Theo phong tục truyền thống, Tết Đoan Ngọ của người Việt được tiến hành vào chính giờ Ngọ - giữa trưa ngày mùng 5/5 âm lịch hằng năm. Người xưa quan niệm rằng, trong cơ thể con người, nhất là đường tiêu hóa thường có sâu bọ ẩn sống, nếu không diệt trừ thì sâu bọ ngày càng sinh sôi, nảy nở gây nguy hại cho con người.
Tết Đoan Ngọ cũng là dịp để họp mặt, đoàn viên gia đình, cúng bái tổ tiên, ông bà. Chính vì thế đây là ngày quan trọng để con cái thể hiện lòng hiếu thảo với bố mẹ, ông bà, tổ tiên.
Những điều nên làm vào ngày Tết Đoan Ngọ
Theo quan niệm xưa, vào ngày này phải giết sâu bọ ngay khi thức dậy vào sáng sớm và giết sâu bọ bằng thức ăn, nhất là bằng rượu nếp, bánh tro và hoa quả…
Với trẻ em: Sáng sớm ngủ dậy khi trẻ còn ở trên giường cho trẻ ăn hoa quả, ít rượu nếp, trứng luộc, bôi hồng hoàng vào thóp đầu, vào ngực, vào rốn để giết sâu bọ. Sau đó mới đi rửa mặt mũi, chân tay, đánh răng rửa mặt.
Còn với người lớn, sáng ngủ dậy không được đặt chân xuống đất mà phải súc miệng 3 lần cho sạch sâu bọ, tiếp đó ăn một quả trứng vịt luộc. Sau đó bước chân ra khỏi giường uống một ít rượu (hoặc ăn một bát rượu nếp) cho sâu bọ say, tiếp đó ăn trái cây cho sâu bọ chết.
Vào ngày Tết Đoan Ngọ (mùng 5/5 Âm lịch) người Việt thường làm mâm cỗ gồm: Hương, hoa; Nước; Rượu nếp, các loại hoa quả: Mận, hồng xiêm, dưa hấu, vải, chuối... cùng các món ăn đặc trưng vùng miền như thịt vịt, chè trôi nước... để dâng lên tổ tiên và cầu mong một mùa làm ăn mới thuận hòa, may mắn.
Vào ngày này, một số người chọn cách tắm nước lá từ thiên nhiên đúng vào ngày 5/5 để diệt sâu bọ. Việc này được thực hiện sau khi đã ăn rượu nếp. Các loại lá dùng nấu nước như: lá mùi, tía tô, kinh giới, lá tre… Lá sẽ được đun lên, để nguội rồi dùng để tắm.
Những điều kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan Ngọ
Không soi gương sau nửa đêm
Quan niệm dân gian cho rằng vào ngày 5/5 Âm lịch, mọi người không nên soi gương lúc 24h vì khoảng thời gian này âm khí hoạt động mạnh, nếu soi gương hay chụp ảnh thì rất dễ chiêu dụ âm khí, không tốt cho sức khỏe và có thể xảy ra những hiện tượng khó lý giải.
Kiêng để dép lộn xộn
Giày dép trong tiếng Hán đồng âm với từ "tà", nếu để lộn xộn, lung tung thì sẽ dễ chiêu dụ tà khí. Vì vậy theo dân gian, sau khi đi ra ngoài về, mọi người nên để giày dép gọn gàng, vừa đảm bảo vệ sinh và thẩm mỹ cho căn nhà, vừa đúng phong thủy.
Không đặt chân xuống đất khi vừa ngủ dậy
Theo quan niệm của người xưa, vào sáng 5/5, người lớn khi mới ngủ dậy không được đặt chân xuống đất mà phải súc miệng 3 lần cho thật sạch, sau đó mới bước xuống bàn ăn một bát con rượu nếp, hoa quả để "diệt sạch sâu bọ".
Không mua vật phẩm có hình thù kỳ quái
Trong ngày Tết Đoan ngọ, nếu đi du lịch hoặc đi xa và có ý định mua đồ lưu niệm, nhiều người khuyên nên tránh mua những vật phẩm có hình thù kỳ quái, không rõ nguồn gốc, với ý nghĩa tránh rước thêm tà về nhà.
Tránh làm rơi hay mất tiền
Rơi tiền bạc hay ví trong ngày Tết Đoan ngọ được cho là làm rơi mất tài lộc, khiến tài vận đi xuống. Vì vậy vào ngày này dù đi đâu, mọi người đều cẩn thận bảo vệ tài sản và tiền bạc.
