Làng Masuleh tọa lạc tại phía đông bắc Iran, được thành lập khoảng năm 1006 sau Công nguyên, từng nằm trên “Con đường tơ lụa” của vùng Gilan. Do sở hữu nhiều mỏ sắt, kẽm và thạch anh ở khu vực xung quanh nên nơi đây từng là trung tâm thương mại thịnh vượng nhờ vào ngành công nghiệp đồ sắt. Trong nhiều thế kỷ, mọi người từ khắp nơi đến khu vực này để giao thương buôn bán.
Làng Masuleh - Ảnh: Trần Đặng Đăng Khoa
Làng Masuleh nổi tiếng với khung cảnh mộc mạc dù đã trải qua hàng nghìn năm lịch sử. Cảnh quan nơi đây đẹp như tranh vẽ khiến người nhìn liên tưởng tới các câu chuyện cổ tích. Hàng cây cối xanh mướt và những ngôi nhà ẩn thấp thoáng trong lớp sương mù, xếp chồng lên nhau.
Để phù hợp với khí hậu địa phương, những ngôi nhà trong ngôi làng trên sườn núi dốc được sơn màu vàng sáng để đảm bảo rằng mọi người có thể nhìn thấy qua sương mù.
Bên cạnh đó, do điều kiện khí hậu khắc nghiệt, mùa hè quá nóng trong khi mùa đông quá lạnh giá, những người Iran bản địa xưa thường dựa vào các sườn núi để lập làng, tận dụng vách núi làm nơi chắn nắng – gió. Để thích ứng với địa hình dốc lớn, người dân Masuleh đã xây nhà theo lối bậc thang với phần mái nhà của nhà dưới là sân và đường đi của dãy nhà phía trên. Nhìn tổng thể, ngôi làng là một không gian công cộng đa tầng và kết nối chặt chẽ được cả cộng đồng cùng nhau chia sẻ.
Buổi tối, khi ánh đèn được thắp lên, Masuleh thơ mộng như trong chuyện cổ tích - Ảnh: Earthlymission
Lối kiến trúc độc lạ của Masuleh còn được mô tả là "sân nhà bên trên là mái của nhà bên dưới". Những tòa nhà chủ yếu xây 2 tầng gồm tầng 1 và tầng trệt, làm bằng gỗ và đất sét.
Ở tầng 1, du khách sẽ thấy thiết kế đa phần gồm phòng khách nhỏ, phòng khách lớn, đại sảnh, nhà vệ sinh và ban công. Trong khi đó, tầng dưới sẽ là không gian nhà bếp, kết nối với tầng trên bằng một số bậc thang hẹp bên trong tòa nhà.
Phần mái nhà được sử dụng làm đường đi hay là nơi buôn bán của người dân - Ảnh: Pinterest
Dù các cầu thang ở đây được thiết kế đường dốc, nhưng chức năng duy nhất của chúng là lối đi của xe cút kít mà người dân dùng để vận chuyển hàng hóa. Do ở đây chỉ gồm những con phố nhỏ, ngõ hẹp nên không thể dùng xe vận tải nặng di chuyển. Ngoài ra, Masuleh cũng là khu định cư duy nhất của Iran cấm ô tô di chuyển.
Khung cảnh ngôi làng giữa thiên nhiên núi rừng hùng vĩ mỗi mùa mang đến vẻ đẹp, sức hút riêng. Mùa hè, khí hậu mát mẻ, du khách sẽ thấy Masouleh tươi trẻ, ngập tràn sức sống với những ban công rực rỡ hoa tươi. Vào mùa đông, ngôi làng yên bình, chìm khuất trong biển tuyết trắng xóa, thấp thoáng ánh đèn vàng.
Khung cảnh mờ sương tại ngôi làng cổ - Ảnh: WordPress
Sản phẩm thủ công do người dân tự tay làm - Ảnh: Tasvire_irantourismgilan
Ngoài cảnh đẹp thiên nhiên, du khách có thể tìm thấy một số sản phẩm thủ công với họa tiết thổ cẩm bắt mắt, được sản xuất và bán ở chợ hoặc dùng trang trí trong các tòa nhà. Nghệ thuật đồ gỗ truyền thống gereh-chini đặc sắc cũng xuất hiện trên các khung cửa sổ, cửa ra vào…
Đến nay, ngôi làng nhỏ đón lượng khách du lịch tăng hàng năm. Ở thời điểm hiện tại khu dân cư nghìn năm tuổi này đang trong quá trình xét duyệt hồ sơ để được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.