Trong số lượng lớn các thiết bị quân sự mà các đồng minh phương Tây cung cấp cho Liên Xô, xe cơ giới và máy bay chiến đấu có lẽ góp phần nhiều nhất giúp nước này “sống sót” qua thời kỳ khó khăn nhất của cuộc chiến với Đức.
Xe tải Studebaker US6
“Nếu không có Studebaker của Mỹ, chúng ta đã không thể vận chuyển các loại pháo. Chúng rất phổ biến, chủ yếu là các hoạt động vận chuyển ở chiến trường”, Nguyên soái Georgy Zhukov từng nói như vậy về Studebaker US6.
Xe tải Studebaker US6. Ảnh: Bundesarchiv
Với việc Liên Xô từng mất số lượng lớn xe tải trong giai đoạn đầu của cuộc chiến, trong khi các chương trình sản xuất xe mới lại diễn ra quá chậm chạp, Studebakers đã được chuyển cho Liên Xô ở một thời điểm không thể hợp lý hơn.
Chúng được sử dụng như xe kéo, xe tải và thậm chí là xe chở bệ phóng cho hệ thống pháo phản lực nổi tiếng Katyusha.150.000 chiếc xe tải Studebaker US6 được chuyển tới cho Liên Xô theo chương trình cho mượn-cho thuê và chúng đã trở thành “ngựa thồ” thực sự của Hồng quân.
Mặc dù không quá phổ biến ở Mỹ, nhưng xe tải US6 lại được yêu thích ở Liên Xô vì cabin thoải mái, động cơ mạnh mẽ, khả năng “bám đường” và hiệu suất cao. Nhiều thiết kế trong sản xuất xe thời hậu chiến của Liên Xô được dựa trên Studebaker.
Xe tăng M4A2 Sherman
“Năm 1944, chúng tôi bắt đầu nhận xe tăng Sherman của Mỹ. Theo tôi, đó là xe tăng tốt nhất của Mỹ từng phục vụ trong chiến tranh. Nó có động cơ tốt, lớp giáp tốt và vũ khí tốt”, Pyotr Kurevin, tham mưu trưởng của một trong những lữ đoàn tăng cận vệ nhớ lại.
 Ảnh: Russiainphoto |
Được trang bị pháo 75mm và súng máy phòng không Browning (hiếm có trên xe tăng Liên Xô), xe tăng Shermans nhanh và cơ động nhưng cũng có một số nhược điểm. Chiều cao của xe tăng khiến nó trở thành mục tiêu dễ bị phát hiện trên chiến trường, trong khi lớp giáp của Sherman lại dễ bị tổn hại hơn so với các loại xe tăng của Liên Xô.
Mỹ đã chuyển hơn 4.000 chiếc M4A2 tới Liên Xô để Hồng quân sử dụng. Trong khi binh sỹ Mỹ không phải là những người đầu tiên đặt chân tới thủ đô của Đức, thì chiếc xe tăng của họ đã đến trước. Chỉ riêng Lữ đoàn Tăng cận vệ số 2 Liên Xô đã làm mất 209 chiếc Sherman trong trận chiến Berlin.
Máy bay chiến đấu Hawker Hurricane
Những chiếc Hurricane lần đầu tiên xuất hiện ở Liên Xô vào những tháng đầu của cuộc chiến, khi mà Moscow cần nhất. Do thất bại nặng nề, Không quân Liên Xô cần được bổ sung nhanh chóng các nguồn lực.
Các chiến cơ của Anh đặc biệt hữu ích khi nó tạo vỏ bọc cho các đoàn xe Bắc Cực của quân Đồng minh, cũng như trong quá trình bảo vệ Moscow.
 Ảnh: Getty |
Hơn 3.000 chiến cơ Humpbacks, biệt danh của Hurricane ở Liên Xô, đã được đưa đến nước này. Tuy nhiên, các phi công Liên Xô lại có vẻ không thích Hurricane. Đến cuối năm 1941, những chiếc chiến đấu cơ này đã kém hơn đáng kể về tính năng chiến đấu so với các phiên bản mới nhất của đối thủ chính của chúng, Messerschmitt Bf 109.
“Chúng tôi được bàn giao những chiếc Hurricane: nó giống như đống sắt vụn chứ không phải một chiếc máy bay”, Vitaly Klimenko, trung úy thuộc Trung đoàn không chiến số 1 nhớ lại.
“Tiêm kích MiG có thể không hiệu quả khi ở tầm thấp gần mặt đất, nhưng ở tầm cao, nó là vua. Trong khi đó, Hurricane, lại không đạt được cả về hiệu quả cũng như sự linh động.
Động cơ Merlin XX của nó hoàn toàn vô dụng. Trong quá trình tăng tốc, nó có thể bị quá nóng và bị ngắt”, trung úy Vitaly Klimenko cho biết.
Xe jeep Willys
Các chỉ huy của Hồng quân Liên Xô ngay lập tức “phải lòng” chiếc xe quân sự Willys của Mỹ. Nhỏ, nhưng mạnh mẽ và cơ động, Willys di chuyển dễ dàng và nhanh chóng.
Việc không có cửa cho phép người lái và người đi cùng trên xe có thể nhanh chóng thoát khỏi phương tiện trong trường hợp gặp nguy hiểm. Đồng thời, việc bố trí ghế ngồi sâu cũng đảm bảo những người ngồi trên xe không bị rơi ra ngoài trong quá trình di chuyển.
 Ảnh: Russiainphoto |
Willys còn được sử dụng làm xe kéo pháo cho pháo chống tăng 45mm và pháo 76mm.
Khoảng 52.000 chiếc Willys được gửi tới Liên Xô. Những chiếc xe jeep của Willys gần như là một trong những khí tài cuối cùng trong chương trình cho mượn-cho thuê vẫn tham gia vào các cuộc duyệt binh Chiến thắng hàng năm tại các thành phố của Nga.
Máy bay chiến đấu Bell P-39 Airacobra
Chiếc tiêm kích P-39 của Mỹ rất được các phi công hàng đầu của Liên Xô ưa chuộng, trong đó có cả Alexander Pokryshkin và Grigory Rechkalov. P-39 có khả năng sống sót đáng kinh ngạc, mặc dù bị đạn xuyên thủng, nó vẫn có khả năng tiến hành tấn công.
 Ảnh: Russiainphoto |
P-39 ít được sử dụng trong các trận không chiến tầm cao thường gặp ở các mặt trận phía Tây. Tuy nhiên, ở mặt trận phía Đông, nơi các phi công Liên Xô và Đức đã chủ yếu giao chiến ở độ cao trung bình và thấp, P-39 lại luôn xuất sắc.
Trong cả giai đoạn chiến tranh, Liên Xô đã nhận được 4.952 chiếc Airacobras, nhiều hơn bất cứ loại máy bay nào khác mà Mỹ cung cấp cho Moscow theo chương trình cho mượn-cho thuê.
Xe lội nước Ford GPA
Những chiếc xe lội nước này không phổ biến lắm với lính Mỹ. Chúng có khoảng sâu dưới nước tương đối lớn, khiến nước dễ vào thân xe cho dù chỉ có sóng nhẹ. Mặt khác, Hồng quân Liên Xô, chủ yếu phải di chuyển qua sông, lại khá hài lòng với GPA.
 Ảnh: RBTH |
Không giống như xuồng máy, GPA không có những đòi hỏi phức tạp khi vận chuyển, triển khai hay đổ bộ. Vào tháng 4/1944, Liên Xô thành lập 11 tiểu đoàn đặc nhiệm cơ giới riêng biệt chuyên sử dụng Ford GPA để vượt sông và đến phía quân địch chiếm đóng, cũng như dọn sạch các bãi mìn và kiểm soát khu vực cho đến khi các đơn vị khác tới.
Tổng cộng, Liên Xô đã nhận được khoảng 3.000 chiếc xe này từ quân Đồng minh.