Tại buổi huấn luyện thứ 8 trong khuôn khổ chương trình huấn luyện khởi nghiệp Topica Founder Institute khóa 6 với chủ đề “Team and Advisor” tổ chức gần đây, các doanh nhân cũng như CEO của nhiều startup thành công đã có chia sẻ bổ ích liên quan đến vấn đề nhân sự trong startup.
"Đừng quá kỳ vọng vào một team quá giỏi. Hãy tìm những người máu lửa!"
Đó là lời khuyên của anh Trịnh Minh Giang, người sáng lập, CEO của VMCG. Theo anh, startup hoàn toàn có thể thuê người giỏi về làm, nhưng người sáng lập (founder) và đồng sáng lập (co-founder) phải luôn "nhiệt" và sẵn sàng chiến đấu hết mình.
Tuy nhiên, "lửa" mới chỉ là yếu tố cần chứ chưa đủ để duy trì được đội hình đi tới thành công cuối cùng. Do đó, founder nên biết chấp nhận chuyện nhân sự có thể rời đi hoặc bị đào thải, vì trong nhiều trường hợp, đó mới là điều tốt nhất để startup tiếp tục phát triển.
Đặc biệt, khi đã ở quy mô lớn, nếu các thành viên không đồng lòng, công ty sẽ rất khó có thể tiếp tục tiến lên.
Dẫn chứng cho nhận định này, anh chia sẻ câu chuyện của mình với Alphabooks và VMCG. Với Alphabooks, hiện tại tất cả các co-founder đều đã rút khỏi công ty (chỉ còn anh Nguyễn Cảnh Bình).
Bản thân anh Giang cũng rời đi khi cảm thấy công việc bên ngoài quá bận rộn, không thể đảm bảo được thời gian và tâm huyết cho Alphabooks. Tương tự, với VMCG, anh cũng rút dần sở hữu theo thời gian để đầu tư phát triển thêm các dự án khác.
Khi được hỏi phải làm thế nào trong trường hợp thành viên mới khá hơn thành viên cũ nhưng chức danh đã cố định, anh Giang khuyên các founder nên trao đổi thẳng thắn với các thành viên trong đội để tránh rắc rối lâu dài.
Thành viên trong diện "báo động" cũng cần được thông báo trực tiếp và thẳng thắn, ví dụ như: "Chúng tôi đánh giá đóng góp của bạn không đạt yêu cầu. Do đó, bạn có thể chuyển giao nhiệm vụ hoặc rời công ty và tìm kiếm các cơ hội phù hợp hơn."
Tuy nhiên, mọi đàm phán về vấn đề cổ phần trước và sau đó đều phải dựa trên lợi ích chung của công ty để đảm bảo công bằng, hợp lý cho các bên liên quan.
“Trước khi tìm người hay tài chính, phải biết mình đang ở giai đoạn phát triển nào đã”
Anh Bùi Trung Hiếu, Giám đốc cao cấp Topica.
Đó là nhận định của anh Bùi Trung Hiếu, Giám đốc cao cấp Topica sau khi chia sẻ 4 giai đoạn phát triển một công ty theo quan niệm ở Topica:
- Giai đoạn 1: Marketability - Xác định liệu sản phẩm công ty tạo ra có thể bán được không?
- Giai đoạn 2: Profitability in-principle - Doanh thu từ sản phẩm có cao hơn chi phí sản xuất không?
- Giai đoạn 3: Break-even for fixed cost - Lợi nhuận tạo ra đó đủ để thanh toán các chi phí cố định hay không?
- Giai đoạn 4: Scale - Nhân rộng mô hình, tăng trưởng doanh thu.
Nếu thị trường thay đổi, công ty sẽ phải quay vòng lại giai đoạn 1, tạo nên một vòng tròn khép kín.
Vì vậy, anh Hiếu khuyên các founder không nên vội vàng lao vào việc tìm người mà chưa cân nhắc xem startup của mình đang ở giai đoạn nào. Mỗi giai đoạn sẽ có mục tiêu khác nhau, do đó nhân sự cần tìm được cũng sẽ hoàn toàn khác nhau.
Với tình trạng eo hẹp về tài chính vốn rất phổ biến với các công ty khởi nghiệp, việc "liệu cơm gắp mắm" sao cho chính xác là hết sức cần thiết.
Ví dụ như, nếu startup đang ở giai đoạn đầu, cần chứng minh sản phẩm có thể bán được, co-founder cần tìm rất có thể nên là người có tố chất bán hàng thay vì một người mạnh về kỹ thuật; còn advisor thì nên là người đã từng có kinh nghiệm làm founder.
Ngược lại, khi công ty ở giai đoạn 3, việc tối ưu giảm chi phí lại là mục tiêu quan trọng nhất. Do đó, nhân sự cần phải có kinh nghiệm chuyên sâu về vận hành...
"Tìm người không phải mục tiêu, chọn đúng người vào đúng thời điểm mới là yếu tố quan trọng dẫn tới thành công", anh Hiếu kết luận.