Nhìn từ cuộc diễn tập hàng hải Mỹ-ASEAN

Trong cuộc họp báo ngày 3-9, Chuẩn đô đốc Hải quân Mỹ Murray Joe Tynch III khẳng định cuộc diễn tập hàng hải chung Mỹ-ASEAN 2019 (AUMX) là bằng chứng rõ ràng cho các cam kết của Mỹ cho một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở. “Cam kết này chắc chắn sẽ tiếp tục được duy trì” - ông Joe Tynch III tuyên bố.

AUMX 2019 là cuộc diễn tập hàng hải đầu tiên giữa Mỹ và các nước thành viên ASEAN. Sự kiện khai mạc ngày 2-9 tại căn cứ hải quân Sattahip (Thái Lan) và kéo dài trong năm ngày tại khu vực vịnh Thái Lan và ngoài khơi mũi Cà Mau của Việt Nam. Chủ đề của cuộc tập trận là “tăng cường hiểu biết lẫn nhau và năng lực tác chiến hàng hải hỗn hợp”.

“Khi chúng tôi bắt đầu chuẩn bị cho cuộc tập trận lần này, chúng tôi đã xác định rằng sự kiện này sẽ không chỉ mang ý nghĩa tượng trưng đơn thuần mà mong muốn cuộc diễn tập sẽ đem lại giá trị cho tất cả thành viên tham gia thông qua việc xây dựng khả năng tác chiến và quan hệ hợp tác thiết thực” - Chuẩn đô đốc phát biểu.

Xây dựng mạng lưới đối tác khu vực

Chuẩn đô đốc Murray Joe Tynch III cho biết cuộc tập trận AUMX là dịp để Mỹ hợp tác với tất cả các nước ASEAN về những ưu tiên an ninh hàng hải trong khu vực. “AUMX là bước khởi đầu để Mỹ xây dựng một mạng lưới đối tác rộng khắp trong khu vực Đông Nam Á. Đó cũng là chìa khóa để đảm bảo an ninh và tự do hàng hải” - ông nói.

Vị này còn khẳng định “không một quốc gia đơn lẻ nào có thể giải quyết được những thách thức hàng hải mà chúng ta đang phải đối mặt”. Thay vào đó, Mỹ và các nước ASEAN cần vun đắp và xây dựng quan hệ hợp tác chiến lược để hình thành sức mạnh đối phó với các thách thức nói trên. “Qua việc hợp tác cùng nhau, tất cả chúng ta sẽ tạo nên một sức mạnh mà bất kỳ đối thủ hay thế lực nào cũng phải lo ngại” - Chuẩn đô đốc cho biết.

Bên cạnh việc liên tục nhấn mạnh tầm quan trọng của AUMX, Chuẩn đô đốc Murray Joe Tynch III còn lưu ý rằng sự kiện lần này là một phần nỗ lực của Mỹ trong củng cố quan hệ với các đồng minh và đối tác ở đây. “Mỗi năm chúng tôi đều tiến hành hàng trăm sự kiện tương tự dưới nhiều cấp độ về mọi vấn đề (...) hải quân Mỹ hoàn toàn đồng ý với nhận định chúng ta sẽ mạnh hơn nếu chúng ta làm việc cùng nhau, sẽ phản ứng tốt hơn, nhanh chóng hơn vào thời điểm cần thiết”.

Sau AUMX sẽ là gì?

Đề cập đến khả năng mở rộng quan hệ hợp tác Mỹ-ASEAN trong tương lai, ông Joe Tynch III khẳng định một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương hòa bình, an ninh và ổn định là mục tiêu chung mà cả hai bên đều mong muốn đạt được. Dù vậy ông cho biết hiện mối quan tâm lớn nhất hiện tại của Mỹ đối với kỳ tập trận lần này là củng cố các hoạt động tác chiến cùng với các đối tác trong khu vực Đông Nam Á một cách chuyên nghiệp, mang lại hiệu quả và giá trị thực sự cho các bên tham gia. “Sau khi đã hoàn thành tất cả những điều trên, chúng tôi sẽ dừng lại và nhìn lại những gì chúng tôi đã đạt được nhằm quyết định xem chúng tôi sẽ làm gì tiếp theo” - Chuẩn đô đốc Murray Joe Tynch III nói.

Myanmar được cho là đã điều khu trục hạm UMS Kyan Sittha tham gia đợt diễn tập này, bất kể việc quân đội Myanmar đang bị Mỹ trừng phạt. Chuẩn đô đốc Murray Joe Tynch III khẳng định sự kiện này là một cơ hội tốt để Mỹ cùng toàn bộ thành viên ASEAN hợp tác trên mục tiêu chung là đảm bảo an ninh hàng hải trong khu vực.

Ông Joe Tynch III đã làm nhiệm vụ điều phối hợp tác an ninh ở khu vực Đông Nam Á trong hơn một năm. Suốt thời gian này, ông rất hài lòng về thái độ và cách làm việc của các nước ở đây cũng như sự chuyên nghiệp và tầm nhìn của các lãnh đạo. Ông rất mong chờ được tiếp tục vun đắp cho mối quan hệ hợp tác an ninh này trong tương lai.

Năm 2019 đánh dấu kỷ niệm 25 năm hợp tác và đào tạo hàng hải giữa Mỹ và các quốc gia Đông Nam Á. Mối quan hệ giữa hải quân Mỹ với các nước Đông Nam Á cũng dễ dàng nhìn thấy ở các cuộc diễn tập quân sự Hợp tác huấn luyện và sẵn sàng phối hợp trên biển (CARAT); Hợp tác và huấn luyện Đông Nam Á (SEACAT).

So với các cuộc diễn tập quân sự trên, ông Joe Tynch III nói với các phóng viên: “Mô hình AUMX năm nay là nhằm tăng cường nhận thức về tình huống và khả năng tương tác cho toàn bộ ASEAN và cho Mỹ nữa. Vì vậy, trọng tâm của AUMX thực sự là về các kỹ năng được áp dụng trên toàn cầu đối với an ninh hàng hải”.

Về cách tổ chức của AUMX, lực lượng các nước tham gia sẽ hoạt động theo đội hình nhóm tác chiến phối hợp. Đây là hình thức hiệp đồng tác chiến thực tế nhất trong tình huống xảy ra xung đột thật sự. Một lợi thế khác nằm ở việc những nước tham gia sẽ có một cái nhìn toàn cảnh tốt hơn về các mục tiêu cần đạt được, đồng thời tạo ra nhiều cơ hội để các nước trong khu vực có thể bày tỏ quan điểm và đưa ra những góc nhìn riêng.