Theo đó, khi đang đi chơi cùng bạn bè bên bờ suối, người phụ nữ vô tình nhìn thấy bên dưới làn nước có một viên đá hình dáng rất đặc biệt. Nó giống như một vỏ sò mở miệng, có nhiều màu nhưng chủ yếu là ghi xám với lớp bên ngoài phủ màu vàng.
Người phụ nữ đã nhặt được viên đá có hình dáng rất giống vỏ sò.
Thấy lạ, người phụ nữ liền nhặt hòn đá lên quan sát. Cho rằng đây có thể là một chiếc vỏ sò hóa thạch, người phụ nữ cất nó vào túi xách và mang về nhà. Sau đó, người này mang hòn đá tới nhờ một chuyên gia kiểm tra giúp. Có lẽ, cô không giờ ngờ được rằng lần gặp mặt này đã mang tới một bất ngờ lớn.
Cụ thể, vị chuyên gia kết luận, thứ cô nhặt được là một viên mã não thô, chất lượng rất tốt. Nếu như được gia công thêm thì giá trị của nó sẽ còn tăng thêm nhiều lần.
Nghe vậy, người phụ nữ vừa bất ngờ vừa vui mừng khôn xiết. Việc nhặt được một viên đá quý đã là may mắn hiếm thấy, chưa kể tới nó còn có giá trị lớn.
Mã não là một dạng biến thể của thạch anh.
Được biết, mã não là một dạng biến thể của thạch anh, chúng thuộc nhóm Chalcedony. Các nhà khoa học đã khám phá ra rằng, tuy có cấu trúc hóa học tương tự thạch anh nhưng vi hạt trong mã não rất mịn. Vì vậy, khi đem ra chế tác và sử dụng, những sản phẩm từ chất liệu là mã não luôn có độ bóng, mịn. Mã não dễ khai thác và có trữ lượng nhiều, do đó, các sản phẩm từ mã não có giá thành rất phải chăng, phù hợp với túi tiền đại đa số người tiêu dùng.
Trong tự nhiên, mã não được hình thành từ xác các loài động, thực vật như xương hóa thạch, gỗ hóa thạch… nhưng nhiều nhất vẫn là từ nguồn nham thạch núi lửa nguội. Khi nguồn nham thạch núi lửa bị nguội lạnh nhanh, chúng sẽ cuốn theo các tạp chất vào bên trong, đó có thể là đất, đá, các thứ tro, bụi… Qua thời gian, những tạp chất này tạo nên vân đá lấp lánh cho mã não. Tại Việt Nam , tên gọi đá mã não mang tính hình tượng cao, do vân đá nhìn giống não ngựa nên gọi là mã não.
Nếu như thạch anh tự nhiên có nhiều loại như Citrine (thạch anh vàng), Amethyst (thạch anh tím), Rutilated (thạch anh tóc)... thì đá mã não cũng có các biến thể với tên gọi khác nhau. Ví dụ như đá mã não pháo đài (có hoa văn giống như hình vẽ trên bản đồ cổ), đá mã não cành cây (phân nhánh hình cành cây, có hoa văn trông như cây rừng) và đá mã não mắt cú (có hình con mắt),... Theo các nhà khoa học, có tới trăm loại mã não và khó lòng có thể kể hết các tên gọi của chúng. Tất nhiên trong đó sẽ có những viên mã não độc nhất vô nhị do sở hữu vân đá khác biệt.
Màu sắc tinh thể của mã não rất phong phú, đa dạng.
Không những vậy, màu sắc tinh thể của mã não cũng rất phong phú, không kém cạnh Sapphire. Chúng có thể mang sắc màu sáng như trắng sữa, phớt vàng, vàng sậm cho tới xanh lá cây, cam, đỏ...
Cách đây 1.000 TCN, người Ai Cập cổ đại đã dùng đá mã não để làm vòng đeo tay, bình đựng hoặc con dấu. Ngày nay, đá mã não được chế tác thành vô vàn các sản phẩm khác nhau. Từ những miếng đá nhỏ làm đồ trang sức như mặt nhẫn, mặt dây chuyền, khuyên tai… cho tới những khối đá được chế tác thành những vật phẩm phong thủy để trang trí. Với những khối ngọc lớn, thậm chí người ta còn chế tác thành những bức tượng, bộ bàn ghế… vô cùng độc đáo, đẹp mắt.