Ngày 20/12, cả thế giới chấn động trước tin Đại sứ Nga Andrey Karlov đã trúng đạn và tử vong ngay trong khi đang có bài phát biểu tại một triển lãm tranh ở thủ đô Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ. Kẻ thủ ác được nhận dạng là một sĩ quan 22 tuổi, thuộc lực lượng cảnh sát chống bạo động nước này.
Theo RT, nhận định ban đầu từ các chuyên gia và nhà phân tích chính trị cho rằng, động cơ của tên sát nhân dường như là sự trả thù thánh chiến sau tổn thất tại Syria, nhưng cũng có thể nhằm mục đích sâu xa hơn như phá hoại quan hệ Nga - Thổ, hoặc nâng hành vi khủng bố lên tầm cao mới.
Tình tiết mờ ám trong nội bộ Thổ Nhĩ Kỳ?
Cựu nhà ngoại giao người Mỹ Jim Jatras cho biết, vụ ám sát này làm dấy lên nhiều nghi ngờ xoay quanh các động thái từ Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như khả năng bảo vệ các chính khách nước ngoài của lực lượng an ninh nước này.
"Nên nhớ rằng tình hình an ninh của phái đoàn ngoại giao - trách nhiệm đó - thuộc về chính phủ nước chủ nhà - trong trường hợp này thì là Thổ Nhĩ Kỳ. Câu hỏi cần đặt ra trong lúc này là, có phải Thổ Nhĩ Kỳ đã làm tất cả mọi thứ trong khả năng họ để bảo vệ đại sứ Karlov hay không? Có phải họ đã mắc sai lầm nào đó?" ông Jatras nhận định.
"Chúng ta cũng cần lo ngại về nguy cơ có sự thông đồng từ trong nội bộ chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ. Tổng thống Erdogan đã thực hiện đợt thanh trừng hậu đảo chính bất thành," ông nói thêm.
Mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ được cho là ủng hộ nhiều phe phái khủng bố trong khu vực, vụ tấn công xảy ra ngay trước thềm cuộc họp mặt giữa ngoại trưởng ba nước Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran, và có thể nhằm mục đích phá hoại mối quan hệ vừa mới được hàn gắn giữa Nga và Thổ.
"Trong một thời gian dài Thổ Nhĩ Kỳ đã giúp đỡ lực lượng khủng bố ở Bắc Caucasus, chống lại Nga. Có rất nhiều phần tử này trong lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ," ông Jatras trả lời RT.
"Chưa rõ liệu thủ phạm có mối liên hệ gì với các nhóm khủng bố thánh chiến, phe Caucasus hay Syria hay không, nhưng lời lẽ của hắn ta chỉ ra rằng điều này có liên quan đến động cơ hành động của hắn."
Cựu nhà ngoại giao người Mỹ hy vọng rằng Thổ Nhĩ Kỳ có thể thật lòng trấn an Moscow, rằng họ đã làm hết sức có thể, và kẻ thủ ác đã lọt qua tầm ngắm bằng cách nào đó.
Tên sát nhân bên thi thể Đại sứ Andrey Karlov. Ảnh: Reuters
Kẻ thủ ác sở hữu kỹ năng bài bản và chuyên biệt
Cựu quan chức Lầu Năm Góc Michael Maloof lại có quan điểm khác, khi khẳng định với RT rằng vụ ám sát là hành vi khủng bố có chủ đích, và có thể liên quan đến Nhà nước Hồi giáo (IS). Theo ông, tên sát nhân "đã được đào tạo kỹ lưỡng" và "ngoài nghiệp vụ cảnh sát thì hắn đã được huấn luyện chuyên biệt."
Ông Maloof cũng cảnh báo rằng, đây có thể sẽ không là vụ tấn công duy nhất, bởi "tất cả các nhà ngoại giao, đặc biệt là những người có liên quan đến Nga, sẽ trở thành mục tiêu."
Trả lời phỏng vấn RT, ông Maloof nhắc đến khả năng giáo sĩ Fethullah Gulen có liên quan đến vụ ám sát này. Ông Gulen bị Ankara buộc tội chống lại chính quyền, trong đó có vụ âm mưu đảo chính quân sự hồi tháng 7 năm nay. Vụ việc này có thể dấy lên một làn sóng "săn phù thủy" mới nhắm vào Gulen, người đang lưu vong tại Mỹ.
"Trong lực lượng cảnh sát quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ có sự thâm nhập của các phần tử phe Gulen. Và còn cả lực lượng đang bảo vệ các phái đoàn ngoại giao nữa... sẽ cần sàng lọc kỹ lưỡng để nhận dạng xem ai đang bảo vệ ai. Một người như hắn có thể lọt vào trong và đứng ngay gần vị đại sứ Nga, thật kinh hoàng."
Hoa đặt bên tấm ảnh tưởng niệm Đại sứ Andrey Karlov trong cuộc họp khẩn giữa Ngoại trưởng Nga và Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 20/12. Ảnh: Reuters
Tên sát nhân sẽ không đạt được mục đích ban đầu
Theo cựu nhân viên CIA và luật sư quốc tế Jack Rice, cái chết của nghi phạm sẽ khiến cuộc điều tra phức tạp hơn, nhưng các chuyên gia giỏi nhất từ Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ cùng vào cuộc.
"Vấn đề hiện giờ là chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đang cố gắng xem xét mức độ nghiêm trọng của sự việc. Nếu tôi điều tra một vụ tương tự, câu hỏi đầu tiên sẽ là 'đây có phải là vụ sói đơn độc (kẻ thủ ác hành động một mình-ND)?' Kẻ này tự mình động thủ hay chỉ là một phần tử của âm mưu lớn hơn?"
"Khi hắn tử vong ngay ở hiện trường, cảnh sát sẽ không thẩm vấn, không theo dõi được. Họ sẽ phải lục soát mọi máy tính, mọi thiết bị liên lạc của hắn, và họ đang thực hiện nhanh nhất có thể rồi."
Theo luật sư Rice, vụ ám sát Đại sứ Karlov sẽ không hủy hoại nỗ lực hàn gắn quan hệ Nga - Thổ Nhĩ Kỳ, mà còn khiến hai nước khăng khít hơn.
"Erdogan dường như đang trông cậy vào cả Nga và Iran, cũng như mối liên kết giữa cả ba nước. Tôi chắc chắn rằng phương Tây sẽ không hài lòng với điều này."