Lý do người xưa "yêu" cây bồ kết
Trong ký ức của những người thuộc thế hệ 7x trở về trước, cây bồ kết đã để lại những ấn tượng kỳ lạ về cách mà con người đã sử dụng nó phục vụ nhu cầu thiết yếu trong sinh hoạt hàng ngày.
Bồ kết được dùng làm chất tẩy rửa (tắm gội, giặt), dùng làm thuốc chữa bệnh, và trẻ em có thể dùng nước bồ kết thổi bong bóng xà phòng hay dùng hạt để chơi.
Cùng với sự phát triển nhanh của công nghệ đời sống, bồ kết gần như đã bị "bức tử" và thay thế bởi những loại dầu gội đầu, sữa tắm sản xuất công nghiệp tiện dụng.
Các bài thuốc từ bồ kết cũng từ đó mà bị quên lãng, thậm chí, nhiều nơi không còn tiếp tục trồng mới cây bồ kết, hoặc chặt bỏ những cây đã già nua để trồng cây khác.
Gần đây, đối với những người thích hoài niệm hoặc sợ tác hại của chất hóa học trong các loại dầu gội, thì bồ kết lại có cơ hội được "hồi sinh" mạnh mẽ.
Đã có nhiều người trẻ bắt dành sự quan tâm đặc biệt cho những giá trị mà bồ kết mang lại, vì thế có thể tin rằng loài cây này đang dần lấy lại được vị trí quyền lực mà nó đã từng có trước đây.
Bồ kết là cây thân gỗ thuộc họ đậu có tên khoa học là Fructus Gleditschiae. Còn gọi với tên khác là bồ kếp, chùm kết, hay chữ Hán là tạo giác, tạo giáp, trư nha tạo giác...
Cây bồ kết ngoài việc trồng để lấy bóng mát, lấy gỗ ra thì tác dụng chính của nó là thu hoạch quả, hạt và gai để phục vụ nhu cầu hàng ngày. Theo sách Đông y ghi chép lại, bồ kết có vị cay mặn, tính hơi ôn, chứa độc tố.
Giải mã sức mạnh tiềm ẩn của bồ kết
1. Chữa rụng tóc, gội đầu an toàn
Dùng khoảng 300g quả bồ kết khô, đun thành nước đặc và gội đầu. Sau đó xả lại cho sạch. Dùng đều đặn cho đến khi tóc ngừng rụng và mọc đều trở lại.
Kết hợp hương nhu hoặc sả, lá bưởi với bồ kết làm nước gội đầu sẽ giúp cho mái tóc dày dặn và óng ả hơn, đồng thời lưu lại hương thơm trên tóc trong suốt cả ngày.
Thảo dược trên chứa tinh dầu, làm ra mồ hôi, làm thông thoáng da đầu, nhẹ đầu, sảng khoái khi gội đầu, giúp tăng lưu thông khí huyết dưới da, kích thích mọc tóc. Tinh dầu hương nhu có tác dụng chống oxy hóa, chống nhiễm khuẩn rất tốt, bảo vệ da đầu và làm sạch tóc hiệu quả.
2. Chữa bí tiện, thông ruột, trĩ, giun kim
Một trong những tác dụng tốt nhất của bồ kết là chữa bí tiện, thông ruột, dùng được cho người lớn và trẻ nhỏ, đặc biệt là bệnh nhân sau khi phẫu thuật, giúp thông tiện chỉ sau 3-5 phút.
Nướng chín vàng quả bồ kết (không sống, cháy), gỡ bỏ hạt, nghiền thành bột. Dùng dụng cụ phù hợp nghiền mịn bồ kết thành bột, đút sâu vào hậu môn khoảng 3-4cm.
Làm từ 3-4 lần sẽ giúp người bệnh đại tiểu tiện thông tức thì. Những bệnh nhân phẫu thuật xong không trung đại tiện được, bí tiểu, thì cũng nên áp dụng bài thuốc này, hiệu quả rõ ràng.
3. Chữa nấm đầu, lở ngứa
Bồ kết đốt thành than, tán nhỏ rửa sạch vết chốc, lấy bột đã tán rắc vào vết thương. Thực hiện cho đến khi bong khô vết thương là khỏi.
4. Chữa nghẹt mũi, khó thở, viêm xoang
Đốt quả bồ kết, xông khói vào mũi sẽ dễ thở hơn. Hương vị và mùi thơm của bồ kết có tác dụng thông tắc mũi, ngạt mũi, thông khí, sảng khoái tinh thần.
5. Phòng bệnh cho sản phụ, trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh bị đầy bụng
Dùng 1 chậu than củi đốt cháy đỏ rồi rải 1 lượt quả bồ kết cùng 1 ít muối cho sản phụ xông ngay sau khi sinh sẽ giúp sản phụ phòng được bệnh hậu sản. Một số địa phương còn cho thêm hành tăm vào nồi than để tăng hiệu quả.
Hứng khói vào bàn tay hoặc lá trầu rồi ép vào bụng trẻ. Giúp trẻ "êm" bụng, ngủ ngon. Nắn tay chân và vuốt cho da trẻ căng mịn hơn.
6. Chữa mụn trứng cá, tàn nhang, làm đẹp da
Lấy 1 ít hạt bồ kết, 40g hạnh nhân, hai thứ đem tán mịn. Buổi tối gần đi ngủ thì lấy 1 thìa hỗn hợp trên pha ít nước cho sền sệt rồi bôi lên chỗ có trứng cá, tàn nhang. Rửa sạch sau khi ngủ dậy. Thực hiện đều đặn tuần vài lần sẽ cho kết quả tốt hơn mong đợi.
*Dịch tổng hợp từ TH Đại từ điển, Trung dược bản thảo