Và trong lĩnh vực này các kỹ sư đã thoả sức tưởng tượng. Đối thủ đáng sợ của "Abrams" sẽ trông như thế nào và tương lai nào được vẽ ra cho xe tăng T-14 Armata?
Bức màn bí mật bao phủ lên chương trình quân sự của Liên Xô thường gây khó khăn cho cả những kỹ sư phương Tây. Thiết kế khí tài tốt mà không biết nó sẽ phải đối mặt với cái gì là một trong những nhiệm vụ không hề đơn giản.
Người Mỹ tự mình "nhập vai" các kỹ sư Liên Xô
Chưa kịp chế tạo chiếc xe tăng để có thể chiến đấu "ngang cơ" với T-55 thì đã xuất hiện T-62. Chỉ mới vừa chuẩn bị câu trả lời cho T-62 thì người Nga đã tái trang bị toàn bộ các xe tăng mang tính cách mạng T-64 và còn cả người em trai - xe tăng T-72 nữa.
Bởi vậy, từ cuối thập niên 60, các kỹ sư thiết kế phương Tây quyết định không đợi tin tức từ những điệp viên của mình và tự mình "nhập vai" các kỹ sư Liên Xô khi tự thiết kế ra những mẫu xe tăng tương lai của Liên Xô. Chương trình này có mã số FST-1 - Future Soviet Tank-1.
Tái dựng lại ngoại hình chiếc T-72 được thực hiện vào giữa thập niên 70
Trước khi bắt đầu, cần phải phân tích một cách kỹ lưỡng lịch sử ngành chế tạo xe tăng của Liên Xô và trả lời một vài câu hỏi phức tạp. Lấy ví dụ, Liên Xô chế tạo cùng một lúc vài loại xe tăng chiến đấu chủ lực để làm gì?
Nguồn thông tin duy nhất có được do những kẻ đào tẩu từ Liên Xô cung cấp, trong đó phải kể đến một người tên là Vladimir Rezun. Chính ông ta là người "cho ra đời" huyền thoại nhắc tới sự tồn tại của chiếc xe tăng bí mật nhất của Liên Xô – khẩu pháo tấn công tự hành IT-130 trên khung sườn T-62.
Hình vẽ IT-130 được chính Rezun phác họa
"Bất cứ một trung đoàn xe cơ giới nào (ở Liên Xô) đều có một đơn vị pháo tấn công hạng nặng. Vào thập niên 50, đó là khẩu pháo cơ bắp D-74 (122mm) được lắp đặt trên khung sườn chiếc xe tăng T-54, sau đó khẩu pháo M-46 (130mm) được bố trí trên khung sườn xe tăng T-62.
Tất cả các trung đoàn đều sở hữu những khẩu pháo tấn công hạng nặng kiểu này. Chúng được bảo quản hàng chục năm trời và không bao giờ nhìn thấy ánh sáng ban ngày. Các tổ bắn được huấn luyện trên những xe tăng T-54 và T-62.
Thỉnh thoảng họ được nhìn thấy ống ngắm của khẩu pháo tấn công này. Họ biết chiến thuật sử dụng nó và cách bảo dưỡng động cơ của nó như thế nào. Nếu chiến tranh nổ ra, các sĩ quan chỉ huy sẽ được thông báo rằng, thay vì xe tăng, họ sẽ tiếp nhận loại vũ khí tương tự nhưng mạnh hơn và được bọc thép», ông Rezun bình luận.
Tái dựng IT-130 bởi Steven Zalogi
Theo lời ông Rezun, nhiệm vụ của những đội pháo tấn công "bí mật" nói trên đó là tăng cường các hướng tấn công quan trọng nhất, hoặc thực hiện vai trò các đội xe tăng bao bọc phía đằng sau những khí tài bọc thép giản đơn của Liên Xô.
Đương nhiên, không thể nói rằng phát ngôn của kẻ đào tẩu được phương Tây đón nhận mà không chút nghi ngờ, nhưng khẩu pháo IT-130 do họ nghĩ ra và các mẫu thiết kế những xe tăng bí mật dành cho các đơn vị đặc biệt của Liên Xô trong một thời gian khá dài được phương Tây phân tích kỹ lưỡng.
Khi phân tích thông tin, tình báo đã chuyển nó cho các kỹ sư của công ty "Chrysler" và "General Motors". Họ nhận được trọng trách tự biến mình thành các kỹ sư thiết kế xe tăng của Liên Xô và phải thiết kế chiếc xe tăng thế hệ mới mà sẽ đối đầu với chiếc "Abrams block I" tương lai (nó chính là M1A1).
Vắt óc suy ngẫm, các kỹ sư chế tạo xe tăng đã đi đến một kết luận quan trọng: Vì thiếu kế với bố cục quá dày đặc nên các xe tăng Liên Xô sẽ gặp khó khăn trong việc nâng cấp lớp thiết giáp và hệ thống điều khiển hỏa lực.
Có nghĩa là các xe tăng Liên Xô cần những thay đổi mang tính đột phá - lấy ví dụ, tháp pháo mới được hàn theo kiểu phương Tây. Đúng là nó sẽ không tròn trịa, nhưng bảo vệ nó dễ dàng hơn và việc bố trí các thiết bị bên trong cũng không gặp khó khăn.
Tái dựng FST-1
Khung sườn vẫn giữ nguyên như cũ - nó được đánh giá hoàn toàn hiệu quả. Người ta lựa chọn cho nó động cơ tuốc bin khí: Ở phương Tây có đủ thông tin về sự phát triển mạnh mẽ của những động cơ này tại Liên Xô.
Chỉ vào cuối thập niên 80 người Mỹ mới có thể so sánh những phỏng đoán của mình về FST-1 với các xe tăng mới thực sự của Liên Xô. Kết quả không giống nhau.
Có khác biệt mới là Liên Xô!
Ở Liên Xô người ta lựa chọn một cách thức phát triển xe tăng hoàn toàn khác.
Thay vì tăng độ dày cho lớp thiết giáp, các kỹ sư Liên Xô đã chú trọng vào việc hoàn thiện lớp phòng vệ động. Người Mỹ cũng không phỏng đoán chính xác việc các tên lửa được bố trí trở lại cho các xe tăng Liên Xô.
Nhưng nhìn chung M1A1 không thua kém các đối thủ cạnh tranh của mình nhờ lớp vỏ thép dày, như vậy người Mỹ vẫn có thể tiếp tục phát triển theo hướng này.
Một góc nhìn khác đối với FST-1 - đó chiếc xe tăng hạng nặng T-85 với khẩu pháo nòng rãnh và lớp giáp tăng cường. Nó được sử dụng để hỗ trợ tấn công cho các xe tăng T-64 và T-72, giống như T-10 đã từng làm với T-54.
Mỹ bắt tay vào nghiên cứu chế tạo chiếc xe tăng mới vào giữa thập niên 80 và ngay lập tức tiến hành nghiên cứu mẫu xe tăng của Liên Xô.
Dự án này có tên gọi là FST-2 (Future Soviet Tank-2). Ý tưởng chính: Các kỹ sư thiết kế Liên Xô bằng mọi giá sẽ giữ lại thiết kế với bố cục dày đặc. Có nghĩa là họ sẽ phải từ bỏ cách làm cũ và lựa chọn phương pháp hoàn toàn mới.
Phương án chủ yếu được lựa chọn đó là chiếc xe tăng với tháp pháo độc lập và tổ lái xe ngồi bên trong thân xe. Vũ khí chủ lực được phỏng đoán sẽ là khẩu pháo nòng trơn 135mm "Rapira-4" với hệ thống tự nạp đạn kiểu mới.
Các nhà phân tích phương Tây nghĩ rằng Liên Xô sẽ sử dụng khẩu pháo kích cỡ mới để tránh nhầm lẫn với đạn dành cho pháo binh. Ý tưởng này cũng do chính ông Rezun "khai phá".
Trên các phương tiện thông tin đại chúng, FST-2 được đặt tên là "Thiết giáp hạm của Điện Kremlin". Nó sẽ phải biến tất cả các xe tăng trở nên lỗi thời.
Xuất hiện cả những phương án tương tự. Một số nhà phân tích thiên về khả năng Liên Xô sẽ không phức tạp hóa các xe tăng bằng những tháp pháo độc lập. Cải thiện lớp thiết giáp bảo vệ có thể bằng cách bố trí thêm hệ thống phòng vệ chủ động và thay đổi hệ thống nạp đạn kiểu vòng quay bằng băng chuyền đặt ở sàn phía sau tháo pháo.
Nó được đặt tên là Premium Tank-5. Các tên gọi Premium Tank trước được đặt cho T-34, IS-3, T-64 và T-80 mà theo ý kiến của tác giả - chỉ cần xuất hiện đã làm thay đổi tình thế trên chiến trường.
Premium Tank-5
Như chúng ta đã thấy, người Mỹ khá thành công trong việc tái dựng xu hướng phát triển của các xe tăng Nga. Nhưng thành công ở đây, họ lại mắc một sai lầm khác. Các chuyên gia quân sự khẳng định rằng đến giữa thập niên 90, Liên Xô sẽ chế tạo không dưới 2,5 nghìn chiếc xe tăng kiểu này.
Các chuyên gia dân sự từng khẳng định rằng Liên Xô không đủ nguồn lực để làm điều đó và giỏi lắm chỉ chế tạo tối đa được khoảng 200 chiếc FST-2 mà thôi thì lại không ai lắng nghe.
Mối đe dọa của chiếc siêu tăng Liên Xô treo lơ lửng trên đầu người Mỹ, bởi vậy không có thời gian để chế tạo một chiếc xe tăng mới. Tất cả mọi nguồn lực tập trung vào việc nâng cấp "Abrams" lên cấp độ "Block III".
Vào cuối thập niên 80, bắt đầu xuất hiện những câu chuyện liên quan tới sự cần thiết phải thiết kế FST-3 - chiếc xe tăng tương lai của Liên Xô những năm 2010. Người ta từng chờ đợi ở chiếc xe tăng này những tính năng ngoài giới hạn và sử dụng những công nghệ mới nhất (chẳng hạn như súng từ trường).
Nhưng sau khi Liên Xô tan rã, mọi thứ mới vỡ lẽ ra rằng không có những xe tăng quái vật nào hết, thay vào đó là những chương trình chậm tiến độ vô thời hạn. Từ chỗ hoảng sợ, giới quân sự chuyển sang trạng thái thư giãn và chấm dứt hầu hết những dự án nghiên cứu các xe tăng tương lai của Liên Xô vào nửa đầu thập niên 90.
Đồ họa mô phỏng xe tăng T-14 Armata của Nga.
Và sự xuất hiện của T-14 lại làm nóng lên những lời bàn tán về các xe "khủng khiếp" đến từ phương đông vượt trội hơn các cỗ máy của phương Tây. Nhưng bức màn bí mật kiểu Liên Xô không còn nên phương Tây biết chắc chắn rằng tạm thời không cần phải vội: "Armata" vẫn chưa vượt qua toàn bộ chu trình thử nghiệm.
Bởi vậy không cần vội để đưa ra câu trả lời trước "Armata". Tạm thời thế đã.