Thông thường, huyết áp được coi là bình thường vào ban ngày không quá 120/80mmHg, vào ban đêm không vượt quá 110/65mmHg. Huyết áp ban đêm thường thấp hơn ban ngày.
Việc tăng huyết áp vào ban đêm đều có liên quan đến các biến chứng như tổn thương thận và bệnh tim mạch. Tình trạng này cũng có thể dẫn đến giấc ngủ kém, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Hiểu nguyên nhân và tác động của tăng huyết áp về đêm là điều cần thiết để quản lý sức khỏe tốt hơn và ngăn ngừa các nguy cơ sức khỏe liên quan.
1. Triệu chứng tăng huyết áp về đêm
Huyết áp cao thường không biểu hiện triệu chứng nên thường được gọi là "kẻ giết người thầm lặng". Điều này cũng đúng với tình trạng tăng huyết áp về đêm - tức là có thể không gây triệu chứng.
Khi xuất hiện triệu chứng, người bị tăng huyết áp về đêm có thể cảm thấy:
- Rối loạn giấc ngủ
- Tiểu đêm hoặc thường xuyên thức dậy và cần đi tiểu
- Chứng ngưng thở lúc ngủ
- Khó thở, có thể thở hổn hển hoặc ngáy
- Đau đầu vào sáng sớm
Khó thở, có thể thở hổn hển hoặc ngáy là triệu chứng của tăng huyết áp về đêm (Ảnh: Internet)
2. Nguyên nhân gây tăng huyết áp về đêm
Tăng huyết áp vào ban đêm có thể có nhiều nguyên nhân cơ bản khác nhau và thường là kết quả của sự kết hợp của nhiều yếu tố nguy cơ khác nhau như:
- Ngưng thở khi ngủ: Ngưng thở khi ngủ là một rối loạn giấc ngủ khiến hơi thở liên tục ngừng lại và bắt đầu trong khi ngủ. Tình trạng này có thể dẫn đến tăng huyết áp về đêm vì giấc ngủ bị gián đoạn gây căng thẳng cho hệ tim mạch.
- Bệnh thận: Thận đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa huyết áp. Do vậy, bất kỳ rối loạn chức năng thận nào cũng có thể phá vỡ sự điều hòa này, dẫn đến huyết áp cao, đặc biệt là vào ban đêm.
- Mất cân bằng nội tiết tố: Các hormone như cortisol, hoạt động theo nhịp sinh học, có thể ảnh hưởng đến huyết áp. Sự mất cân bằng trong các hormone này có thể dẫn đến tăng huyết áp về đêm.
- Một số loại thuốc: Một số loại thuốc, như corticosteroid hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAID), có thể làm tăng huyết áp. Dùng các loại thuốc này trước khi đi ngủ có thể góp phần gây tăng huyết áp về đêm.
- Ăn nhiều muối trước khi ngủ: Ăn một bữa ăn nhiều muối trước khi đi ngủ có thể gây ứ nước và gây tăng huyết áp về đêm.
- Uống rượu hoặc caffeine vào buổi tối: Những chất này có thể làm gián đoạn giấc ngủ và đôi khi dẫn đến huyết áp cao hơn vào ban đêm.
- Căng thẳng mãn tính: Căng thẳng và lo lắng có thể làm tăng mức huyết áp và những tác động này có thể rõ rệt hơn vào ban đêm khi cơ thể cần được nghỉ ngơi.
- Béo phì: Trọng lượng cơ thể dư thừa và béo bụng là những yếu tố nguy cơ gây tăng huyết áp. Béo phì có thể góp phần làm tăng huyết áp cả ngày lẫn đêm.
- Bệnh tiểu đường: Bệnh tiểu đường không được kiểm soát có thể làm tổn thương mạch máu và góp phần gây tăng huyết áp, bao gồm cả tăng huyết áp về đêm.
- Tuổi tác và di truyền: Khi con người già đi, nguy cơ tăng huyết áp sẽ tăng lên. Di truyền cũng quyết định đáng kể khả năng mắc bệnh cao huyết áp của một cá nhân, bao gồm cả tăng huyết áp về đêm.
Điều cần thiết là xác định nguyên nhân cụ thể gây ra huyết áp cao vào ban đêm để xây dựng kế hoạch điều trị thích hợp.
Tăng huyết áp về đêm có thể do sự kết hợp của nhiều yếu tố nguy cơ như tuổi tác, lối sống, bệnh nền (Ảnh: Internet)
3. Biến chứng tăng huyết áp về đêm
Huyết áp tăng vào ban đêm có thể dẫn đến nhiều biến chứng và nguy cơ nghiêm trọng, có thể tác động đáng kể đến sức khỏe tổng thể. Dưới đây là một số biến chứng của tăng huyết áp về đêm:
- Đột quỵ: Huyết áp cao kéo dài có thể làm tổn thương não, làm tăng nguy cơ đột quỵ. Huyết áp ban đêm có thể góp phần vào nguy cơ này.
- Bệnh Tim: Tăng huyết áp ban đêm làm tăng gánh nặng cho tim, làm tăng khả năng mắc các bệnh về tim, bao gồm bệnh mạch vành và suy tim.
- Tổn thương Thận: Huyết áp cao có thể gây hại cho thận, làm suy giảm khả năng lọc chất thải và điều tiết cân bằng dịch, có thể dẫn đến bệnh thận hoặc suy thận.
- Vấn đề về Trí Nhớ: Huyết áp cao mãn tính đã được liên kết với suy giảm nhận thức và tăng nguy cơ mắc bệnh mất trí vào cuối đời.
- Ảnh hưởng đến thị lực: Huyết áp cao có thể gây ra vấn đề về thị lực và mất thị lực.
- Xơ vữa động mạch: Tăng huyết áp về đêm có thể góp phần vào sự phát triển của xơ vữa động mạch, một tình trạng mà trong đó động mạch trở nên hẹp và cứng lại, làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
- Phì đại thất trái: Tăng huyết áp ban đêm có thể làm to thất trái của tim, buồng chịu trách nhiệm bơm máu đến cơ thể. Tình trạng này có thể làm yếu tim và dẫn đến suy tim.
Tăng huyết áp về đêm có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm (Ảnh: Internet)
4. Cách điều trị và phòng ngừa tăng huyết áp về đêm
Việc điều trị tăng huyết áp vào ban đêm thường bao gồm sự kết hợp giữa các yếu tố lối sống, thuốc huyết áp, và các can thiệp y tế khác. Dưới đây là một số cách điều trị và kiểm soát, ngăn ngừa tình trạng tăng huyết áp về đêm:
- Điều chỉnh thời gian dùng thuốc
Nếu bạn đang dùng thuốc huyết áp, hãy thảo luận với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe về việc điều chỉnh thời gian dùng thuốc. Một số loại thuốc có thể hiệu quả hơn khi được dùng vào thời điểm cụ thể, bao gồm trước khi đi ngủ.
- Thay đổi lối sống
Thực hiện các thay đổi lối sống tốt cho tim, như giảm lượng muối và caffeine. Chế độ ăn ít natri có thể giúp kiểm soát huyết áp, và tránh caffeine trước khi đi ngủ có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ.
- Điều trị các tình trạng nền
Nếu bạn có chứng ngưng thở khi ngủ hoặc các rối loạn giấc ngủ khác góp phần vào tăng huyết áp ban đêm, hãy tìm kiếm cách điều trị cho những tình trạng này. Điều này có thể liên quan đến việc sử dụng máy áp lực đường thở dương liên tục (CPAP) hoặc các liệu pháp khác được chuyên gia giấc ngủ khuyến nghị.
- Theo dõi huyết áp tại nhà
Theo dõi huyết áp, đặc biệt là vào ban đêm nếu có thể. Theo dõi các chỉ số huyết áp của bạn có thể tiết lộ cách các lựa chọn lối sống tác động đến sức khỏe tim mạch của bạn, từ đó sẽ có những thay đổi phù hợp để kiểm soát tình trạng.
Theo dõi huyết áp thường xuyên để có những thay đổi phù hợp, giúp ngăn ngừa tăng huyết áp về đêm (Ảnh: Internet)
- Quản lý cân nặng
Thừa cân có thể góp phần vào tình trạng tăng huyết áp ban đêm. Do đó, giảm cân có thể giảm đáng kể mức huyết áp, bao gồm cả ban đêm. Duy trì chế độ ăn tốt cho tim và tham gia vào hoạt động thể chất đều đặn để đạt và duy trì cân nặng hợp lý.
- Hạn chế sử dụng rượu và thuốc lá
Giảm hoặc loại bỏ việc sử dụng rượu và thuốc lá, vì cả hai có thể làm tăng huyết áp và làm rối loạn mô hình giấc ngủ.
- Giữ tinh thần thoải mái
Áp dụng các kỹ thuật giảm stress vào thói quen hàng ngày của bạn. Các phương pháp như thiền, yoga, bài tập thở sâu, và hoạt động thể chất đều đặn có thể giúp giảm mức độ căng thẳng và cải thiện kiểm soát huyết áp.
- Lợi tiểu hoặc các thuốc hạ huyết áp khác
Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể và mức huyết áp của bạn, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể kê đơn các thuốc hạ huyết áp, như lợi tiểu, ức chế ACE, hoặc beta- blocker, để giúp kiểm soát huyết áp, đặc biệt là vào ban đêm.
- Hạn chế uống quá nhiều nước trước khi đi ngủ
Hạn chế tiêu thụ chất lỏng như nước trong những giờ trước khi đi ngủ có thể giảm khả năng thức dậy vào ban đêm để tiểu tiện, giúp duy trì huyết áp thấp hơn trong lúc ngủ.
- Nằm tư thế ngẩng cao đầu
Giữ cao đầu giường hoặc sử dụng thêm gối có thể giúp giảm nguy cơ tăng huyết áp ban đêm, đặc biệt nếu bạn có triệu chứng của chứng ngưng thở khi ngủ.
Tóm lại, tăng huyết áp về đêm là tình trạng khá nguy hiểm. Nếu để tình trạng kéo dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khoẻ. Bạn nên đến bệnh viện thăm khám và xin lời khuyên từ bác sĩ nếu thường xuyên bị tăng huyết áp cả ban ngày và ban đêm.