Bản báo cáo nhận định, hành động trên là một phần trong kế hoạch ép buộc các nước ủng hộ chiến lược hàng hải dài hạn của Trung Quốc.
Gây bất ổn
Theo báo cáo trên, Trung Quốc sử dụng đội tàu cá có vũ trang như lực lượng dân quân biển, với số lượng ước tính hơn 3.000 tàu, đang thực hiện các hành vi gây hấn như ép buộc và xua đuổi ngư dân của nhiều nước khỏi ngư trường truyền thống.
Theo thống kê năm 2019 của Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển quốc gia Mỹ (NOAA), tàu cá Trung Quốc đã thực hiện nhiều vụ khai thác hải sản bất hợp pháp trong vùng đặc quyền kinh tế của những nước ven biển trên khắp thế giới, từ phía Tây và Trung Thái Bình Dương đến bờ biển châu Phi và Nam Mỹ.
Báo cáo cũng cho biết kế hoạch của tuần duyên Mỹ trong việc tăng cường hoạt động chống lại đội tàu đánh cá xa bờ của Trung Quốc, ước tính có gần 17.000 tàu. Trong số đó, hơn 12.000 tàu cá Trung Quốc hoạt động trong các vùng biển không thuộc Trung Quốc.
Báo cáo nhấn mạnh, lực lượng Bảo vệ bờ biển Mỹ sẽ làm sáng tỏ hoạt động của những kẻ vi phạm trật tự dựa trên quy tắc quốc tế. Các quốc gia vô trách nhiệm nhắm mắt làm ngơ trước việc đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và thiếu kiểm soát sẽ bóp méo thị trường, thách thức an ninh và thịnh vượng, đồng thời gây bất ổn trên toàn cầu. Việc công bố bản báo cáo trên cho thấy lực lượng tuần duyên Mỹ đang thể hiện lập trường ngày càng cứng rắn đối với Trung Quốc.
Tuần duyên Mỹ gần đây tăng cường hoạt động ở những vùng biển gần Trung Quốc, bao gồm diễn tập trên Biển Đông và phối hợp thực hiện các chiến dịch tuần tra tự do hàng hải cùng hải quân ở eo biển Đài Loan.
Tàn phá hệ sinh thái biển
Từ năm 2017, Bộ Quốc phòng Mỹ đã kêu gọi cộng đồng quốc tế chú ý đến lực lượng dân quân biển trong báo cáo sức mạnh quân sự Trung Quốc. Theo đó, Bắc Kinh đang sử dụng các đội tàu cá để xâm lấn các vùng biển nhằm thực thi yêu sách chủ quyền phi lý. Nhờ sự hậu thuẫn của lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc, các tàu mạnh tay trong việc đánh bắt xa bờ tại các vùng biển, trong đó có Biển Đông.
Nghiên cứu gần đây cho thấy Chính phủ Trung Quốc hỗ trợ rất nhiều cho hoạt động đánh bắt, chẳng hạn như miễn thuế, hỗ trợ tiền mua nhiên liệu, tổng cộng khoảng 16,6 tỷ USD/năm.
Theo Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc (FAO), Trung Quốc chiếm khoảng 15% sản lượng đánh bắt trên toàn thế giới vào năm 2018. Bên cạnh đó, sự thiếu minh bạch của Trung Quốc trong việc cung cấp số lượng hải sản đánh bắt đang gặp nhiều chỉ trích của cộng đồng quốc tế. Đáng lo ngại là nhiều tàu cá Trung Quốc là tàu lưới kéo. Loại tàu này bị cấm trong lãnh hải của Trung Quốc và là loại tàu gây hại nặng nề đến hệ sinh thái biển.
Ông Steve Trent, Giám đốc điều hành của Quỹ Công lý Môi trường, cho biết nếu không có hệ thống quản trị đại dương toàn cầu để đảm bảo việc Trung Quốc tuân thủ luật pháp, trữ lượng cá của thế giới sẽ tiếp tục giảm mạnh. Trung Quốc là quốc gia góp phần lớn nhất vào cuộc khủng hoảng nghề cá toàn cầu vì có đội tàu đánh bắt xa bờ lớn nhất thế giới.
Trong bảng chỉ số đánh bắt bất hợp pháp (IUU) năm 2019 của tổ chức Sáng kiến Toàn cầu chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, Trung Quốc được xếp hạng là quốc gia có điểm thấp nhất.