Nguyễn Ngọc Anh: Không tranh đua danh tiếng và một đẳng cấp "rất đặc biệt"

Cách đây nhiều năm, nhắc đến Sao Mai là công chúng đều nhớ tới Nguyễn Ngọc Anh. Cô là một trong hai giọng nữ nhạc nhẹ xuất sắc nhất tại giải Sao Mai Tiếng Hát Truyền Hình 2005 và chương trình Sao Mai Điểm Hẹn 2006.

Ngày đó, khán giả cả nước đều đón xem Sao Mai, Sao Mai Điểm Hẹn để được thưởng thức những giọng ca trẻ chất lượng nhất. 

Ở thời điểm truyền thông hạn chế, ca sĩ còn ít ỏi, thì hình ảnh Ngọc Anh đã in sâu vào kí ức của thế hệ 7x, 8x và 9x đời đầu, như lời hoa hậu Dương Thùy Linh từng nói:

"Không hiểu sao các bạn bình luận là Ngọc Anh không ai biết. Tôi vô cùng ngạc nhiên. Thẳng thắn nhận xét như chị Ngọc Anh sẽ nhận nhiều gạch đá, nhưng nói chị ý vô danh thì thật khó hiểu, đặc biệt với lứa 8X, cái thời mà một năm chỉ có 2 cuộc thi hát".

Sau Sao Mai Tiếng Hát Truyền Hình và Sao Mai Điểm Hẹn, Ngọc Anh nhanh chóng định hình được cho mình phong cách, dòng nhạc riêng và trở thành nàng thơ của nhạc sĩ tài ba Đỗ Bảo, anh nói:

"Ngọc Anh nổi tiếng ở giai đoạn mà một ngôi sao không đủ tính thị trường rất khó có đông đảo fan hâm mộ, nhưng cô ấy vẫn sở hữu một sự nghiệp lâu dài, đó là điều hiếm thấy".

Ngọc Anh có con đường đi rất riêng. Cô không chạy theo thị trường âm nhạc, xô bồ showbiz, cũng không tranh đua danh tiếng với các diva , divo mà tự tạo cho mình một khoảng riêng trong đời sống nghệ thuật.

Khán giả tìm đến Ngọc Anh để có được một khoảng lắng trong tâm hồn. Vì vậy, dù không được quá nhiều người biết đến, nhưng Ngọc Anh vẫn đắt show, giữ cho mình lượng khán giả riêng, đúng như lời cô từng nói: "Nói không phải quá nhưng các sự kiện diễn ra ở Hà Nội, có thể nói tôi là số 1".

Những quyết liệt, nhẫn nại và khổ luyện để bứt phá thành giọng hát đẹp, tư duy sâu sắc, trình độ cao cấp

Ngọc Anh sở hữu một giọng hát rất đẹp. Đó là chất giọng lai giữa âm sắc kim và âm sắc thủy, nên vừa sáng, bay, vang xa, lại vừa mượt mà, có độ mướt, trôi chảy, chứ không bị chói, gắt như các giọng thuần kim.

Nhiều người vẫn nghĩ Ngọc Anh là một nữ cao vì cô hát sáng, mảnh, bay, nhưng thực tế, cô lại là nữ trung. Về điều này, Ngọc Anh chia sẻ riêng với tôi:

"Thực ra tôi là một nữ trung, nhưng trong quá trình luyện tập tôi vươn lên một nữ cao. Âm cữ hiện tại của tôi là 2 tuãng tám, nhưng tôi với được lên quãng thứ ba nữa. Đó là kết quả của quá trình luyện tập của tôi.

Khi lên được quãng ba như vậy, với tôi là cả một sự luyện tập, vì không phải ai cũng có bẩm sinh để lên được dễ dàng. Chẳng hạn, chị Hồ Quỳnh Hương có thể dễ dàng lên được ba quãng vì năng lực bẩm sinh của chị ấy rất tốt.

Tôi luôn có ý thức là phải dùng đến kĩ thuật để thực hiện được những nốt ở trên cả sự phục vụ của dây thanh quản mình có.

Hồi tôi học trong trường, các thầy cũng có nói giọng tôi là nữ trung nhưng với được lên nốt của nữ cao, nhưng sẽ phải học về hơi thở rất nhiều.

Hiện, tính trên đàn, quãng giọng của tôi chạy được từ quãng ba lên quãng năm, giọng giả thanh thì vươn được tới C6. Tôi hay dùng giả thanh, pha nhiều.

Mỗi lần hát cao như vậy, mình tiêu hao tuổi thọ của dây thanh rất nhiều, nên với một ca sĩ, cái đẹp nhất vẫn là trong quãng mình hát. Tất cả những quãng vượt giọng đều chỉ là phô trương những lúc cần thiết, nếu lạm dụng nó, dây thanh sẽ bị suy yếu".

Như vậy, có thể thấy, Ngọc Anh không phải một ca sĩ có lợi thế bẩm sinh về giọng hát, như Mỹ Tâm, Hồng Nhung...

Để có được ngày hôm nay, cô đã phải bỏ nhiều công sức để khổ luyện rất nhiều. Rất hiếm giọng nữ trung tại Việt Nam có thể khổ luyện để hát vượt quãng thành nữ cao như Ngọc Anh.

Theo lời nhạc sĩ Đỗ Bảo, Ngọc Anh cũng không được may mắn trong xuất phát điểm và đời sống cá nhân của mình. Anh nói:

"Ngọc Anh có xuất phát điểm không thuận lợi so với nhiều nữ ca sĩ khác, khi có gia đình sớm và trải những sóng gió sớm.

Trong giới ca nhạc nhẹ thì đó cũng là chút cản trở, ví dụ như sẽ không thể có nhiều người hâm mộ, phân tán tâm sức, phải bù đắp bằng cả sự nhẫn nại hi sinh cho con đường âm nhạc lâu dài...

Nhưng bù lại, Ngọc Anh có sự quyết liệt và cũng có cả sự nhẫn nại mà tôi nói đến, muốn làm gì cũng lựa cách làm đến cùng".

Chính sự quyết liệt, nhẫn nại và kiên cường đã giúp Ngọc Anh bứt phá được giới hạn bản thân, nâng cao năng lực và đạt tới những nấc thang cao trong sự nghiệp của mình.

Ngọc Anh cũng là một ca sĩ có tư duy âm nhạc sâu sắc và trình độ, tri thức đáng nể. Cô rất chịu khó học hành, nghiên cứu và tìm tòi.

Cô từng tốt nghiệp Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội và Đại học Văn hóa Hà Nội, học lên cao học để có bằng thạc sĩ Văn hóa học. Nhờ đó, Ngọc Anh biết cách hát và thể hiện ca khúc rất tinh tế, văn minh.

Nhưng với Ngọc Anh, học trường lớp chỉ là một khía cạnh. Cô rất chú trọng việc tự học, tự tìm tòi để nâng cao kinh nghiệm, vốn liếng của bản thân. Ngọc Anh chia sẻ với tôi:

"Tôi có thể khẳng định tôi là người nghe rất nhiều, bây giờ lại ở cạnh anh Tô Minh Đức là người nghe còn nhiều hơn mình đến hai ba lần nữa thì tư duy nghe của tôi khá tốt.

Tôi không tự kiêu, nhưng tôi tự tin rằng mình nghe nhiều hơn những nghệ sĩ khác. Ví dụ, trong thời gian mang bầu vừa rồi, tôi nghe rất nhiều và nhận ra được nhiều thứ.

Việc học ở trường quan trọng nhưng trải nghiệm thực tế bằng việc nghe mới giúp mình nhiều thứ hơn. Nghệ sĩ trên thế giới âm nhạc của họ đa dạng lắm, phải nghe họ và hiểu họ.

Nếu chỉ học không thì sẽ thành thợ, nghe nhiều hơn, hiểu nhiều hơn rồi áp dụng được vào bản thân mình mới làm nên một nghệ sĩ đẳng cấp. Văn hóa nghe, hiểu đã khó rồi, văn hóa làm còn khó hơn, phụ thuộc vào tư duy, cái đầu mình.

Trong mấy tháng vừa rồi nghỉ sinh, anh Tô Minh Đức đã cho tôi nghe rất nhiều, và tôi thấy đúng là có những đẳng cấp thật. Tức là phải phân biệt giữa nghệ sĩ đẳng cấp và nghệ sĩ không đẳng cấp. Đừng xóa nhòa ranh giới giữa họ, sẽ làm âm nhạc mất đi sự văn minh".

Nhờ khả năng nghe và tìm hiểu nhiều này, Ngọc Anh dù được đào tạo trong môi trường chính thống, nhưng lại xử lí ca khúc rất hiện đại, văn minh và sâu sắc, đúng như lời nhạc sĩ Quốc Bảo từng nói:

"Ngọc Anh sớm đủ nhạy cảm để biết cái gì gần gũi hay có thể thuộc về cô ấy, cái gì thì không".

Kĩ thuật đẳng cấp của một ca sĩ nhạc nhẹ

Nhờ sự khổ luyện, tìm tòi của mình, Ngọc Anh đã sở hữu được nhiều kĩ thuật khó, chuẩn xác, có thể xem là khá tốt trong thế hệ ca sĩ đương đại.

Là một nữ trung nên Ngọc Anh xuống tầm tốt. Cô có thể xuống tới D3 và hát đẹp tới F3, thoải mái trên A3, xử lí đa dạng ở G3.

Bởi vậy, Ngọc Anh thường xuyên nhả chữ trên quãng trầm một cách lẹ làng và linh hoạt, dù tiết tấu bài hát có chậm hay nhanh tới đâu chăng nữa.

Đặc biệt, quãng trầm của Ngọc Anh còn được pha thêm cả airy voice, nên không tạo cảm giác nặng nề cho người nghe.

Ngọc Anh ít đẩy mạnh quãng trung, nhưng khi cần, cô vẫn hát rất tốt. Vị trí âm thanh Ngọc Anh sử dụng khá đẹp, đưa lên phần giữa lông mày, gần xoang mũi, tạo nên quãng trung trầm đầy đặn, ấm áp. Cách cô ngân rung nhẹ mỗi khi nhả chữ khá mềm mại, ngọt ngào.

Cô có thể belt B4 cực đẹp, cộng hưởng vang dội, ngân rung đều trằn trặn, nảy cuồn cuộn.

Ngọc Anh chỉ cần một làn hơi để đạt full voice B4, đẩy lên C5 chắc chắn rồi lại về B4 mà vẫn nội lực, còn dư sức kèm theo luyến láy.

Đôi khi, Ngọc Anh dùng hết lực để nhả chữ ở quãng trung nên cũng khá dày, có lực.

Ngọc Anh hát pha rất tốt và dùng giọng pha để vượt quãng, lên được nốt cao một cách thoải mái.

Thông thường, Ngọc Anh hay belt cao tới C5, nhưng cô cũng có thể đạt tới full voice ở D5, E5 và chuyển head voice lên F5. Nhờ hát pha, Ngọc Anh từng chạy nguyên một legaro từ E5 tới F5 và chạm tới G5 bằng giọng thật. Rất hiếm giọng nữ trung có thể mixed tới G5 như Ngọc Anh, ngay cả với nữ cao cũng khó.

Dù không phải kiểu giọng nội lực, nhưng Ngọc Anh vẫn gằn giọng được trên C#5, D5 để bùng nổ cảm xúc.

Ngọc Anh chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ diva Mariah Carey và theo đuổi dòng R&B/Funky nên sử dụng rất nhiều melisma, run/riff, lên cao xuống thấp, chuyển giọng liên tục, hát rất agility, bạch thanh.

Có thể nói, melisma đã ngấm vào máu của cô nên cô hát nó ở mọi ca khúc, mọi lúc, mọi nơi nhưng vẫn tinh tế, ăn khớp, không hề phô diễn.

Ngọc Anh thường hát treo liên tục ở B4, C5, luyến láy melisma cực mềm mại, chuyển giọng vun vút, đậm màu ngẫu hứng. Cô cũng thực hiện nhiều cú vocal runs giả thanh Eb5, E5 sáng rực, mềm mại, bỏ nhỏ piano lanh lẹ.

Phần chuyển giọng sang giả thanh của Ngọc Anh tinh tế, dễ dàng, linh hoạt. Cô hát giả thanh trên tầm B4, C5 đẹp, chuyển linh hoạt qua lại giữa giọng thật và giả thanh, luyến ngọt, không phô trương, hợp màu giọng.

Dù hát R&B và đôi khi có cả màu Soul, nhưng Ngọc Anh vẫn biết cách khai thác đúng lợi thế giọng hát của mình, nên luôn trữ tình, ngọt ngào, êm ái, bỏ nhỏ piano tinh tế, chứ không phải kiểu R&B phô diễn, man dại như nhiều ca sĩ khác.

Có lúc, Ngọc Anh tung ra những cú vocal runs cuồn cuộn, nhưng lại thường bỏ nhỏ melisma, rất lôi cuốn. Cô xử lí ca khúc nhiều màu sắc, linh hoạt và đa dạng.

Giống như thần tượng Mariah Carey, Ngọc Anh tích cực sử dụng airy voice (âm hơi)  trong ca hát, giúp cô xử lí ca khúc cảm xúc và mềm mại hơn.

Đặc biệt, Ngọc Anh khi thu một ca khúc thường xử lí hậu kì rất phức tạp, bè phối nhiều lớp lang, trầm cao đan xen nhau. Đây chính là cách làm nhạc đẳng cấp mà cô học hỏi được từ Mariah Carey để tự áp dụng vào chính mình một cách tài tình.

Nhiều ca khúc Ngọc Anh thu cách đây đã gần chục năm nhưng đến nay vẫn ít ca sĩ nào thực hiện lại được vì độ phức tạp của nó.

Sau nhiều năm ca hát, Ngọc Anh ở thời điểm hiện tại đã đạt tới viên mãn trong sự nghiệp, nhưng vẫn không ngừng học hỏi để tiếp thu những tinh hoa của âm nhạc thế giới và cho ra nhiều sản phẩm chất lượng.

Nhạc sĩ Đỗ Bảo nhận định: "Ở thời điểm hiện tại, tôi nghĩ cả giọng hát lẫn cá tính của Ngọc Anh đã đủ chín. Có nhiều thước đo để hiểu một nghệ sĩ, tôi không so Ngọc Anh với người khác nhưng luôn nhận thấy rằng Ngọc Anh là ca sĩ nổi bật hàng đầu trong lứa của cô ấy.

Ngọc Anh chưa bao giờ đặt ra những cái đích ảo tưởng quá lớn nào, cô ấy biết cô ấy thích hợp điều gì, phải đi như thế nào, cách nào để cuối cùng cũng về đích. Nhìn toàn diện Ngọc Anh cũng là kiểu nghệ sĩ đi đường dài, vừa đi vừa tích luỹ và sẽ còn tích luỹ, tôi thích ý này".