Theo báo cáo tình báo Mỹ, căn bệnh bí ẩn được gọi là “hội chứng Havana” không phải là hành động tấn công của một đối thủ nước ngoài nào đó.
Bản đánh giá mới là nỗ lực kéo dài nhiều năm của CIA và một số cơ quan tình báo khác của Mỹ, nhằm giải thích lý do tại sao các nhà ngoại giao chuyên nghiệp, sĩ quan tình báo và những người khác phục vụ trong các phái đoàn Mỹ trên khắp thế giới trải qua những gì họ mô tả là cảm giác nghe thấy âm thanh kỳ lạ và đau đớn. Những ảnh hưởng của chấn thương bí ẩn này đã rút ngắn sự nghiệp, khiến họ phải trải qua các quá trình điều trị tốn kém và trong một số trường hợp gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể xác và tinh thần.
Nhiều nhân viên Mỹ bị ảnh hưởng nói rằng họ là nạn nhân của một cuộc tấn công có chủ ý - có thể dưới bàn tay của một chính phủ đối địch - nhưng báo cáo không ủng hộ giả thuyết này.
Đại sứ quán Mỹ ở Havana, Cuba. (Ảnh: AP)
Khó xảy ra nhưng vẫn có khả năng
Cụ thể, theo nguồn tin của Washington Post, bảy cơ quan tình báo đã tham gia xem xét khoảng 1.000 trường hợp “sự cố sức khỏe bất thường” - thuật ngữ mà chính phủ Mỹ sử dụng để mô tả nhóm các triệu chứng bao gồm ù tai, cảm thấy áp lực trong đầu, buồn nôn, đau đầu và khó chịu cấp tính... của các nhân viên Mỹ.
Năm trong số các cơ quan đó xác định trường hợp đối thủ nước ngoài là thủ phạm gây ra các triệu chứng “rất khó xảy ra”. Một cơ quan xác định rằng "không chắc", còn cơ quan còn lại bỏ phiếu trắng. Nhưng không cơ quan nào phủ nhận hoàn toàn khả năng này.
Các triệu chứng lần đầu tiên được báo cáo tại Đại sứ quán Mỹ ở Havana, Cuba vào năm 2016.
Các quan chức nói rằng khi kiểm tra các trường hợp được báo cáo, họ không tìm thấy mô hình hoặc tập hợp các điều kiện chung nào có thể khiến các trường hợp này trở thành có liên quan đến nhau. Họ cũng không tìm thấy bằng chứng nào, kể cả thông tin pháp y hoặc dữ liệu định vị địa lý, cho thấy "có ai đó" đã sử dụng một dạng năng lượng định hướng như sóng vô tuyến hoặc chùm siêu âm để nhắm vào những người bị ảnh hưởng. Nguồn tin nói thêm rằng không có thông tin tình báo nào cho thấy các nhà lãnh đạo nước ngoài, kể cả ở Nga, có bất kỳ thông tin nào hoặc đã ra lệnh tấn công nhân viên Mỹ.
Các nguồn tin đều cho biết cộng đồng tình báo vẫn cởi mở với những ý tưởng và bằng chứng mới. Nhưng về cơ bản, họ đã loại bỏ khả năng Nga hoặc một chính phủ đối thủ khác, hoặc một tác nhân phi nhà nước đứng đằng sau hội chứng bí ẩn.
Trong một tuyên bố, Giám đốc CIA William J. Burns cho biết các nhà phân tích đã thực hiện “một trong những cuộc điều tra lớn nhất và chuyên sâu nhất trong lịch sử của cơ quan".
Các nhân viên CIA hiện tại và trước đây mắc các triệu chứng ca ngợi Burns vì đảm bảo rằng các yêu cầu y tế của họ được thực hiện nghiêm túc, cho dù nguyên nhân gây ra vấn đề là gì. Burns nói: “Chúng tôi sẽ tiếp tục cảnh giác với bất kỳ rủi ro nào đối với sức khỏe và phúc lợi của các nhân viên cơ quan, đảm bảo họ được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc và dành cho họ sự cảm thông và tôn trọng mà họ xứng đáng được nhận".
Các đánh giá trái ngược
Những đánh giá mới trái ngược với quan điểm của một hội đồng chuyên gia độc lập. Vào năm ngoái, nhóm này cho rằng một nguồn năng lượng bên ngoài có thể gây ra các triệu chứng. Hội đồng này được cộng đồng tình báo tập hợp, cho rằng thế lực nước ngoài có thể đã khai thác “năng lượng điện từ xung” khiến mọi người bị bệnh.
Phát hiện của hội đồng chuyên gia cũng phù hợp với kết luận trước đó của Viện Hàn lâm Khoa học, Kỹ thuật và Y học Quốc gia Mỹ, nơi phát hiện ra “năng lượng tần số vô tuyến xung, có định hướng dường như là cơ chế hợp lý nhất để giải thích những trường hợp này”.
David Relman, người đứng đầu cuộc điều tra của Viện Hàn lâm Quốc gia và đồng chủ tịch hội đồng chuyên gia cộng đồng tình báo, chưa xem xét đánh giá tình báo mới nhất, nhưng cho biết giả thuyết có một vũ khí năng lượng tồn tại vẫn khả thi.
Nói chung, báo cáo tình báo mới có thể là một kết luận chính thức về căn bệnh kỳ lạ, nhưng có lẽ sẽ không phải là lời cuối cùng được đưa ra về vấn đề này. Một số đại diện và luật sư của những người mắc các triệu chứng chỉ trích báo cáo là không đầy đủ và không rõ ràng. Họ kêu gọi các cơ quan tình báo tiết lộ thêm thông tin về cách đưa ra kết luận và điều tra các đầu mối mà họ cho là vẫn chưa được kiểm tra kỹ lưỡng.
Một số quan chức hiện tại và trước đây vẫn chưa giải thích được tình trạng của họ nói rằng CIA và các cơ quan tình báo khác đã không điều tra đầy đủ khả năng vũ khí năng lượng đã được sử dụng
Một số giả thuyết khác
Nhân viên Bộ Ngoại giao Mỹ phục vụ tại các đại sứ quán nằm trong số những người đã báo cáo gặp các triệu chứng trong nhiều năm. Bất chấp những kết luận mới, Ngoại trưởng Antony Blinken vẫn giữ quan điểm rằng có điều gì đó đã xảy ra với những nhân viên và ông cam kết đảm bảo rằng họ được chăm sóc.
Blinken từ lâu được cho là đã nghi ngờ các nhân viên đang vướng vào chứng cuồng loạn tập thể hoặc một số sự kiện tâm lý, các quan chức cho biết. Các cuộc điều tra trước đây, đặc biệt là của FBI, đã đưa ra khả năng rằng các triệu chứng có nguồn gốc tâm lý chứ không phải thể chất, khiến nhiều người cảm thấy vấn đề của họ bị gạt ra ngoài lề và các yêu cầu của họ không được nhân viên y tế coi trọng. Các chuyên gia đã nhấn mạnh rằng ngay cả khi các bệnh do tâm lý gây ra, điều đó không có nghĩa là những người mắc bệnh đang tưởng tượng ra các triệu chứng của họ.
“Những người bị ảnh hưởng có những câu chuyện thực để kể - nỗi đau của họ là có thật", Blinken viết cho tất cả các nhà ngoại giao. “Tôi không nghi ngờ gì về điều đó” , ông nói.
Nhưng hội đồng chuyên gia độc lập cũng nghi ngờ về nguyên nhân tâm lý. Họ viết: “Chỉ riêng các yếu tố tâm lý xã hội không thể giải thích được các đặc điểm cốt lõi, mặc dù chúng có thể gây ra một số sự cố hoặc góp phần gây ra các triệu chứng lâu dài”.
Một số người ủng hộ giả thuyết tác nhân nước ngoài, cho rằng sự sụt giảm các triệu chứng được báo cáo gần đây xảy ra đồng thời với việc Nga triển khai chiến dịch quân sự ở Ukraine, có thể cho thấy rằng các nguồn lực của Nga đã bị dàn trải.
Nhưng không có thông tin nào về việc Nga giới thiệu một loại vũ khí năng lượng mới trên chiến trường ở Ukraine.