Theo BHXH Việt Nam, tính đến tháng 12/2023, cả nước có khoảng 2,78 triệu người là cán bộ, công chức, viên chức (không bao gồm khối lực lượng vũ trang) đang tham gia BHXH. Trong số này có khoảng 80% là người hưởng lương từ ngân sách Nhà nước, với tiền lương bình quân làm căn cứ đóng BHXH là 6,93 triệu đồng/tháng.
Cùng với tăng lương cho công chức, viên chức, lương hưu dự kiến sẽ được điều chỉnh từ ngày 1/7/2024
Từ 1/7/2024, khi thực hiện cải cách, tiền lương trung bình của công chức, viên chức sẽ cao hơn khoảng 30% so với thu nhập bình quân của lao động làm công hưởng lương. Với mức tăng này, BHXH Việt Nam dự kiến mức tiền để làm căn cứ đóng BHXH bình quân cũng sẽ tăng thêm khoảng 54,8%.
Theo tính toán của cơ quan này, khi đó số tiền thu tăng thêm của ngành BHXH trong 1 năm sẽ đạt khoảng 31.700 tỷ đồng. Riêng ngân sách Nhà nước dành cho đóng BHXH sẽ tăng thêm khoảng 17.260 tỷ đồng, chưa kể nguồn đóng cho khoảng 88.000 người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã đang tham gia BHXH.
Đáng chú ý, với việc tiền lương bình quân tháng đóng BHXH tăng cao, người đóng BHXH (theo chính sách mới) càng dài sẽ được hưởng lương hưu cao hơn nhiều so với những người nghỉ hưu trước 1/7/2024. Điều này dẫn đến chênh lệch lương hưu giữa các đối tượng và gây ảnh hưởng đến khả năng cân đối quỹ hưu trí , tử tuất.
Do đó, BHXH Việt Nam đề xuất đối với người lao động có thời gian đóng BHXH theo chế độ tiền lương cũ, mức tiền lương đóng BHXH từ ngày 1/7/2024 trở đi sẽ được tính bình quân toàn bộ thời gian đóng BHXH. Trong khi đó, cơ quan này cũng đề xuất mức hưởng lương hưu hằng năm sẽ tăng 8%.
Với phương án này, BHXH Việt Nam tính toán tổng quỹ hưu trí, tử tuất sẽ tăng từ 83.000 tỷ đồng trong năm nay lên đến 162.000 tỷ đồng vào năm 2050. Ngược lại, mức chi lương hưu sẽ tăng từ 94.000 tỷ đồng lên đến 221.000 tỷ đồng vào năm 2050 (nếu theo phương án hiện nay) hoặc tăng lên 219.000 tỷ đồng (nếu theo phương án đề xuất).
Điều chỉnh mức tăng lương hưu hợp lý
Ông Phạm Minh Huân, nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, hiện nay mức lương đối với cán bộ hưu trí còn thấp, do đó ai cũng muốn tăng lương hưu cao hơn để giúp đảm bảo cuộc sống. Trong Luật BHXH đã quy định, mỗi lần lương cán bộ, công chức, viên chức tăng thì với người nghỉ hưu ít nhất lương cũng phải tăng tương ứng hoặc cao hơn.
“Vấn đề này đã được đề cập từ lâu nhưng đến nay việc tăng lương hưu vẫn chưa thực hiện được. Bộ LĐ-TB&XH, BHXH Việt Nam và các đơn vị cần trao đổi thống nhất để điều chỉnh mức tăng hợp lý nhất, bởi đây là kỳ vọng của đông đảo người hưu trí”, ông Huân cho hay.
Theo thống kê, từ năm 1995 đến 1/7/2023, Việt Nam đã 23 lần điều chỉnh lương hưu. Ở những lần thay đổi này, những người hưởng từ mức thấp nhất 1,6 triệu đồng mỗi tháng đến cao nhất 124,7 triệu đồng đều được tăng tỷ lệ như nhau. Đề cập đến việc tăng lương cho người hưu trí, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho rằng, khi thực hiện chính sách tiền lương mới, mức lương hưu cần tăng tối thiểu đạt 15% so với mức lương tăng thêm của cán bộ công chức, viên chức mới thỏa đáng. Việc điều chỉnh chính sách lương hưu trên tinh thần cân đối hài hòa, không để người hưu trí vẫn gặp phải khó khăn, thiệt thòi sau khi cải cách.
