Nhà khảo cổ học tình cờ tìm thấy "mỏ vàng lớn" ở một nơi không tưởng: Bãi rác!

Bình thường khi nhắc đến khảo cổ, người ta thường nghĩ đến những địa điểm như sa mạc, mộ cổ hay lăng tẩm. Nhưng nhà khảo cổ học Josep Robles đã tìm thấy những báu vật quý giá ở một nơi không tưởng, bãi rác.

Di chuyển khoảng 50km về phía Bắc của Barcelona, Can Mata xuất hiện trên bản đồ khảo cổ lần đầu vào những năm đầu thập kỷ 40 khi nhà sinh vật cổ học Miquel Crusafont tìm thấy mẫu vật được cho là hàm dưới và răng của loài vượn cổ tại đây.

Mặc dù đã được công nhận là khu vực khai quật nhưng đến những năm 70, người dân địa phương đã biến nó thành bãi rác công cộng và được chính quyền công nhận vào giữa thập niên 80.

Tuy nhiên, cơ hội tiếp tục đến với giới khảo cổ vào đầu những năm 2000 khi Cục Quản Lý Rác Thải Cespa muốn đào một hố rác mới sâu 46 mét.

Điều này phải tuân theo luật bảo vệ di sản của Tây Ban Nha để đảm bảo máy móc không gây ảnh hưởng hay thiệt hại tới hóa thạch bên dưới. Họ đã thuê các nhà khảo cổ học của ICP để giám sát và tự nhiên đã trở thành một "mỏ vàng" với giới khảo cổ.

Vào năm 2002, chỉ sau 3 tuần khai quật, ba nhà khảo cổ học của ICP (gồm Isaac Casanovas-Vilar, Jordi Galindo và Alba) đã tìm thấy răng của một loài voi cổ đại.

Liên tục sau đó, họ tìm được vô số hóa thạch của các loài vật từ thời xa xưa khác. Đáng chú ý nhất, ba người đã tìm thấy một bộ xương đầu gần như hoàn chỉnh của Pierolapithecus, một loài vượn cổ.

"Cả ba chúng tôi đã rất căng thẳng," Alba phát biểu, "Chúng tôi nín thở lật nó lên và khuôn mặt hoàn chỉnh của Pierolapithecus đang nhìn thẳng vào mắt chúng tôi. Đây là một thời khắc vô cùng đặc biệt mà có lẽ tôi và đồng nghiệp sẽ nhớ suốt đời."

Phát hiện đó đã tạo ra một tiếng vang lớn trong giới khảo cổ học và biến Can Mata từ một bãi rác địa phương thành một "mỏ vàng" vô giá.

Trong hơn 1 thập kỷ khai quật tại Can Mata, những nhà khảo cổ học đó đã tìm thấy hóa thạch của hơn 75 loài có vú, trong đó bao gồm mẫu vật của ngựa, tê giác, tổ tiên của gấu trúc và đặc biệt là loài sóc bay đầu tiên trên thế giới.

Theo báo cáo, ICP đã thu về hơn 70.000 mẫu vật đầy giá trị tại "bãi rác" này. Quả là một con số đầy kinh ngạc tại một địa điểm không tưởng này.

Những hóa thạch này được cho có niên đại trong giai đoạn chuyển tiếp quan trọng từ giữa đến cuối của thế Trung Tân, khi các khu rừng mưa cận nhiệt đời dần trở nên khô cằn và những đồng cỏ bắt đầu xuất hiện nhiều hơn.

Nhờ đó, những mẫu vật tìm thấy tại Can Mata đã được tận dụng để tái tạo môi trường sinh sống tại khu vực này trong khoảng 1 triệu năm trở về trước.

Một trong những phương pháp được các nhà khảo cổ học sử dụng theo dõi sự thay đổi số lượng và giống loài của sinh vật. Một số khác chú ý đến đồng vị các-bon và oxy được tìm thấy trong các hóa thạch. Điều này cho biết chế độ ăn uống và hấp thụ của các loài vật trong giai đoạn này, đồng thời giúp tái tạo lại nhiệt độ và lượng mưa của Can Mata cổ đại.

Những dấu tích của loài người

Việc tìm thấy những hóa thạch cổ đại giúp chúng ta tiến dần đến câu trả lời của câu hỏi muôn thuở: "Loài người từ đâu sinh ra?"

Giữa thời kỳ thế Trung Tân đã xuất hiện hàng ngàn Liên họ Người, tiền thân của loài vượn cổ. Chúng sống chủ yếu ở Châu Phi nhưng đến 12.5 triệu năm trước, một lượng lớn xuất hiện ở Châu Á và ít hơn ở Châu Âu. Đó là lý do tại sao các nhà khảo cổ học đã sững sờ khi phái hiện một Liên họ Người mới vào năm 2004 và được dự đoán xuất hiện từ 12 triệu năm trước.

Trong khi khuôn mặt của hầu hết các loài linh trưởng đều nhô ra thì khuôn mặt của một bộ xương hóa thạch nam tên Lluc lại phẳng một cách kỳ lạ và nó có những nét tương đồng đáng ngạc nhiên với chi của loài người, Homo.

Điều này đã dẫn đến những nhận định cho rằng Can Mata là một địa danh quan trọng ở Châu Âu, nơi sẽ hé mở những bí ẩn của tiến trình lịch sử của loài người.

Tuy vậy, người dân địa phương đã quá ngán ngẩm với mùi hôi thối bốc ra từ bãi rác này dẫn đến hàng ngàn đơn khiếu nại được trình lên chính phủ hòng giải thể bãi rác.

Nếu điều này thành hiện thực, quá trình khảo cổ cũng sẽ kết thúc theo và theo lời Alba, "Điều này là một sự mất mát to lớn với không chỉ giới khảo cổ mà còn với lịch sử tiến hóa của loài người.

Chúng tôi tin rằng còn vô số những mẫu vật và hóa thạch thú vị còn chờ đợi những thế hệ tiếp theo tại nơi đây và nó sẽ giải đáp được những câu hỏi quan trọng về loài người chúng ta."

Nguồn: Nationalgeographic