Ngày 4-3, Trung tâm Bảo tồn di sản Thành nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa) đã phối hợp với Viện khảo cổ học Việt Nam tổ chức hội nghị thông báo kết quả khai quật bước đầu khu vực bên trong và bên ngoài 4 cổng thành (Đông - Tây - Nam - Bắc) ở di sản thế giới Thành nhà Hồ.
Quang cảnh khu vực khai quật khảo cổ học ở cổng phía Nam Thành nhà Hồ
Đợt khai quật này diễn ra từ tháng 9-2022, với diện tích khai quật khoảng 5.000 m2, trong đó, 2 cổng phía Nam và Bắc có diện tích khai quật 4.000 m2.
Qua nhiều tháng tiến hành khai quật, các nhà khoa học làm rõ kích thước ban đầu của các cổng thành của di sản Thành nhà Hồ. Theo đó, các cửa cuốn được thi công bằng cách đắp đất thành hình vòm cửa, rồi tiến hành ghép những khối đá tảng hình thang dạng múi bưởi lên trên. Sau khi ghép xong các phiến đá, các thợ xây thành tháo dỡ, giải phóng đất đắp phục vụ thi công.
Con đường Hoàng Gia được phát lộ rõ nét từ đợt khai quật này
Cấu tạo 3 bức tường thành Đông, Nam, Tây có cấu tạo tương tự về kỹ thuật ghép đá, kích thước đá tảng như tường thành phía Đông, dưới đáy là đá lót móng kích thước lớn; trên là 4 đến 5 hàng đá làm nhẵn mặt, kích thước hòn dưới lớn hơn, lên cao nhỏ dần; phần thành phía thành đá trong gia cố bằng đá, đất sét, sỏi.
Trong khi đó, đá xếp thi công tường thành và cổng Bắc có kích thước nhỏ hơn, mạch ghép lớn hơn, nhiều hàng đá hơn, các lớp đá ngoài không được làm nhẵn, các lớp đá trong không được ghè đẽo vuông vức do quá trình xử lý vật liệu và tu sửa nhiều lần trong giai đoạn sau.
Vị trí khai quật cổng Tây Thành nhà Hồ
Lần khai quật này cũng làm rõ phần bó đá còn lại tại khu vực phía nam con đường Hoàng Gia, kết nối với phần xuất lộ rõ trong nội thành.
Tiếp tục tìm thấy các vật liệu kiến trúc như gạch chữ nhật, trang trí lá đề thời Trần-Hồ, ngói phẳng, ngói cong lòng máng màu xám thời Lê; khá nhiều mảnh gốm men thời Trần-Hồ và thời Lê Sơ; một số cụm bi/đạn đá tại khu vực cổng Nam và cổng Bắc. Tổng thể mặt bằng kiến trúc Thành nhà Hồ được phân bố thành nhiều lớp ngang dọc, tất cả đều được đối xứng qua trục đường Hoàng Gia ở trung tâm.
Các nhà khoa học cho biết đây là những phát hiện mới có ý nghĩa rất lớn minh chứng có những giá trị nổi bật của di sản thế giới Thành nhà Hồ.
"Cuộc khai quật đã có nhiều phát hiện mới đóng góp vào việc tìm hiểu cấu trúc và kỹ thuật xây dựng khu vực cổng Thành nhà Hồ qua các thời kỳ lịch sử. Đồng thời cũng minh chứng và làm tăng thêm các giá trị nổi bật toàn cầu của di sản thế giới Thành nhà Hồ" - ông Nguyễn Bá Linh, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản Thanh nhà Hồ, nói.
Từ kết quả đợt khai quật này, các nhà nghiên cứu khoa học, các nhà khảo cổ học kiến nghị Trung tâm Bảo tồn di sản Thành nhà Hồ căn cứ các khuyến nghị của UNESCO, cam kết của UBND tỉnh Thanh Hóa, Luật Di sản văn hóa tiến hành xây dựng các kế hoạch nghiên cứu, bảo tồn nhằm phát huy tốt nhất giá trị của di sản.
