Theo Smithsonian Magazine, chiếc chậu có đường kính khoảng 60 cm, sâu 25 cm, có khắc các văn tự đặc biệt đã giúp xác định chủ nhân của khu mộ cổ bí ẩn thuộc tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Đó chính là hoàng đế Lưu chí thời nhà Hàn, còn gọi là Hán Hoàn Đế, trị vì vào thế kỷ thứ 2 sau Công Nguyên.
Chiếc chậu đất có chạm khắc ở phần đáy mang những dòng chữ bí ẩn tiết lộ chủ nhân là Hán Hoàn Đế Lưu Chí - Ảnh: Viện nghiên cứu Di tích văn hóa và khảo cổ học thành phố Lạc Dương
Tiến sĩ Wang Xianqiu từ Viện nghiên cứu Di tích văn hóa và khảo cổ học thành phố Lạc Dương, người đứng đầu dự án khai quật, nói với Tân Hoa Xã rằng phát hiện này đã giúp họ kết nối nhiều tài liệu cổ cũng như các bằng chứng khác được tìm thấy tại khu mộ cổ và xác nhận được chủ nhân tôn quý của khu mộ, cũng như hiểu ra rằng thứ họ tìm thấy là một kho báu khảo cổ ngoài sức tưởng tượng: Một cung điện xa hoa chỉ để dành cho người chết.
Khu mộ cổ đã được phát hiện từ năm 2017. Từ đó đến nay, các nhà khảo cổ đã tìm được hơn 100 ngôi mộ. Đặc biệt hơn, khu mộ cổ này nằm trong một khu phức hợp lớn bao gồm nhiều ngôi nhà, đường đi, giếng nước, hệ thống thoát nước... và rất nhiều vật dụng xa hoa đi kèm.
Một phần của "cung điện mộ cổ" đã được khai quật - Ảnh: Viện nghiên cứu Di tích văn hóa và khảo cổ học thành phố Lạc Dương,
Chính các nhà khoa học cũng bị bất ngờ khi việc nhặt được một chiếc chậu đất trong quá trình khai quật lại có thể thay đổi hoàn toàn hướng đi của cuộc tìm kiếm.
Việc chủ nhân của ngôi mộ chính là một hoàng đế cho thấy khu phức hợp kia chính là một cung điện, được xây chỉ để dành cho người chết, trong đó các ngôi nhà là dành cho các thê thiếp, lính canh, người quản lý mộ. Họ sẽ được chôn cất tại chỗ sau khi qua đời để tiếp tục theo hầu vị vua quá cổ.
Hán Hoàn Đế Lưu Chí là một vị hoàng đế yểu mệnh, mất khi mới 35 tuổi. "Cung điện mộ cổ" độc đáo trên được cho là do vị vua kế vị xây cất cho ông.