Với 3,4 tỷ lít bia, 70 triệu lít rượu tiêu thụ trong năm 2015 (đó mới chỉ là những thống kê dựa trên số lượng bia, rượu chính hãng được bán ra), Việt Nam là quốc gia tiêu thụ bia nhiều nhất Đông Nam Á.
Tôi dẫn thống kê này ra không mang ý chỉ trích. Bởi bia rượu về bản chất không hề xấu.
Cả thế giới đều uống bia, và thực tế thì con số 3,4 tỷ lít bia tiêu thụ ở Việt Nam vẫn xếp sau Nhật Bản – đất nước mà nhiều người trong số chúng ta coi là chuẩn mực về mọi mặt.
Ở Đức, lễ hội bia Oktoberfest là một trong những điểm nhấn văn hóa rất đẹp, thu hút nhiều khách du lịch. Ở các quốc gia phát triển khác, bia rượu vẫn được sử dụng hàng ngày.
Tuy nhiên, cách mà một bộ phận người Việt uống bia đã tự khiến đồ uống này trở thành thuốc độc, trở nên đáng ghét trong mắt nhiều người.
Hãy thử lên phố cổ Tạ Hiện để chứng kiến cách người nước ngoài uống bia. Toát lên từ những cái cụng, câu hô "bottoms up" (cạn ly, hay nói như người Việt là 100%) là sự thưởng thức.
Bia với họ như một chất dẫn câu chuyện, khiến tâm trạng con người vui vẻ hơn, kết bạn cũng nhờ đó mà dễ dàng hơn.
Trong khi đó một cuộc nhậu ở Việt Nam thường diễn ra thế nào? Tôi tin rằng nếu bạn là một người có tửu lượng kém, bạn không ít lần trở thành nạn nhân của những màn cưỡng ép thô thiển.
Họ - những người có tửu lượng tốt - thậm chí còn lên kế hoạch hạ đo ván những kẻ tửu lượng kém hơn bằng cách chuốc thật nhiều, "tấn công" dồn dập.
Dường như việc khiến một người phải nôn mửa, đổ gục xuống mặt đất hay nằm dài ra ghế ngủ mê man là niềm vui của những "thánh bia, thánh rượu".
Rất nhiều người Việt vẫn đang hàng ngày dùng bia, rượu để làm thước đo con người. Không uống cạn là không lịch sự, tôn trọng, rồi thì vào 3, ra 7, các văn hóa như phạt bia, đấu bia thật thiếu văn hóa.
Dạo gần đây còn nở rộ những màn thách thức uống rượu lấy tiền thật đáng sợ. Sốc bia, sốc rượu có thể dẫn tới tử vong, liệu nó có đáng để vì vài triệu mà uống quên mạng hay không?
Đôi khi trong một bữa tiệc, bạn chỉ muốn nhấm nháp chút bia cho tăng vị giác. Nhưng nếu chỉ uống vài chai, nhấp môi, uống ít… bạn sẽ bị quy cho cái tội là thiếu tôn trọng, kém cỏi.
Sau mỗi cuộc nhậu người ta thường thấy những cảnh như thế này đây.
Tệ hơn, vì những màn "sát phạt" tàn bạo trên bàn bia, những người có tửu lượng kém sẽ không dám đi nhậu và họ còn bị quy vào tội "thiếu nhiệt tình, không hòa đồng với đồng nghiệp"...
Xã hội chúng ta có quá nhiều thứ lệch lạc để đánh giá con người, từ hình thức, điện thoại, xe đẹp, quần áo hiệu cho tới cả chuyện uống nhiều hay ít. Thật sự quá đáng sợ!
Nhưng đó chưa phải là điều tồi tệ nhất mà chúng ta làm với bia rượu. Uống thiếu kiểm soát dẫn tới say xỉn, rồi hồn nhiên trèo lên xe lái về nhà trong vô thức.
Tôi biết rất nhiều người sáng hôm sau hào hứng kể: Làm thế nào mà tôi về đến nhà cũng không nhớ nổi, say quá.
Trong thời khắc "làm thế nào" đó, tính mạng của rất nhiều người vô tội bị đe dọa. Đã có không ít những chiếc xe điên lấy đi vài mạng người chỉ vì người cầm lái vừa trải qua một cuộc nhậu "mất người".
Say xỉn còn dẫn tới rất nhiều hậu quả đáng tiếc khác mà trong lúc mất kiểm soát, chúng ta thực hiện trong vô thức. Khi chuyện đã rồi, hối hận thì cũng quá muộn.
Tôi có một người bạn. Anh ta nhậu lúc… 3h chiều. Cuộc nhậu kéo dài tới 6h và anh đã say, nhưng vẫn nhớ ra là chưa đón cậu con trai đang chờ ở trường.
Anh ta đến đón con rồi quay lại quán nhậu tiếp tục trận chiến. Cậu con trai ngồi đó ôm cái Ipad xem hoạt hình.
Tan cuộc là 9h. Anh ta đã say đến mất kiểm soát, nhưng vẫn liều lĩnh đưa con về nhà. Rốt cuộc 2 cha con gặp tai nạn. Cậu bé bị xước hết mặt, còn anh bạn tôi ngã thế nào mà đứt lìa ngón tay út.
Bia rượu không còn vui nữa khi nó để lại những hậu quả đáng tiếc như thế.
Tôi không bài xích bia rượu, cũng không chỉ trích những người thích uống bia. Khoa học cũng chứng minh, uống chút ít bia tốt cho trao đổi chất trong cơ thể.
Tuy nhiên, đừng đi theo văn hóa nhậu man rợ, thiếu văn minh của một bộ phận thiếu ý thức trách nhiệm với bản thân và cộng đồng nữa.
Đừng cổ xúy cho những con người lấy bia rượu để phân cấp con người, chọn bạn, thậm chí là đánh giá nhân viên của mình.
Bia rượu không xấu. Chỉ là cách các bạn uống khiến nó xấu mà thôi.