Hồi tháng 2, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Ash Carter nói về "sự trở lại của một thế lực lớn trong cuộc cạnh tranh" ở châu Á Thái Bình Dương, "nơi Trung Quốc đã trỗi dậy".
Tương tự, Tư lệnh Hải quân Mỹ, Đô đốc John Richardson mô tả Trung Quốc và Nga là những đối thủ của Mỹ trong "cuộc cạnh tranh nước lớn".
Theo Navy Times, 4 quan chức nắm rõ thông tin về "mật lệnh" do Nhà Trắng ban hành tiết lộ, Hội đồng an ninh quốc gia (NSC) của Mỹ mới đây đã yêu cầu các lãnh đạo Lầu Năm Góc từ bỏ cách nói như trên và tìm hình thức diễn đạt khác "bớt khiêu khích hơn".
Một số chuyên gia và quan chức trong chính quyền Tổng thống Barack Obama nói rằng nhận định "cạnh tranh nước lớn" không chính xác sẽ định vị Mỹ và Trung Quốc vào một tình trạng xung đột nào đó.
Tuy nhiên, một số học giả khác cảnh báo, việc Bắc Kinh gia tăng đóng tàu chiến, xây dựng đảo nhân tạo và tuyên bố chủ quyền rầm rộ ở biển Đông cùng biển Hoa Đông là những động thái bất lợi đối với lợi ích Mỹ.
Những người theo quan điểm này cho rằng việc Nhà Trắng "chặn họng" giới quân sự gây khó khăn cho nỗ lực lý giải các biện pháp cứng rắn cần áp dụng để ngăn chặn Bắc Kinh.
Chính quyền Obama không muốn các tướng lĩnh quân đội nhấn mạnh "đối thủ đẳng cấp cao" Trung Quốc. (Ảnh minh họa: Evan Vucci / Associated Press)
Lãnh đạo quân đội Mỹ khẳng định Trung Quốc là đối thủ đẳng cấp cao
Navy Times cho hay, chính quyền Obama cho rằng "cạnh tranh nước lớn" là cách nhìn nhận bị đơn giản hóa quá mức, trong khi quan hệ giữa Mỹ và nước Trung Quốc đang trỗi dậy đang đầy phức tạp.
Một quan chức chính phủ Mỹ nói: "Đối với mối quan hệ này, không có gì là cố định cả. Chúng ta không chấp nhận lý luận rằng giữa một cường quốc và một nước đang trỗi dậy chắc chắn sẽ xảy ra xung đột."
Người phát ngôn Lầu Năm Góc Peter Cook không bình luận về lệnh cấm của NSC.
Navy Times cho biết, đối đầu với hành vi bành trướng quân sự và duy trì quan hệ với Trung Quốc luôn là vấn đề gây tranh cãi giữa Bộ quốc phòng Mỹ với Nhà Trắng.
Hồi đầu năm, một số quan chức cấp cao quân đội Mỹ thúc giục Tổng thống Obama phản ứng cứng rắn với việc Bắc Kinh bồi lấp, xây dựng đảo nhân tạo phi pháp trên biển Đông.
Trong khi đó, Nhà Trắng kêu gọi các lãnh đạo Lầu Năm Góc không đưa ra những ý kiến trái chiều với chính phủ về vấn đề biển Đông, nhằm tránh phức tạp hóa các cuộc đối thoại cấp cao Trung-Mỹ.
Tuy nhiên, Mỹ sau đó vẫn áp dụng các biện pháp cứng rắn đáp trả Bắc Kinh, như điều tàu chiến, máy bay tuần tra áp sát đảo nhân tạo trái phép.
"Cạnh tranh nước lớn" đã trở thành trọng tâm trong thông điệp của Bộ trưởng Ash Carer, trong bối cảnh quân đội Mỹ đầu tư mua sắm vũ khí hiện đại để đối phó với các đối thủ lâu dài như Nga, Trung Quốc.
Ông phát biểu hồi tháng 2 tại một diễn đàn: "Chúng ta phải sẵn sàng cho một kẻ địch đẳng cấp cao."
Những thông tin về lệnh cấm từ NSC cũng nhận được sự quan tâm từ Quốc hội Mỹ.
Trong một phiên điều trần mới đây tại Ủy ban quân vụ Thượng viện Mỹ, Thượng nghị sĩ Tom Cotton đã hỏi ông Carter và Chủ tịch hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, tướng Joseph Dunford về vấn đề này.
"Tướng Dunford, có phải chúng ta đang ở trong cuộc cạnh tranh nước lớn với Trung Quốc?" - Cotton hỏi. Và Dunford đáp: "Đúng vậy, thưa Thượng nghị sĩ."
Khi Cotton hỏi Bộ trưởng Carter, ông cũng khẳng định tương tự: "Phải. Chắc chắn là thế."