Charles Koch, CEO của Koch Industries. Ảnh: CNN
Mạng lưới chính trị giàu có liên kết với tỷ phú Charles Koch đang chuẩn bị chi tiền bạc và sức nặng của mình cho một ứng cử viên Đảng Cộng hòa duy nhất, không phải cựu Tổng thống Trump, trong cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống năm 2024 - một động thái có thể định hình lại đáng kể "sân chơi" phía Đảng Cộng hòa.
Theo tạp chí Time, bộ máy chính trị nhà Koch, vốn thúc đẩy mạng lưới các nhà tài trợ quyền lực nhất trong nền chính trị bảo thủ, đang tuyên bố tham gia nỗ lực "NeverTrump 2024" nhằm mục đích cản trở đề cử lần thứ ba của Đảng Cộng hòa dành cho cựu Tổng thống Donald Trump.
Tuyên bố của "Americans for Prosperity" - cánh tay chính trị chính của mạng lưới Koch - không đề cập rõ ràng đến tên ông Trump, nhưng "giọng điệu" trong thông điệp được viết bởi Giám đốc điều hành Emily Seidel cho thấy rất rõ ràng rằng, người khổng lồ nền tảng chính trị Mỹ này không có kế hoạch hậu thuẫn cho ông Trump trở lại Nhà Trắng.
“Đất nước của chúng ta phải vượt qua tình hình chính trị hiện tại, chúng ta phải sang trang mới trong vài năm qua", bà Seidei viết trong bản ghi nhớ công bố cuối tuần qua. “Nếu chúng ta muốn bầu chọn những người tốt hơn, chúng ta cần những ứng cử viên tốt hơn. Và nếu muốn có những ứng cử viên tốt hơn, chúng ta phải tham gia vào các cuộc bầu cử sớm hơn và nhiều cuộc bầu cử sơ bộ hơn”.
Quyết định của mạng lưới Koch tham gia vào cuộc bầu cử sơ bộ của GOP - sau khi đứng ngoài lề hai cuộc chiến giành đề cử Nhà Trắng gần đây nhất - có khả năng gây ra một cuộc tranh giành giữa các ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa để giành sự ủng hộ của nhà công nghiệp có trụ sở tại Kansas và hàng trăm nhà tài trợ giàu có.
"Americans for Prosperity" là cánh tay quan trọng nhất của quỹ đạo chính trị Koch, được thành lập hơn hai thập kỷ trước bởi anh em tỷ phú Charles và David Koch. Họ đã từng dốc toàn lực cho chiến dịch của ứng cử viên Mitt Romney vào năm 2012, một động thái khiến nhiều thành viên của mạng lưới cho đến ngày nay phải hối tiếc.
"Americans for Prosperity" không phải là người hâm mộ ông Trump vào năm 2016 nhưng nhiều nhà tài trợ của họ thì có, vì vậy, về mặt chính thức thì họ đứng ngoài vòng sơ bộ. Tới cuộc bầu cử 2020, các nhóm thuộc hệ thống Koch nhận thấy nhiều thành tích khác nhau của chính quyền Trump đối với mục tiêu của họ, như cắt giảm thuế và cải cách tư pháp hình sự có lợi cho họ, những nỗ lực của chính quyền về nhập cư và chủ nghĩa biệt lập, nhưng về cơ bản họ vẫn không ra mặt ủng hộ.
Tuy nhiên, trong thời gian qua, nhiều người ủng hộ ông Trump trong quỹ đạo Koch đã tỏ ra khó chịu với cựu Tổng thống. Cuộc bạo loạn chết người vào Điện Capitol vào ngày 6/1/2021, là giọt nước tràn ly cuối cùng đối với nhiều người, và mối đe dọa từ một nhà lãnh đạo không tôn trọng pháp quyền gây ra, cũng khiến họ không thể cho qua.
Vì vậy, ngay từ những ngày đầu của cuộc chạy đua tới Nhà Trắng năm 2024, rõ ràng là kho tiền mặt khổng lồ do các nhóm này kiểm soát đã được khoanh lại. Chỉ riêng số đó sẽ không đủ để giành được đề cử cho bất kỳ ai - và có thể không đủ để bác bỏ đề cử với cựu Tổng thống Trump - nhưng đó vẫn là một lực lượng cản trở không có đối thủ.
Cựu Tổng thống Trump đã khởi động chiến dịch vận động tranh cử năm 2024 từ ngày 28/1/2023 tại New Hampshire. Ảnh: Time
Năm ngoái, các nhóm thuộc hệ thống Koch đã tham gia vào 457 cuộc đua bầu cử, với việc gõ cửa 7 triệu cánh cửa và gửi hơn 100 triệu mẩu tin nhắn - theo kết quả cuộc kiểm toán sau bầu cử. Trong số các cuộc đua đó, chỉ có 22 cuộc đua là ở cấp liên bang, có nghĩa là tác động thực sự của chúng là đối với các cuộc đua "siêu địa phương" nơi đảng Cộng hòa xây dựng cơ sở của mình. Và tỷ lệ thắng của họ, hơn 80% theo cuộc kiểm toán, cho thấy ảnh hưởng của Koch không chỉ là "ngón tay cái trên bàn cân" mà giống như "một con voi".
Trong những tuần kể từ đó, những người trong cuộc đã thúc đẩy các nhóm thuộc hệ thống Koch tham gia vào cuộc đua tổng thống và ban lãnh đạo rõ ràng đã sẵn sàng. Các nhà quan sát đã làm một phép toán và họ tin rằng sự tham gia của mạng Koch vào cuộc bầu cử sơ bộ ở Mỹ có thể tạo ra sự khác biệt.
“Tiếng nói lớn nhất trong mỗi đảng chính trị sẽ tạo ra âm thanh cho toàn bộ cuộc bầu cử. Trong một năm bầu cử tổng thống, đó là [tiếng nói của] ứng cử viên tổng thống", bà Seidel viết. “Và để viết một chương mới cho đất nước, chúng ta cần lật qua trang quá khứ. Vì vậy, điều tốt nhất cho đất nước là có một tổng thống mới vào năm 2025, người đại diện cho một chương mới.”
Thậm chí bà Seidel gần như đã chế nhạo ông Trump là kẻ thua cuộc: “AFP Action sẵn sàng hỗ trợ một ứng cử viên trong cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống của Đảng Cộng hòa, người có thể dẫn dắt đất nước chúng ta tiến lên và là người có thể giành chiến thắng.”
Đó là lý do tại sao thông báo của bộ máy Koch rằng họ sẽ không giữ thế trung lập trong cuộc đua bầu cử 2024 là đáng chú ý, và tại sao đội ngũ của cựu Tổng thống Trump ở Florida sẽ phải làm tốt việc lưu ý đến kẻ thù mới nhất của họ.