Thái Lan từng là quốc gia duy nhất được phép xuất khẩu sầu riêng tươi sang Trung Quốc, nhưng giờ tình hình đã thay đổi - Ảnh: SCMP/SHUTTERSTOCK
Ngày 20-11 báo South China Morning Post đăng bài cho biết nông dân Thái Lan đang lo lắng sau khi Việt Nam trở thành quốc gia thứ hai trong khối ASEAN, sau Thái Lan, được xuất khẩu chính ngạch sản phẩm sầu riêng tươi sang Trung Quốc.
Bà Busaba Nakpipat, nông dân trồng sầu riêng Thái Lan, nhớ lại ngày bà trở nên lo lắng hơn về sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa Thái Lan và Việt Nam. Đó là hôm 19-9, khi lô sầu riêng tươi đầu tiên của Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc.
"Thái Lan từng là quốc gia duy nhất được phép xuất khẩu sầu riêng tươi sang Trung Quốc, trong khi Việt Nam từng xuất khẩu sầu riêng đã chế biến. Nhưng bây giờ Việt Nam là đối thủ cạnh tranh của chúng tôi và điều đó làm tôi lo lắng" - bà Busaba nói.
Bà Busaba đã trồng sầu riêng hơn 30 năm và có thời điểm xuất khẩu sang Trung Quốc trước khi chuyển sang phục vụ thị trường nội địa.
Bà cho rằng với việc Việt Nam ở gần Trung Quốc hơn và có sự kiểm soát chất lượng tốt hơn, Thái Lan có thể sẽ bị tụt lại phía sau trong cuộc cạnh tranh xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc.
Bà Busaba đã đến thăm Việt Nam hồi tháng 9 và chứng kiến nhiều vườn sầu riêng mà theo bà là đang mở rộng với tốc độ vượt xa ước tính của bà.
"Việt Nam không trồng nhiều sầu riêng như Thái Lan nhưng họ không ngừng cải thiện. Còn rất nhiều dư địa cho ngành sầu riêng ở Việt Nam phát triển, trong khi ở Thái Lan thì mọi người đang cạnh tranh với nhau" - bà nói.
Thái Lan, nhà sản xuất sầu riêng lớn nhất thế giới, đã xuất khẩu "vua của các loại trái cây" này sang Trung Quốc mà gần như không có đối thủ kể từ đầu những năm 2000.
Năm 2021 xuất khẩu sầu riêng của Thái Lan sang Trung Quốc tăng kỷ lục 68% với việc cung cấp hơn 875.000 tấn trái cây.
Nhưng những năm gần đây, Việt Nam và các nước xuất khẩu sầu riêng khác ở Đông Nam Á đã tham gia các cuộc đàm phán với Trung Quốc. Và Việt Nam đang nhanh chóng trở thành đối tác lớn của Trung Quốc về trái cây nhờ vị trí gần Trung Quốc và mạng lưới kho vận.
Chuyên gia nông nghiệp Thái Lan Sakda Sinives nhận định nông dân trồng sầu riêng Việt Nam có lợi thế hơn vì có thể hái sầu riêng để xuất khẩu muộn hơn so với ở Thái Lan, do việc vận chuyển sầu riêng từ Việt Nam sang Trung Quốc tốn ít thời gian hơn.
Ngay cả khi không có sự khác biệt rõ ràng về hương vị, thì sầu riêng từ Việt Nam sẽ dần được người mua trả với giá cao hơn, còn giá sầu riêng từ Thái Lan sẽ giảm.
Chuyên gia nông nghiệp Thái Lan Sakda Sinives nhận định
Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Thái Lan Wootichai Kunjet phân tích: "Mùa thu hoạch sầu riêng của Việt Nam là từ tháng 6 đến tháng 11, cũng giống như mùa thu hoạch sầu riêng ở miền nam Thái Lan.
Thông thường sầu riêng từ miền nam Thái Lan chiếm lĩnh thị trường nội địa và xuất khẩu sau khi hết vụ sầu riêng ở miền đông Thái Lan.
Tuy nhiên hiện nay sản xuất sầu riêng từ miền nam Thái Lan phải đối mặt với sự cạnh tranh không chỉ từ các vùng khác của Thái Lan mà còn cả Việt Nam".