Bệnh đe doạ cả phụ nữ
Bà Nguyễn Thị Hằng 54 tuổi, trú tại thành phố Hoà Bình đi khám bệnh vì cảm thấy người mệt mỏi, chán ăn và sụt cân. Bà Hằng được bác sĩ làm xét nghiệm và siêu âm.
Khi siêu âm bác sĩ thấy gan to bất thường, chỉ điểm xét nghiệm cũng nghi ngờ ung thư gan nên chuyển sang chụp CT ổ bụng với chẩn đoán ban đầu ung thư gan nguyên phát.
Bà Hằng khá bất ngờ với kết quả ung thư gan của mình vì từ trước tới nay bà ăn uống rất hợp vệ sinh, không uống bia rượu. Tuy nhiên, khi lục lại tiền sử thì bà Hằng đã bị viêm gan B từ hơn 10 năm trước nhưng bà đã điều trị và uống thuốc nam sau đó xét nghiệm viêm gan B âm tính.
Bà chắc chắn bệnh đã khỏi nên chẳng bao giờ đi kiểm tra lại. Ở thời điểm kiểm tra, gan của bà Hằng đã bị xơ và có khối u kèm theo.
Trường hợp của chị Trần Thị Mịn 45 tuổi, Hạ Hoà, Phú Thọ lại khác, chị đến bệnh viện kiểm tra sức khoẻ, bác sĩ siêu âm phát hiện trong gan có khối u kích thước 4,5 cm – 5cm.
Khi bác sĩ tư vấn, chị Mịn giật mình vì chị không uống rượu, không bị viêm gan. Điều làm chị nghĩ nhất đó là chị hay ăn thực phẩm mốc như gạo, lạc, ngô, đặc biệt là lạc.
Gia đình tự trồng lạc ngoài đê bao và để ăn cả năm nhiều khi thấy lạc mốc thì chị ngâm rồi bóc vỏ lụa đi và vẫn ăn bình thường, ngô mốc bà vẫn sử dụng nấu ăn mà không biết rằng ở đó có chứa chất cực độc nấm afatoxin có thể gây ung thư gan.
Bệnh ngày càng gia tăng
Tại hội nghị ung thư Việt Nam - Hoa Kỳ mới đây, các bác sĩ đã chỉ ra ung thư gan là căn bệnh ung thư âm thầm và đang phát triển rất nhanh ở Việt Nam.
Theo cơ quan ghi nhận ung thư quốc tế được công bố trên Globan năm 2012, ở nước ta tỷ lệ mắc ung thư gan chuẩn theo tuổi ở nam giới là 40,2/100.000 dân, phổ biến hàng thứ hai còn ở nữ thấp hơn.
Ung thư gan là bệnh âm thầm và khi người bệnh có các triệu chứng thì bệnh đã ở giai đoạn tiến triển, giai đoạn muộn nên việc điều trị thường khó khăn hơn.
Bệnh có các triệu chứng như mệt mỏi, gầy sút cân, chán ăn, ăn kém, buồn nôn, nôn, đau âm ỉ vùng hạ sườn phải, thượng vị, cổ trướng, vàng da, củng mạc vàng mắt.
Triệu chứng khởi đầu thường gặp trên các bệnh nhân xơ gan đột ngột xuất hiện biến chứng như vàng da, cổ trướng, xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản.
Đặc biệt, theo bác sĩ Đặng Thế Căn – Nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện K Hà Nội aflatoxin có khả năng gây độc tính cấp và mạn ở các loài động vật và con người. Độc tính nguy hiểm nhất là khả năng gây xơ gan và ung thư gan nguyên phát.
Quá trình bảo quản các loại như lạc, gạo, bắp, một số hạt có dầu, lúa mì, khoai mì, sữa v.v... không đảm bảo thường dẫn đến tình trạng sinh nấm mốc.
Những nấm mốc ấy sẽ sinh ra một loại độc tố vi nấm có tên là Aflatoxin B1. Loại độc tố này tích lũy trong cơ thể người và gia súc, là nguồn nguy cơ cao gây ra ung thư gan.
Aflatoxin là tinh thể trắng, bền với nhiệt, không bị phân hủy khi đun nấu ở nhiệt độ thông thường (ở 120oC, phải đun 30 phút mới mất tác dụng độc), do vậy, nó có thể tồn tại trong thực phẩm không cần sự có mặt của nấm mốc tương ứng; đồng thời, nó rất bền với các men tiêu hóa và khi ăn phải độc tố này không tiêu hoá được qua gan và đọng lại ở gan gây ung thư gan.
Chính vì thế, bác sĩ Căn khuyến cáo không sử dụng các thực phẩm ngũ cốc nấm mốc. Nhiều khi thực phẩm mốc rửa sạch nhưng độc tố vẫn đọng lại trong thực phẩm gây độc cho gan.
Nếu những người bị viêm gan B mãn cộng thêm ăn phải thực phẩm nấm mốc thì nguy cơ ung thư cao hơn rất nhiều.