Hôm 10/8, TikToker Hằng Du Mục (tên thật Nguyễn Thị Thái Hằng, sinh năm 1995) đăng ảnh chụp gương mặt bị thương và cho biết bị chồng bạo hành. "Hằng bị xé rách miệng bên trong... Bác sĩ mất 3 giờ mới có thể hoàn thành việc khâu vết thương", cô viết.
Hằng Du Mục cho biết cô đã "im lặng, nhẫn nhịn và chịu đựng sự khống chế, đe dọa trong những năm qua" để bảo vệ các con, cũng như hy vọng giành được quyền nuôi con sau khi ly hôn. TikToker cho biết phiên tòa xét xử ly hôn sẽ diễn ra vào ngày 20/8.
Bài viết của Hằng Du Mục nhanh chóng lan truyền, thu hút gần 800.000 lượt tương tác chỉ sau một ngày.
Đáng nói, Hằng không phải người phụ nữ duy nhất bị chồng đánh đập ở đất nước tỷ dân. Nhiều người tỏ ra quan ngại về việc chính phủ nước này kêu gọi kết hôn và khuyến khích các gia đình sinh thêm con nhưng không thể bảo vệ phụ nữ khỏi nạn bạo lực gia đình.
Hằng Du Mục đăng ảnh bị chồng tấn công - Ảnh: FBNV
Lời kêu cứu từ những người phụ nữ yếu thế
Tháng 6/2020, Lạp Mẫu - vlogger người Tây Tạng ở châu tự trị Ngawa (tỉnh Tứ Xuyên) - quyết định ly dị chồng sau thời gian dài chịu bạo hành, lạm dụng.
Ngày 14/9, chưa đầy 3 tháng sau khi chia tay, chồng cũ bất ngờ xông vào nhà, tưới xăng thiêu sống cô. Hắn còn dùng dao đâm nhiều nhát lên người nạn nhân trước khi bỏ đi.
Một số trang tin cho biết 3 tiếng sau khi xảy ra sự việc, Lạp Mẫu mới được hàng xóm phát hiện, tiến hành dập lửa và đưa đi cấp cứu. Trải qua 16 ngày điều trị tại bệnh viện, nữ vlogger 31 tuổi không thể qua khỏi do bị bỏng 90% cơ thể.
Cái chết của Lạp Mẫu dấy lên làn sóng phẫn nộ trên mạng xã hội. Trong ít ngày, những bài đăng có liên quan tới cô nhận được hơn 420 triệu lượt xem.
"Lạp Mẫu chỉ kể với chúng tôi khi những trận đòn trở nên thường xuyên hơn, nặng nề hơn. Vì cảm thấy xấu hổ, phụ nữ nơi đây hiếm khi chia sẻ chuyện riêng trong nhà", chị gái nạn nhân chia sẻ.
Lạp Mẫu qua đời vì bị chồng cũ thiêu sống ngay khi đang phát sóng trực tiếp
Năm 2023, dư luận nước này càng trở nên hoang mang lo sợ khi chỉ trong vài ngày đã có tới 2 phụ nữ bị sát hại liên tiếp.
Theo đó, khoảng đầu tháng 3, một phụ nữ 24 tuổi ở vùng nông thôn tỉnh Hà Nam (Trung Quốc) đã bị chồng đánh chết trong một cuộc tranh chấp. Sau đó, hung thủ đã bị bắt giữ.
Cũng vào thời gian này, cảnh sát phát hiện thi thể không còn nguyên vẹn của người mẫu Thái Thiên Phượng tại một ngôi làng ở Hong Kong. Tổng cộng có 5 người bị tình nghi liên quan đến vụ án đã bị bắt giam, trong đó chồng cũ của nạn nhân.
Những con số đáng sợ
Theo CNA, Trung Quốc vẫn là một xã hội truyền thống, ảnh hưởng bởi chế độ phụ hệ của Nho giáo.
"Ở một số vùng, đánh vợ là biểu tượng của quyền lực gia trưởng. Một số người đàn ông không nghĩ đó là trái đạo đức, họ thậm chí tự hào về điều đó", Ma Sainan, luật sư trưởng chuyên xử lý các vụ án hôn nhân và gia đình tại Công ty Luật Jiali, cho biết.
Theo bài phân tích năm 2020 của CGTN, hơn 90 triệu phụ nữ đã kết hôn ở Trung Quốc thường xuyên phải đối mặt với bạo lực gia đình. Trung bình mỗi năm, có khoảng 157.000 phụ nữ Trung Quốc tự tử, khiến nước này trở thành một trong số ít quốc gia có tỷ lệ phụ nữ tự tử cao hơn nam giới, và trong số đó có 60% vụ tự tử liên quan đến bạo lực gia đình.
Chồng cũ của người mẫu Thái Thiên Phượng bị bắt giữ sau khi cảnh sát phát hiện thi thể không còn nguyên vẹn của cô ở Hong Kong - Ảnh: Reuters
Theo tình nguyện viên Lin Shuang tham gia chống bạo lực gia đình ở thành phố Thượng Hải trong suốt 8 năm, nhiều phụ nữ sau một thời gian dài chịu đựng tình trạng bạo hành mới quyết định tìm kiếm sự giúp đỡ hoặc báo cảnh sát. Trung bình, các nạn nhân không báo cáo cảnh sát cho đến khi họ bị bạn đời ngược đãi ít nhất 35 lần.
Ngay cả sau khi ly hôn hoặc rời xa kẻ bạo hành, một số nạn nhân vẫn chưa được giải thoát.
Khoảng 1/4 phụ nữ ở Trung Quốc được cho là từng trải qua bạo lực gia đình. Cứ 7,4 giây, lại có một phụ nữ trở thành nạn nhân của vấn đề ăn sâu bén rễ này, theo thống kê công bố năm 2021 của Liên đoàn Phụ nữ Toàn Trung Quốc, tổ chức phụ nữ lớn nhất nước này.
"Bạo lực sẽ trở thành giải pháp khi luật pháp, đạo đức và đàm phán đều mất kiểm soát", Wang Fengli, nhà xã hội học nghiên cứu về bạo lực gia đình tại Bắc Kinh, cho biết.
Lỗ hổng trong pháp lý
Năm 2001, bạo lực thể xác có thể được coi là lý do để đệ đơn ly hôn ở Trung Quốc. Đến năm 2016, luật chống bạo lực gia đình đầu tiên của quốc gia tỷ dân chính thức có hiệu lực.
Luật này giúp đỡ các nạn nhân bị bạo hành thể xác hoặc tinh thần trong gia đình thông qua nhiều biện pháp khác nhau, trong đó đáng chú ý nhất là lệnh bảo vệ an toàn cá nhân chống lại bạo lực gia đình (PPO). Lệnh này có thể cấm kẻ bị cáo buộc bạo hành liên lạc hoặc chung sống với nạn nhân. Thủ tục xin PPO có tính chất độc lập, không cần phải đi kèm với một vụ kiện ly hôn.
3 cô gái xuống đường biểu tình ở Bắc Kinh để phản đối nạn bạo lực gia đình - Ảnh: SCMP
Dữ liệu công bố vào tháng 8/2023 cho thấy hơn 15.000 PPO đã được tòa án Trung Quốc ban hành kể từ năm 2016.
Song, theo các chuyên gia, luật chống bạo lực gia đình vẫn còn có lỗ hổng. "Nó bao gồm các cặp vợ chồng, bạn đời chung sống và các thành viên gia đình khác, nhưng không giải quyết vấn đề bạo lực đối với vợ/chồng cũ hoặc bạn đời không còn sống chung", Peng Chun, phó giáo sư của Trường Luật Đại học Bắc Kinh nói.
Điều này thể hiện trong trường hợp Lạp Mẫu, cô không còn đủ điều kiện để được bảo vệ vì cô đã ly hôn, mặc dù cô bị chồng cũ ngược đãi và đe dọa trong một thập kỷ trước khi bị sát hại.
Bên cạnh đó, một số cảnh sát và thẩm phán vẫn coi bạo lực gia đình là vấn đề riêng tư mà các thành viên nên tự giải quyết.
Kim Lee, một nạn nhân của bạo hành gia đình kể lại, năm 2011, cô tố cáo chồng mình là Li Yang - nhà sáng lập chương trình Tiếng Anh nổi tiếng Trung Quốc Crazy English vì hành vi đánh đập vợ.
Ban đầu, khi cô đi trình báo trong tình trạng toàn thân thâm tím, bết máu, nữ sĩ quan cảnh sát còn tỏ ý từ chối tiếp nhận sự việc.
"Li Yang là người tốt. Sao cô nỡ tố cáo chồng mình chứ?", Kim Lee thuật lại lời cảnh sát.
Tư tưởng lạc hậu, trọng nam khinh nữ ở Trung Quốc khiến pháp luật còn nhiều khó khăn khi thực thi - Ảnh: SCMP
Năm 2021, chính phủ Trung Quốc đã áp dụng "thời gian cân nhắc" 30 ngày đối với các cặp đôi muốn ly thân - được coi là một nỗ lực nhằm kiềm chế tỷ lệ ly hôn gia tăng trong bối cảnh khủng hoảng dân số.
Chính sách này đã bị chỉ trích dữ dội vì có khả năng khiến mọi người rơi vào cảnh hôn nhân không hạnh phúc hoặc thậm chí là bạo hành. Đáp lại, Bộ Nội vụ nước này cho biết "thời gian cân nhắc" chỉ được áp dụng cho các vụ ly hôn thuận tình được nộp trong hệ thống dân sự, trong khi nạn nhân của bạo lực gia đình có thể nộp đơn ly hôn tại tòa án.
Tháng 10/2022, Trung Quốc đã thông qua luật bảo vệ phụ nữ mới, tập trung vào vấn đề phân biệt giới tính và quấy rối tình dục. Tuy nhiên, luật này cũng kêu gọi phụ nữ tôn trọng các giá trị gia đình. Bộ luật được đưa ra khi các nhà hoạt động xã hội bày tỏ lo ngại về việc chính phủ ngày càng tăng cường tuyên truyền, thúc đẩy vai trò truyền thống của phụ nữ.
Tổng hợp