Nghệ sĩ Mai Ngọc Căn vốn quen thuộc với khán giả truyền hình Việt Nam qua những vai diễn hiền lành với mái tóc và chòm râu bạc trắng.
Xuất thân từ 1 chàng thợ mỏ, vì đam mê với điện ảnh nên ông đánh liều cầm 10 đồng bạc tiền lương thợ mỏ, lên Hà Nội thi tuyển diễn viên. Chính ông ngày ấy cũng không ngờ mình lại trúng tuyển vào lớp diễn viên khóa đầu tiên của trường trung cấp diễn viên cùng với Trà Giang, Lâm Tới, Ngọc Lan...
Ngoài diễn xuất, nghệ sĩ Mai Ngọc Căn còn là giảng viên. Những học viên của ông ngày nay đã là những người thành đạt như NSND Khải Hưng, NSƯT Bùi Thạc Chuyên, NSƯT Chiều Xuân…
Hình ảnh quen thuộc của NS Mai Ngọc Căn trên truyền hình.
Cống hiến cả trên phim ảnh lẫn trên bục giảng với thâm niên dài bằng cả đời người, song nghệ sĩ Mai Ngọc Căn vẫn không nhận được bất cứ danh hiệu nào. Ông khảng khái bảo, danh hiệu cũng chỉ là phù du, quan trọng là ông được khán giả gọi bằng cái tên "nghệ sĩ của chúng tôi", vậy là đủ.
Ở tuổi 80, sau 60 năm làm nghề, nếu hỏi gia tài của người nghệ sĩ già này là gì, thì đó chính là cuốn sổ ghi chép tỉ mỉ về hàng trăm vai diễn mà ông từng hóa thân.
Nhắc đến ông, người ta sẽ nhớ đến vai ông Hào trong phim "Đất và người"; ông Trọng trong phim "Những ngọn nến trong đêm"; ông Tửu trong "Người chiếu bóng"; ông Thăng chủ nhiệm hợp tác xã trong "Đường đời"; cụ Năm trong "Lều chõng"; ông Long trong "Nếp nhà"…
Kể về thời gian làm nghề, nghệ sĩ Mai Ngọc Căn chia sẻ những kỷ niệm khiến ông nhớ nhất chính là khoảng thời gian khó khăn, đói kém đến mức quay ở vùng cao, nghệ sĩ nhường cơm cho lũ trẻ.
Gia tài của người nghệ sĩ già chính là những cuốn sổ ghi chép cẩn thận về các vai diễn ông từng tham gia.
Ông cũng vô cùng trân trọng những tình cảm mộc mạc của bà con nơi ông từng đi qua. Dẫu họ chỉ tặng ông 1 cái bánh rán hay thanh toán dùm ông 1 tô phở cũng khiến ông nghẹn ngào xúc động.
Có lẽ, chính vì tình cảm của khán giả nên sau hàng thập kỷ làm nghề, ông vẫn luôn tâm huyết với từng vai diễn, không hề kiêng kỵ bất cứ điều gì khi đã nhận vai. Thậm chí, đã 5 lần ảnh của ông được đạo diễn dùng để đặt lên bàn thờ, 3 lần ảnh ông được đặt lên bia mộ còn những lần phải nằm trên bàn để xác thì không nhớ nổi.
Hi sinh và tâm huyết là vậy, nhưng nhắc đến tài sản và cát-xê, người nghệ sĩ già chỉ cười. Ông bảo, sau mấy mươi năm lăn lộn với máy quay, ông thậm chí còn không có tiền để thực hiện 1 bộ ảnh cưới với bà xã.
Sau 50 năm gắn bó, ông bà mới có 1 bộ ảnh cưới mà lại là do 1 studio tài trợ.
Người ta thường bảo, ông đi đóng phim nhiều thế thì thiếu gì tiền. Những lúc như vậy, ông chỉ hồn hậu đáp: "Tôi có kêu thiếu tiền bao giờ đâu, tôi còn phải nghĩ cách để tiêu tiền mà”.
Người nghệ sĩ già thẳng thắn bảo "công xá đóng phim vất vả mà không đáng là bao". Có những ngày, ông đi quay cả 15 tiếng nhưng chỉ được trả 1 triệu đồng. Mỗi cảnh quay, ông thường được trả 500 ngàn đồng, nhưng sau khi quay xong 20 cảnh, người ta dồn lại chỉ còn 10 và trả cho ông 5 triệu đồng.
Những lần bị "ăn chặn" cát-xê như vậy không hiếm, nhưng ông bỏ qua và vẫn tiếp tục đi diễn. Bởi ở độ tuổi này: "Tôi đi đóng phim chủ yếu là để cho vui, khuây khỏa tuổi già, vừa được gặp con cháu trong nghề vừa được đi đây đi đó".
Người nghệ sĩ già tâm sự rằng ông "thà chết trên trường quay còn hơn nằm ở nhà đợi tử thần đến gọi".
Thậm chí, năm 2017, ông phát hiện bị ung thư thận và đã cắt bỏ 1 bên thận, 1 phần bàng quang nhưng vẫn tiếp tục đi diễn.
Theo chẩn đoán của bác sĩ, nếu nghệ sĩ Mai Ngọc Căn chấp nhận phẫu thuật, ông có thể sống thêm từ 1 đến 1,5 năm nữa, còn nếu không phẫu thuật, người nghệ sĩ già sẽ chỉ còn khoảng 3-6 tháng mà thôi.
Bác sĩ chỉ định cuối tháng 11/2018, ông phải nhập viện để điều trị ung thư nhưng vì còn một bộ phim đang quay dang dở nên nghệ sĩ Ngọc Căn vẫn đang cố hoàn thành nốt.
Với tình yêu dành cho nghệ thuật, người nghệ sĩ già tâm sự rằng ông "thà chết trên trường quay còn hơn nằm ở nhà đợi tử thần đến gọi".