Nghiệp dư và sự ngẫu hứng
Bên trong một cửa hàng ở đông bắc Jakarta, hàng chục nhân viên thay phiên nhau bán mỹ phẩm, kính áp tròng và phụ kiện làm tóc. Một người phụ nữ đang giúp khách hàng chọn màu son phù hợp, trong khi một người đàn ông khác hô to mức giảm giá mới nhất của mặt hàng viên uống vitamin.
Đây không phải khu chợ trời ồn ào mà là khu vực bán hàng livestream (phát trực tiếp) trên TikTok Shop. Những thương nhân này đang tìm kiếm vận may trên ứng dụng video ngắn phổ biến nhất thế giới, theo Bangkok Post.
Là ứng dụng thuần giải trí của công ty ByteDance (Trung Quốc), TikTok chỉ mới mở thêm tính năng TikTok Shop thử nghiệm vào tháng 4/2021 tại Indonesia, nhưng đã nhanh chóng chứng kiến sự phát triển vượt bậc, với lượng người sử dụng ngày càng tăng ở Đông Nam Á.
Thành công và sự nổi tiếng của TikTok Shop đến từ quy trình bán hàng kết hợp với nội dung giải trí mới mẻ, sáng tạo, điều chưa từng xuất hiện ở bất kỳ nền tảng nào trước đó.
Ban đầu, TikTok Shop chỉ là tính năng ẩn hướng đến người tiêu dùng trẻ tuổi, am tường công nghệ ở Indonesia. Thông qua các công ty trung gian, nền tảng tập hợp được hàng trăm người thực hiện hoạt động phát trực tiếp.
Họ ghi hình chính mình bằng điện thoại di động để bán các mặt hàng như đồ gia dụng Tupperware và kem chống nắng. Ra mắt vào thời điểm dịch bệnh Covid khiến nhiều người phải ở nhà, cách thức bán hàng mới đã gây tiếng vang.
Dần dần hoạt động bán hàng livestream trở nên chuyên nghiệp hơn khi các công ty vào cuộc. Họ mở các studio lớn, kết nối với các thương hiệu và tuyển những "ngôi sao" livestream tiềm năng, được đào tạo quy củ và bài bản.
Tuy nhiên, các video vẫn giữ được nét nghiệp dư và sự ngẫu hứng. Đây được coi là lý do chính khiến TikTok Shop trở nên phổ biến, khi người mua hàng cảm thấy có sự kết nối chân thực, gần gũi với người bán.
"Tôi cứ bị cuốn vào thứ này", Zainab Hakim, nhân viên lễ tân 23 tuổi đến từ Birmingham, Anh nói với Insider. Cô không đến các khu phố lớn để mua quần áo mà xem những người bán hàng phát trực tiếp trên TikTok. Chỉ với vài cú chạm màn hình, cô có thể mua đồ dễ dàng thông qua ứng dụng.
Trong một buổi chiều, Hakim mua tám món đồ từ tám người bán. "Đó là những thứ bạn thậm chí không cần", cô cho biết. Gần đây, cô mua một thiết bị nhà bếp có khả năng tạo hình xoắn ốc cho khoai tây, đơn giản vì "nó trông rất ngầu".
Cô đặc biệt thích mua quần áo vì "bạn có thể yêu cầu họ cho xem chất liệu và họ sẽ đưa nó đến gần máy ảnh để nhìn rõ".
Bán hàng phát trực tiếp không phải điều gì lạ lẫm. Hình thức này trở nên phổ biến ở Trung Quốc kể từ năm 2016 và kênh mua sắm QVC đã làm điều tương tự trên TV trong 37 năm.
Thế nhưng, TikTok đã đưa mua hàng livestream lên một tầm cao mới, điều khiến nhiều người tin rằng sẽ là tương lai của ngành bán lẻ.
Nút mua sắm trên video: Sáng tạo đơn giản nhưng quá hiệu quả!
"Ngày nay mọi thứ đều mang tính chất giải trí nên người dùng muốn xem sản phẩm trực tiếp từ chính nhưng người sáng tạo nội dung", Alessandro Bogliari, giám đốc điều hành của Influencer Marketing Factory đánh giá.
Adrian Palmer, trưởng bộ phận tiếp thị tại Trường Kinh doanh Henley, nhận định: "Nếu bạn muốn mua một chiếc áo phông giá cực rẻ, thì đến cửa hàng đôi khi vẫn tiết kiệm chi phí hơn nhiều".
Tuy nhiên, bán hàng phát trực tiếp kiểu TikTok Shop có hiệu quả vì nó "đáp ứng nhu cầu tương tác với người khác" và "gợi lên sự thôi thúc muốn mua ngay vì sợ bỏ lỡ".
Thành công của TikTok Shop bắt nguồn ngay từ cách lựa chọn thị trường, khi bước khu vực nơi người tiêu dùng đã quen với việc cuộn danh mục trực tuyến, dành hàng giờ trên điện thoại thông minh để giải trí và mua sắm.
"Nước sốt" thành công của TikTok Shop còn đến từ thuật toán. Trên cả Douyin và TikTok, các thuật toán giúp hiển thị video phù hợp cho người dùng để khiến họ tiếp tục cuộn và tìm ra loại hàng hóa tiềm năng.
TikTok cũng tích cực đưa các video có nút mua sắm vào nguồn cấp dữ liệu, cung cấp các mã giảm giá hào phóng cho người mua sắm và không yêu cầu chia hoa hồng từ người bán.
Nút mua sắm được coi là sáng tạo đơn giản nhưng hiệu quả mà TikTok Shop áp dụng.
Chỉ cần ấn vào biểu tượng trên màn hình chính, ứng dụng sẽ đưa người dùng đến khu mua sắm, đồng thời thúc đẩy lưu lượng truy cập đến các video có chứa nút mua sắm cho các sản phẩm cụ thể.
Cả hai đều cho phép người dùng mua sản phẩm chỉ bằng vài cú chạm mà không cần rời khỏi ứng dụng.
Với một số người, TikTok Shop không chỉ dừng lại ở nền tảng mua bán hàng hóa đơn thuần mà còn là nơi thay đổi cuộc đời.
Adam Beswick là một y tá ở Anh và là tác giả viết sách nghiệp dư. Anh xuất bản cuốn sách riêng vào năm 2018 nhưng không gặt hái được nhiều thành công. Mọi chuyện thay đổi vào năm 2023 khi anh bắt đầu quảng cáo sách trên trang cá nhân TikTok.
Thời điểm có được 76.000 người theo dõi trên nền tảng, anh bỏ việc để dành toàn bộ thời gian cho sự nghiệp viết lách.
"Mùa hè năm ngoái, tôi bắt đầu sử dụng TikTok Shop làm nơi bán sách cho mọi người ở Vương quốc Anh. Từ việc xem video, chỉ cần chạm hai ngón tay là họ có thể mua được một cuốn sách. Đó là một cách thúc đẩy bán hàng thực sự hay", anh nói.
Kể từ khi bắt đầu sử dụng TikTok Shop, Beswick bán được 14.000 USD (hơn 300 triệu đồng) tiền bán sách so với việc gần như không bán được gì lúc trước, mang lại thu nhập trung bình tháng bằng với khi còn làm y tá. Từ đây, cuộc đời anh rẽ sang trang mới, tập trung vào lĩnh vực mà mình yêu thích trong khi đảm bảo nguồn thu nhập ổn định.
Khi không thể "đốt tiền", chỉ có cách là đổi mới sáng tạo!
Cuộc chơi thương mại điện tử ở Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng là sự thống trị của các ông lớn như Shopee, Lazada hay Tokopedia. Đây là những nền tảng đã thay đổi toàn bộ ngành thương mại điện tử khu vực kể từ khi ra mắt.
Giữa một thị trường bão hòa, TikTok Shop trở thành làn gió mới, từng bước tạo cho mình chỗ đứng nhờ sáng tạo về công nghệ, chắt lọc kinh nghiệm từ các nền tảng đi trước, tạo ra một hệ sinh thái thương mại-giải trí đặc biệt.
Tổ hợp TikTok Shop kết hợp giữa các thành tố như đa dạng (nhiều mặt hàng), tiện lợi (thao tác dễ dàng), trực quan (giao diện dễ sử dụng), phương thức mua bán "nhìn tận mắt" (livestream), kết hợp với giải trí (video theo xu hướng kích thích người mua).
TikTok Shop có sức hút mạnh mẽ ở Đông Nam Á, với tổng giá trị hàng hóa ước tính tăng gấp bảy lần từ 600 triệu USD vào năm 2021 lên 4,4 tỷ USD vào năm ngoái, theo công ty tư vấn Momentum có trụ sở tại Singapore.
Vào tháng 7, TikTok tuyên bố trong số 325 triệu người dùng hàng tháng ở khu vực, cứ 4 người thì có 1 người đã mua hàng thông qua TikTok Shop.
Các chuyên gia nói rằng thuật toán đề xuất của TikTok vượt trội so với các hình thức giải trí video ngắn khác, có tiềm năng giúp nền tảng trở nên khác biệt với thương mại điện tử dựa trên web truyền thống.
"Dường như không có bất kỳ nền tảng nào có khả năng sao chép các thuật toán của TikTok", Nirgunan Tiruchelvam, người đứng đầu bộ phận tiêu dùng tại Tellimer Research ở Singapore nhận định.
"Cái hay của TikTok là các nhà sáng tạo video được kết nối với một lượng lớn khán giả, gồm những người mua tiềm năng".
TikTok Shop và tinh thần của Better Choice Awards
TikTok Shop là câu chuyện về sự đột phá sáng tạo và truyền cảm hứng. Một nền tảng thử nghiệm với không nhiều kỳ vọng ban đầu, nhưng nhờ những hướng đi táo bạo, hướng đến giá trị phù hợp cho người tiêu dùng mà đạt được thành quả đáng kể.
Những chiến lược và hướng đi của TikTok Shop nhằm mang lại giá trị tốt nhất cho người dùng cũng là tôn chỉ mà Better Choice Awards 2023 hướng đến.
Trong hệ thống giải thưởng Better Choice Awards năm nay, TikTok Shop được đề cử và vinh danh tại hạng mục Nền tảng Thương mại điện tử đổi mới sáng tạo của Smart Choice Awards.
Đây là hạng mục tôn vinh những nền tảng thương mại điện tử hoạt động tại Việt Nam đã áp dụng những đổi mới sáng tạo về mặt công nghệ, giải pháp nhằm hướng tới mục tiêu cung cấp dịch vụ mua sắm tiện lợi, tiết kiệm thời gian, đa dạng lựa chọn đi kèm nhiều ưu đãi hấp dẫn cho người tiêu dùng.
Smart Choice Awards bắt đầu mở cổng bầu chọn công khai từ ngày 18/9/2023 và kết thúc bầu chọn cũng như chấm điểm từ ngày 10/10/2023.
Khác biệt với các giải thưởng trước đây, Better Choice Awards không tìm ra những sản phẩm được coi là tốt nhất, quy mô nhất hay danh tiếng nhất.
Better Choice Awards mang tinh thần đi tìm những sản phẩm công nghệ "phù hợp nhất" với người tiêu dùng. Đó là sản phẩm đáp ứng tốt nhu cầu và mục đích sử dụng thay vì chỉ có vẻ ngoài hào nhoáng và những tính năng thừa thãi.
Ngoài ra, sản phẩm phải chứng tỏ được vị thế và vai trò quan trọng với người dùng Việt, đáp ứng được các tiêu chí về mặt giá trị mang đến cho người sử dụng, đồng thời cho thấy vị thế dẫn đầu, tiên phong trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo của ngành công nghệ nói chung.
Giải thưởng Better Choice Awards là sự kiện do Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia đồng tổ chức cùng công ty cổ phần VCCorp, trong khuôn khổ Triển lãm quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2023. Sự kiện triển lãm quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2023 là sự kiện do Bộ kế hoạch và đầu tư chủ trì, giao cho Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia phối hợp triển khai cùng các đơn vị uy tín, trong đó có VCCorp.
Better Choice Awards 2023 có 3 hạng mục giải thưởng: Smart Choice Awards, Car Choice Awards, và Innovative Choice Awards.
Với hạng mục Smart Choice Awards, đây là những sản phẩm, giải pháp công nghệ đột phá, từ các ứng dụng di động thông minh, các thiết bị, phụ kiện cá nhân cho tới thiết bị gia dụng mang lại lợi ích thiết thực và tiện ích cho cuộc sống hàng ngày của người dùng.
Car Choice Awards đề cao những sản phẩm nổi bật trong lĩnh vực ô tô hướng tới người tiêu dùng, được đánh giá dựa trên hiệu suất, khả năng vận hành, tính thẩm mĩ, tính bền vững và các tính năng an toàn.
Hạng mục Innovative Choice Awards là giải thưởng khích lệ những sản phẩm thương hiệu có tính đổi mới sáng tạo vừa ra mắt và vinh danh những sản phẩm, thương hiệu thành công trong việc chinh phục người Việt với tinh thần "không ngừng đổi mới sáng tạo".
