Rắc rối do Tập đoàn Dầu khí để lại
Dự án Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch I (Quảng Bình) là dự án trọng điểm, cấp bách nằm trong Quy hoạch phát triển điện lực Quốc gia giai đoạn 2006-2015 có xét đến 2025 (gọi tắt là Quy hoạch Điện VI).
Ban đầu, dự án này do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) làm chủ đầu tư, nhưng việc triển khai chậm tiến độ nên năm 2016 được Chính phủ chỉ đạo giao lại cho Tập đoàn điện lực Việt Nam thay thế.
Tuy nhiên hơn một năm sau chuyển giao sang tay chủ đầu tư mới, EVN vừa phải gửi tờ trình lên Thủ tướng xin cơ chế đặc biệt cho dự án này vì lo ngại không thể hoàn thành kịp thời hạn đề ra.
Cụ thể, theo thông tin mà EVN cung cấp, dự án này dưới thời PVN đã trải qua những biến động lớn mà đến nay hậu quả để lại rất nghiêm trọng. Theo đó, trải qua 2 lần thay đổi tổng thầu từ Tổng công ty Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC) đến Liên danh tổng thầu PVC – LILAMA từ tháng 7/2011 đến tháng 10/2011, dự án vẫn chưa được thực hiện các khâu lắp đặt, xây dựng và vận hành, chạy thử, khiến tiến độ chậm trễ.
Gói thầu kí với PVC có tổng trị giá khoảng trên 1,2 tỷ USD. Ban đầu theo dự kiến, sẽ phát điện tổ máy số 1 vào tháng 6/2015 và tổ máy số 2 vào tháng 12/2015. Nguồn ảnh: PVN
Tháng 10/2012, PVN đã ký biên bản Thanh lý hợp đồng Tổng thầu EPC để ngừng hợp đồng này lại. Tháng 10/2016, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định để PVN bàn giao dự án tỷ đô này lại cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Đến tháng 9/2017, EVN đã có quyết định điều chỉnh và phê duyệt dự án, với tổng mức đầu tư là hơn 42.022 tỷ đồng.
Tuy nhiên, kiến nghị gửi lên Thủ tướng mới đây của EVN cho thấy, sau khi nhận lại công trình này từ tay PVN, triển khai sơ bộ đánh giá dự án, Tập đoàn này đang "lo sốt vó" không khác gì ôm phải hòn than nóng, do các bước triển khai từ tổng thầu chưa được phía PVN khởi động, dù đã có chủ trương từ 4 năm trước.
Dự án Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch I là một trong số rất ít nhà máy nhiệt điện ở Việt Nam được đầu tư công nghệ đốt than phun quy mô 600MW với thông số hơi siêu tới hạn.
Cầu cứu Thủ tướng thay nhà thầu vì kém cỏi
Theo Quy hoạch phát triển điện lực Quốc gia giai đoạn 2011-2020 xét đến năm 2030, tiến độ phát điện tổ máy số 1 của Nhà máy nhiệt điện Quảng Trạch I là năm 2021. Tính từ thời điểm hiện tại đến mốc yêu cầu phát điện tổ máy số 1 chỉ còn 50 tháng.
"Mốc tiến độ khởi công và phát điện nêu trên là khó khả thi nếu dự án không được áp dụng cơ chế đặc thù", Tập đoàn Điện lực Việt Nam ghi trong kiến nghị "cầu cứu" tới Thủ tướng.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho hay, theo tính toán và kinh nghiệm của Dự án Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 4 hay là Dự án Nhà máy nhiệt điện Duyên Hải 3 mở rộng, thời gian xây dựng từ khi khởi công tới khi hoàn tất dự án Quảng Trạch sẽ phải mất tới 46 tháng.
Nhà máy nhiên liệu sinh học ethanol Phú Thọ có vốn đầu tư ban đầu khoảng 1.700 tỷ đồng (sau "đội vốn" lên hơn 2.400 tỷ đồng), "đắp chiếu" từ 2011 do tổng thầu PVC bỏ hợp đồng. Ảnh: Pháp luật Plus
Do vậy, để Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch được bàn giao đúng hạn vào 2021, dự án phải được khởi công trước 28/2/2018. Tuy vậy, với liên danh nhà thầu mà PVN lựa chọn trước đó, phía EVN lại đưa ra đánh giá "rất thấp", và thẳng thắn xin Thủ tướng cho phép loại bỏ liên danh Tổng thầu này ra khỏi dự án trên. Thay vào đó, EVN kiến nghị sẽ tự xem xét, đề xuất tổ hợp nhà thầu khác có năng lực, kinh nghiệm và uy tín để thực hiện, đảm bảo chất lượng và tiến độ dự án..
Lý do mà EVN đưa ra là PVC đang lỗ lũy kế tại ngày 31/12/2016 khoảng 2.888 tỷ đồng, nợ phải trả ngắn hạn vượt quá tài sản ngắn hạn khoảng 561 tỷ đồng. Cùng nhiều vấn đề về tài chính khác, phía EVN đánh giá với thực lực hiện tại, khả năng thanh toán của Tổng công ty xây lắp dầu khí này trong 12 tháng tới là không đảm bảo để đảm đương phần việc của dự án Quảng Trạch.
Ngoài ra, Tập đoàn Điện lực Việt Nam cũng bày tỏ thiếu tin tưởng về năng lực thi công và tuy tín của PVC dựa trên đánh giá các dự án mà PVC với vai trò nhà thầu/hoặc nhà thầu đứng đầu liên danh từng thực hiện trước đây, ví như Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2, nhiên liệu sinh học Dung Quất, nhiên liệu sinh học Phú Thọ...