Bà Thạch Chính Lệ, nhà nghiên cứu hàng đầu của Viện Virus học Vũ Hán (Trung Quốc) trong một cuộc trả lời phỏng vấn báo chí Mỹ mới đây khẳng định, SARS-CoV-2 về cơ bản là không có nguồn gốc từ Vũ Hán.
Bài phỏng vấn bà Thạch Chính Lệ, nhà virus học được mệnh danh là "người dơi" vì luôn thực hiện các cuộc thám hiểm truy tìm virus ở dơi trong các hang động ở nước này suốt nhiều năm qua, được đăng trên Tạp chí khoa học uy tín Science (Mỹ) và được Báo Khoa học thuộc Viện Khoa học Trung Quốc đăng lại.
Bà cho rằng, căn cứ vào những nghiên cứu của nhóm bà và các đồng nghiệp quốc tế, SARS-CoV-2 rất có thể khởi nguồn từ dơi, tuy nhiên vẫn chưa thể biết vật chủ trung gian là loài động vật nào và lây truyền sang người ra sao. Có 2 khả năng lây nhiễm, một là trực tiếp từ dơi, hai là qua một hoặc nhiều loài động vật trung gian truyền sang người. Bà thiên về giả thiết thứ hai.
Liên quan đến nguồn gốc virus, bà khẳng định, tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc virus bắt nguồn từ Viện Virus học Vũ Hán là "không đúng sự thật". Viện này lần đầu tiếp xúc với mẫu bệnh "viêm phổi không rõ nguyên nhân" (sau này được xác định là virus SARS-CoV-2) lần đầu ngày 30/12/2019, trước đó chưa từng tiếp xúc, cũng chưa từng nghiên cứu loại virus này.
Cho đến nay, 3 dòng virus corona sống dạng SARS được phân lập từ phòng thí nghiệm tại đây, loại giống SARS-CoV-2 nhất độ tương đồng về gien cũng chỉ đạt 79,8%, điều nay đối với virus corona là một sự khác biệt rõ ràng.
Bà cũng cho biết, hoạt động nghiên cứu của viện này tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu về quản lý hoạt động thí nghiệm và phòng thí nghiệm an toàn sinh học quốc gia và quốc tế. Đến nay, chưa có nhân viên nào của phòng thí nghiệm ở đây bị nhiễm virus.
Về các suy đoán cho rằng chợ hải sản Hoa Nam là nơi bắt nguồn của virus SARS-CoV-2, bà cho rằng, mặc dù nơi đây từng xảy ra cụm dịch tập trung thời kỳ đầu, nhưng cũng có chứng cứ cho thấy, một số người bệnh đợt đầu không liên quan đến khu chợ này.
Nhóm nghiên cứu của bà đã tiến hành lấy mẫu và xét nghiệm các mẫu phẩm trong môi trường và động vật đông lạnh tại đây, đồng thời phối hợp với Đại học Nông nghiệp Hoa Trung lấy mẫu động vật hoang dã và gia súc gia cầm được nuôi trong một số trang trại xung quanh thành phố Vũ Hán và trong tỉnh Hồ Bắc.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu chỉ xét nghiệm thấy SARS-CoV-2 trong môi trường, mà không tìm thấy ở các mẫu động vật. Từ đó, bà cho rằng, chợ hải sản Hoa Nam có thể chỉ là nơi bùng phát các cụm dịch Covid-19 giai đoạn đầu, không phải là nơi bắt nguồn của SARS-CoV-2.
Bà cũng phủ nhận ý kiến cho rằng "người bị nhiễm virus ở động Dơi thị trấn Thông Quan Mặc Giang tỉnh Vân Nam đến Vũ Hán gây bùng phát dịch". Theo bà Thạch, mặc dù nhóm của bà và các nghiên cứu quốc tế đều nhận định SARS-CoV-2 có nguồn gốc từ dơi, nhưng đến nay vẫn chưa có người dân nào ở gần động Dơi nhiễm virus corona, những lời đồn về "bệnh nhân số 0 đến Vũ Hán" là không có cơ sở.
Bà cũng cho biết, Viện Virus học Vũ Hán đã tiến hành giám sát nhiều năm đối với các loại virus ở dơi tại Hồ Bắc, nhưng không hề phát hiện thấy dơi ở Vũ Hán hay Hồ Bắc mang virus corona có mối liên hệ gần gũi với SARS-CoV-2. Do vậy, theo nữ "người dơi", khả năng nguồn gốc virus này ở Vũ Hán gần như bằng 0. Theo bà, "kinh nghiệm lịch sử cho thấy, nơi khởi phát của những căn bệnh nguy hiểm như HIV đều không phải là nơi bắt nguồn của bệnh."
Liên quan đến nguồn gốc Covid-19, bà cho rằng, việc truy tìm nguồn gốc virus luôn là một vấn đề khoa học nan giải đầy thách thức, cần chứng minh bằng sự thật và chứng cứ khoa học. Bà kêu gọi các nhà khoa học trên thế giới tăng cường hợp tác quốc tế trong nghiên cứu nguồn gốc các loại virus, trong đó có SARS-CoV-2, cùng ngăn chặn những mối nguy hại do các loại bệnh truyền nhiễm có thể gây ra cho loài người./.