông và dư luận. Nhiều người tò mò về tiềm năng khai thác vàng từ ngọn núi lửa này. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng việc khai thác vàng ở Erebus là vô cùng khó khăn và tốn kém do điều kiện thời tiết khắc nghiệt và vị trí địa lý xa xôi. Bên cạnh vàng, Erebus còn phun ra các khí khác như sulfur dioxide, carbon dioxide và nitrogen oxide. Những khí này có thể gây ảnh hưởng đến môi trường xung quanh, tuy nhiên nồng độ của chúng thường ở mức thấp và không gây nguy hiểm cho con người.
Điều này là do trong quá trình hình thành Trái Đất, các kim loại nặng sẽ kết tủa xuống dưới trong dung nham. Lượng dung nham khổng lồ bên trong Trái Đất chắc chắn cũng chứa một lượng vàng rất lớn, và vàng là nguyên tố nặng nên dễ dàng kết tủa bên dưới. Vì vậy Trái Đất có nhiều vàng bên trong hơn trên bề mặt.
Núi lửa là nơi dung nham từ bên trong Trái Đất phun trào ra ngoài. Lớp vỏ ở khu vực có núi lửa trở nên mỏng hơn, khiến magma dễ dàng chảy lên bề mặt qua các đứt gãy. Khi magma dâng lên, nó mang theo nhiều khoáng chất, bao gồm cả vàng.
Erebus là ngọn núi lửa cao thứ hai ở Nam Cực, chỉ sau núi Vinson Massif. Núi lửa này được đặt tên theo vị thần bóng tối Erebus trong thần thoại Hy Lạp.
Các chuyên gia của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia Hoa Kỳ (NASA) tiết lộ, trong quá trình dung nham bốc lên từ bên trong Trái Đất, nó có thể đưa các hạt vàng lên bề mặt và khiến chúng kết tinh. Khi magma chạm tới bề mặt, các khối không khí được giải phóng và kim loại nặng trong lòng Trái Đất cũng được giải phóng, nhưng không phải núi lửa nào cũng làm được điều này. Núi Erebus có khả năng phun ra nhiều bột vàng hơn vì nó nằm trong vành đai quặng giàu vàng sâu.
Các chuyên gia cũng cho rằng, những hạt vàng này có thể lơ lửng trong không khí giống như bụi nên con người có thể phát hiện bụi kim loại quý không chỉ ở gần miệng núi lửa mà thậm chí cách xa miệng núi lửa 1.000 km.
Hiện tượng núi lửa Erebus phun ra bột vàng mang đến một góc nhìn mới cho nghiên cứu địa chất. Kỳ quan thiên nhiên kỳ thú này cho thấy nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú và các hoạt động địa chất kỳ diệu bên trong Trái Đất. Nó cũng mang đến cơ hội cho con người tìm kiếm và phát triển các nguồn tài nguyên Vàng mang lại những ý tưởng mới.
Tham khảo: Zhihu
