Tối 27/6/2024, Trần Thị Thu Thanh (37 tuổi, ngụ ở phường 4, thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) sau chầu nhậu với bạn bè đã điều khiển xe ô tô va chạm với một nữ công nhân vệ sinh môi trường.
Nữ tại xế tiếp tục tăng ga di chuyển và tiếp tục va chạm với hàng loạt xe máy dừng đèn đỏ khiến 2 mẹ con tử vong tại chỗ và 5 người khác bị thương nặng. Sau đó ô tô tông mạnh vào trụ đèn rồi mới dừng lại.
Ngày 28/6, nữ tài xế Thanh đã bị bắt tạm giam 3 tháng để điều tra hành vi “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ”.
Theo báo cáo nhanh của Công an thành phố Vũng Tàu thì kết quả đo nồng độ cồn đối với tài xế Thanh đều ở mức cao, lần thứ nhất là 0,385mg/lít khí thở, lần thứ hai (thông qua xét nghiệm máu) là 0,503 mg/1lít khí thở (đây là mức rất cao, bởi mức 0,4 mg/1lít khí thở đã là mức kịch khung).
Ngoài ra, bà Trần Thị Thu Thanh chưa có giấy phép lái xe. Chiếc ô tô mà bà Thanh điều khiển gây tai nạn do người đàn ông ngụ ở TP Vũng Tàu là đứng tên.
Tài xế đối diện tình tiết tăng nặng
Quan sát vụ việc, dưới góc độ pháp lý, Thạc sĩ. Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Giám đốc Công ty Luật TNHH Thiện Duyên – Đoàn luật sư thành phố Hà Nội phân tích, việc điều khiển ô tô khi chưa có giấy phép lái xe và có nồng độ cồn trong máu hoặc hơi thở đều là các hành vi bị nghiêm cấm theo quy định tại Khoản 8 và Khoản 9 Điều 8 Luật giao thông đường bộ năm 2008.
Tùy theo tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi vi phạm thì người điều khiển phương tiện có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cụ thể, về chế tài hành chính, hành vi điều khiển xe ô tô khi không có giấy phép lái xe theo quy định có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định số 100/2019/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 123/2021/NĐ-CP của Chính phủ, với mức phạt tiền từ 1.200.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi điều khiển xe ô tô, máy kéo, các loại xe tương tự xe ô tô (Khoản 6 Điều 21) và từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng đối với người điều khiển xe ô tô, máy kéo và các loại xe tương tự xe ô tô vi phạm (điểm b Khoản 8 Điều 21).
Hành vi điều khiển xe ô tô có vi phạm về nồng độ cồn trong máu hoặc hơi thở sẽ bị xử phạt từ 6 triệu đồng đến mức cao nhất là 40 triệu đồng (điểm c Khoản 6, điểm c Khoản 8, điểm a Khoản 10 Điều 5 Nghị định số 100/2019/NĐ-CP của Chính Phủ).
Ngoài ra, người vi phạm còn bị áp dụng hình phạt bổ sung là bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 10 tháng đến 24 tháng.
Về chế tài hình sự, Luật sư Hùng phân tích, người nào tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây: Làm chết người; gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 1 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 2 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% trở lên; hoặc gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu đồng trở lên, thì sẽ phạm “Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” (Điều 260 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Tội danh này có loại và mức hình phạt quy định là phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 15 năm. Bên cạnh đó, người phạm tội này còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.
Như vậy, theo luật sư Hùng, theo quy định nêu trên, nữ tài xế điều khiển xe ô tô gây tai nạn làm 2 người chết và 5 người bị thương nên hành vi này đã có đầy đủ dấu hiệu của “Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ”.
Đồng thời, với việc không có bằng lái xe và có nồng độ cồn trong máu và trong hơi thở thì nữ tài xế này sẽ phải chịu các tình tiết định khung tăng nặng theo quy định tại điểm a, b, đ Khoản 2 Điều 260 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, đó là: “Không có giấy phép lái xe theo quy định”, “Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy hoặc chất kích thích mạnh khác” và “Làm chết 02 người”, với khung hình phạt quy định là phạt tù từ 3 năm đến 10 năm tù.
Tuy nhiên, nếu kết quả giám định thương tích của những người bị thương (5 người) mà có tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể 201% trở lên thì nữ tài xế sẽ phải chịu thêm tình tiết định khung tăng nặng là “gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 3 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên” theo quy định tại điểm b Khoản 3 Điều 260 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, với khung hình phạt là phạt tù từ 7 năm đến 15 năm.
Ngoài ra, nữ tài xế còn phải có trách nhiệm bồi thường đối với những thiệt hại về tài sản, tính mạng, sức khỏe cho các nạn nhân trong vụ tai nạn theo quy định tại các Điều 584, Điều 585, Điều 589, Điều 590 và Điều 591 Bộ luật dân sự năm 2015.
Làm rõ trách nhiệm của người cho mượn xe
Do nữ tài xế không đứng tên chủ sở hữu chiếc xe ô tô nên cơ quan Cảnh sát điều tra sẽ phải xác định nữ tài xế có phải là chủ sở hữu chiếc xe hay không. Nếu nữ tài xế không phải là chủ sở hữu chiếc xe thì cơ quan Cảnh sát điều tra sẽ điều tra, làm rõ trách nhiệm của chủ xe trong vụ tai nạn này (nếu có).
“Nếu chủ sở hữu chiếc xe biết rõ nữ tài xế không có giấy phép lái xe hoặc đang trong tình trạng sử dụng rượu bia nhưng vẫn giao xe ô tô cho người này điều khiển tham gia giao thông thì đã có hành vi “giao xe cơ giới, xe máy chuyên dùng cho người không đủ điều kiện để điều khiển xe tham gia giao thông đường bộ”, đây là hành vi bị nghiêm cấm theo quy định tại Khoản 10 Điều 8 Luật giao thông đường bộ năm 2008”- luật sư Hùng phân tích.
Nhìn nhận từ vụ việc này, luật sư Hùng cho rằng, theo quy định nêu trên, do nữ tài xế đã gây tai nạn nghiêm trọng, làm 2 người chết và 5 người bị thương nên hành vi giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông của chủ xe (nếu có) đã có dấu hiệu của “Tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ” (Điều 264 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017).
Ngoài ra, do tính chất nghiêm trọng của vụ việc này, chủ xe có thể phải chịu các tình tiết định khung tăng nặng như “làm chết 2 người” theo quy định tại điểm a Khoản 2 Điều 264 Bộ luật hình sự.
Nếu kết quả giám định xác định những người bị thương (5 người) có tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể 201% trở lên thì chủ sở hữu chiếc xe còn phải chịu thêm tình tiết định khung và phải liên đới chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại về dân sự cho các nạn nhân cùng với nữ tài xế.
Luật sư Hùng cho biết, cơ quan cảnh sát điều tra đã quyết định khởi tố vụ án, khởi tố và bắt tạm giam bị can nhưng đây mới chỉ là những kết quả điều tra ban đầu. Các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ còn phải tiếp tục thực hiện các hoạt động điều tra, xác minh để làm rõ các tình tiết khách quan, các vấn đề cần phải chứng minh của vụ án, đảm bảo xử lý đúng người, đúng tội, không bỏ lọt tội phạm.
Từ vụ việc trên, luật sư Hùng nhấn mạnh, việc điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà không có giấy phép lái xe hoặc khi đã sử dụng rượu bia là hành vi rất nguy hiểm, luôn tiềm ẩn nguy cơ cao gây ra các vụ tai nạn giao thông. Thực tế, các hành vi vi phạm này đã gây ra những vụ tai nạn rất nghiêm trọng, với những thiệt hại đáng tiếc về tính mạng, sức khỏe và tài sản cho người dân.
Vụ tai nạn này cũng cảnh tỉnh cho tất cả mọi người cần phải chấp hành đúng và đầy đủ các quy định của pháp luật khi tham gia giao thông, để tránh việc gây ra các vụ tai nạn, vừa gây thiệt hại cho chính mình và người khác, cũng như sẽ phải đối mặt với những chế tài nghiêm khắc của pháp luật.