Người bệnh có nên tự mua và sử dụng thuốc và thực phẩm bổ gan?

Thường xuyên bị nổi mề đay và xuất hiện nhiều mụn trứng cá, chị Nguyễn Hoàng Lan ở Hà Nội ra cửa hàng dược phẩm gần nhà mua thuốc để uống. Sau vài câu hỏi han, người bán hàng phán đoán bệnh của chị Lan có thể do chức năng gan suy giảm và khuyên chị nên mua thêm thực phẩm chức năng giúp thải độc trong gan. Nghe giới thiệu sản phẩm được chiết xuất từ thảo dược, an toàn nên chị Lan không ngần ngại bỏ mấy trăm nghìn để mua một hộp về sử dụng.

Lo lắng cho sức khỏe của chồng sau những bữa nhậu nhẹt triền miên trong thời gian vừa qua, chị Hương Giang ở Hà Nội cũng tự ra hiệu thuốc mua loại sản phẩm được quảng cáo là hỗ trợ chức năng gan, giải độc gan sau khi uống rượu bia cho “ông xã” uống. Mặc dù chẳng biết tình trạng của gan thế nào và sản phẩm có tác dụng hay không song theo chị Giang cứ phòng trước cho yên tâm.

Cũng mong muốn tăng cường chức năng gan, khi được chẩn đoán mắc viêm gan B, ngoài thuốc bác sĩ kê đơn, anh Nguyễn Văn T ở Hà Nội tự mua thêm một số loại thực phẩm chức năng để uống. Bên cạnh đó, anh còn đặt mua thêm một số loại thuốc lá từ trên miền núi về để sắc uống nhằm bổ gan.

Ở nước ta, tỉ lệ bệnh nhân mắc các bệnh lý về gan trong cộng đồng khá cao. Chính vì vậy nhu cầu sử dụng thuốc và thực phẩm chức năng hỗ trợ điều trị gan rất lớn. Trên các trang mạng xã hội, bạn có thể gặp rất nhiều video clip hoặc hình ảnh kèm lời quảng cáo về các loại thuốc và thực phẩm chức năng bổ gan, thải độc, phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan. Ngoài thị trường, các sản phẩm này cũng được bày bán tràn lan với nhiều tên thương mại khác nhau. Tin theo quảng cáo hoặc nghe theo lời mách bảo, nhiều người đã tự ý mua về sử dụng mà không theo chỉ định của các bác sỹ.

Cảnh báo của bác sĩ

Vậy liệu các sản phẩm này thực sự có tác dụng thải các chất độc và giúp hạn chế hoặc là sửa chữa các tổn thương ở gan hay không? Giải đáp câu hỏi này, TS-BS Đào Việt Hằng – Phó Giám đốc Trung tâm Nội soi – BV Đại học Y Hà Nội cho biết, gan đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng đối với cơ thể như lọc và dự trữ máu, chuyển hóa carbohydrate, protein, chất béo, hormon và các chất ngoại lai, hình thành mật, dự trữ vitamin và sắt, tổng hợp các yếu tố đông máu. Khi gan bị tấn công bởi các yếu tố như virus, chất độc hoặc do chúng ta sử dụng quá nhiều rượu bia hay do bệnh lý rối loạn chuyển hóa, tế bào gan sẽ bị tổn thương và bị hủy hoại. Nếu quá trình này tái diễn nhiều lần sẽ dẫn đến tình trạng tăng men gan, chức năng gan bị suy giảm và chuyển sang giai đoạn bệnh gan mạn tính.

Trước thực trạng các loại thuốc và thực phẩm chức năng giải độc gan, bổ gan được quảng cáo và bán tràn lan, TS-BS Đào Việt Hằng khuyến cáo, mỗi người hãy là khách hàng có hiểu biết trước khi mua và sử dụng bất kỳ sản phẩm nào. Nếu là thuốc thì cần được bác sĩ kê đơn và hướng dẫn sử dụng để đạt được hiệu quả trong điều trị bệnh. Còn nếu là thực phẩm chức năng thì cũng cần hết sức thận trọng bởi hiện nay có rất nhiều sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đăng ký chất lượng cũng như không ghi tên cơ sở sản xuất hoặc đơn vị nhập khẩu...được trà trộn bán trên thị trường.

“Khi muốn sử dụng thuốc hay thực phẩm để tăng cường cải thiện chức năng gan thì cần phải xem các sản phẩm này có tác động được vào các nguyên nhân gây ra các bệnh lý về gan hay không? Hầu hết các sản phẩm trên thị trường thường được chiết xuất từ một số loại lá cây hoặc là một số loại thực phẩm đặc biệt với tác dụng có thể là chống oxy hóa hoặc là có thể làm giảm men gan. Nhưng thực tế thì mình cần phải tìm xem nguyên nhân gây tăng men gan, nguyên nhân gây suy giảm chức năng gan của bệnh nhân là gì? Nếu là do virus viêm gan thì các bác sĩ sẽ phải điều trị khống chế hoạt động nhân lên của virus. Nếu nguyên nhân là do bia rượu thì điều tiên quyết là bệnh nhân phải ngừng sử dụng bia rượu. Nếu nguyên nhân là do nhiễm độc khi sử dụng thuốc hoặc các sản phẩm nào đấy thì chúng ta bắt buộc phải ngừng sử dụng các sản phẩm đó. Chúng ta không nên nghĩ rằng mọi sản phẩm thuốc và thực phẩm chức năng được quảng cáo là giúp thải độc gan sẽ có tác dụng như nhau và được sử dụng với tất cả các loại bệnh lý gan.” – BS Đào Việt Hằng nhấn mạnh.

BS Đào Việt Hằng cho biết thêm, việc tự ý mua và sử dụng thuốc và thực phẩm chức năng bổ gan, giải độc gan ....không chỉ gây tốn tiền vô ích mà những nguy cơ đối với sức khỏe rất lớn.

“Với những người có lá gan khỏe mạnh, chức năng tế bào gan hoàn toàn bình thường, khi sử dụng các loại lá cây, thảo dược hoặc thuốc, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc thì có khi lại bị tăng men gan do gan không chuyển hóa được các chất độc có trong sản phẩm đó. Còn những người có bệnh lý gan thật sự, đặc biệt là những người bệnh bị tăng men gan sẵn rồi, bệnh nhân gan mạn tính, người đang có tình trạng suy gan cấp... nếu sử dụng những sản phẩm thực phẩm không rõ nguồn gốc thì rất nguy hiểm. Đã có rất nhiều bệnh nhân bị suy gan cấp, thậm chí nặng hơn nữa là hôn mê gan phải nhập viện cấp cứu vì tự ý sử dụng thuốc và thực phẩm chức năng. Với những trường hợp đó, việc sử dụng các thuốc thông thường để hỗ trợ không có kết quả, thậm chí là bệnh nhân phải lọc huyết tương hoặc phải tính đến chuyện ghép gan. Vì vậy, cho nên là cũng rất mong mọi người hết sức cẩn trọng trong việc lựa chọn, sử dụng những thuốc hoặc là thực phẩm chức năng được quảng cáo là có tác dụng thải độc gan.” – Bác sĩ Đào Việt Hằng đưa ra lời khuyên.

Các biện pháp giữ cho lá gan khỏe mạnh

Để giữ cho lá gan khỏe mạnh, bác sĩ Đào Việt Hằng hướng dẫn, điều đầu tiên mọi người nên kiểm soát các nguyên nhân gây ra các bệnh lý gan mạn tính và cấp tính, bao gồm:

-Tránh sử dụng thuốc và các loại thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc.

- Không lạm dụng rượu, bia, đặc biệt là thận trọng khi sử dụng những loại bia rượu không rõ xuất xứ hoặc các loại rượu ngâm cây cỏ, động vật hoặc các bộ phận của động vật.

- Thăm khám sức khỏe định kỳ. Đặc biệt đối với người từng được phát hiện nhiễm virrus viêm gan B, viêm gan C thì cần tuân thủ việc điều trị, theo dõi sức khỏe tại các cơ sở y tế để được bác sĩ tư vấn, hướng dẫn các biện pháp sống chung lâu dài với virus và dự phòng các biến chứng như xơ gan, ung thư gan.

- Thực hiện chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, hợp lý và cân bằng. Uống đủ nước, ăn nhiều rau tươi và trái cây, hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, tăng cường vận động thể lực.

Thuốc, thực phẩm chức năng bổ gan được quảng cáo tràn lan, người dân vô tư mua về sử dụng.