Hôm 9/11/2021, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoygu đề cập lời của Tổng thống Vladimir Putin về sự cần thiết phải "cung cấp các hệ thống phòng không S-350, S-500, và S-550 cho binh sĩ Nga". Điều này có nghĩa rằng Nga đã phát triển một loại vũ khí hoàn toàn chưa được thế giới biết đến và sắp sửa triển khai vũ khí đó.
Thông báo của Bộ trưởng Shoygu đã gây sốc cho thế giới. Vào thời điểm ngày 10/11, Bộ chỉ huy quân đội Nga cũng như các nhà sản xuất S-550 chưa công bố bất cứ thông số cụ thể nào về tổ hợp phòng không này, cũng như chưa đồng ý bình luận về vấn đề này.
Tổ hợp phòng không S-500, "tiền thân" của S-550. Ảnh: Tass.
Giới chuyên gia nói về S-550
S-500 là tên của hệ thống phòng không thế hệ thứ nhất có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo và siêu thanh trong vũ trụ. Các chuyên gia cho rằng S-550 sẽ trở thanh phiên bản tầm trung của S-500. Cụ thể S-550 sẽ rẻ hơn và dùng để thực hiện cả các nhiệm vụ cấp chiến thuật khác.
Ngoài ra, các chuyên gia còn cho rằng S-550 là phiên bản sở hữu các khác biệt về tính năng chiến đấu so với S-500 mang tính cơ bản. Vũ khí mới được nâng cấp để đáp ứng các nhiệm vụ cụ thể và đạt được năng lực tấn công một loạt mục tiêu.
S-500 ‘Prometheus’ là một tổ hợp đánh chặn tầm cao tầm xa phổ thông, có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình, cũng như các mục tiêu khí động lực (như máy bay). Tầm sát thương của S-500 là khoảng 600km. Việc giao S-500 cho quân đội Nga bắt đầu cách đây vài tháng.
Viktor Murahovsky – Tổng biên tập tạp chí "Kho vũ khí Tổ quốc" cho rằng sự khác biệt giữa S-500 và S-550 là xấp xỉ tương ứng sự khác biệt S-350 và S-400.
Ông này nói: "Chúng ta có thể vạch ra sự tương đồng và khác biệt giữa các tổ hợp phòng không S-350 và S-400 – các tổ hợp này được phát triển đồng thời nhưng phục vụ các nhiệm vụ khác nhau".
S-350 là phiên bản rẻ hơn, được thiết kế cho các mục tiêu gần hơn. Còn S-400 là loại đắt hơn, được trang bị các tên lửa có khả năng bắn hạ các máy bay trinh sát tầm xa như là RC-135, và các máy bay trinh sát, chỉ huy, chỉ thị mục tiêu như E-8, AWACS, cũng như các oanh tạc cơ chiến lược ở cự ly ngoài tầm tấn công của chúng và các thiết bị mang vũ khí hạt nhân khác".
Bên cạnh đó, S-550 sẽ là phiên bản rẻ hơn được thiết kế cho tầm ngắn hơn, trong khi S-500 là thiết bị đắt hơn, dành cho mục tiêu ở tầm xa hơn và tầm cao hơn.
Di sản thời Liên Xô?
Trước đây, người ta không biết sự tồn tại của hệ thống phòng không và phòng thủ tên lửa ở Nga mang mật danh "S-550". Dự án duy nhất mang mật danh "S-550" được phát triển vào cuối thập niên 1980, vào cuối giai đoạn tồn tại của Liên Xô. Người ta cho rằng đây là một tổ hợp phòng không di động có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo.
Nhưng dự án này bị dừng lại vào năm 1988, chỉ một thời gian ngắn trước khi Liên Xô sụp đổ. Hiện chưa rõ liệu dự án này có mối liên hệ nào hay không với hệ thống mới S-550 mà Bộ Quốc phòng Nga đề cập gần đây./.