Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay tuyên bố sáng 6/10 rằng, Mỹ đã khiến Philippines "thất vọng", khiến cho Tổng thống Rodrigo Duterte quyết tâm phá vỡ tình trạng phụ thuộc "trói buộc" vào người đồng minh lâu năm.
Từ lâu, Washington luôn dùng chính sách "cây gậy và củ cà rốt" (chính sách ngoại giao khuyến khích làm việc tốt, và trừng phạt điều xấu nhằm thay đổi hành vi của nước nhỏ hơn - PV) nhằm "bắt người Philippines tuân theo các yêu cầu phục vụ lợi ích của Mỹ", ông Yasay nói trong khuôn khổ công bố mang tên "Mỹ đã khiến chúng ta thất vọng".
Mặc dù giành được độc lập từ Mỹ năm 1946, ông Yasay nói người Mỹ vẫn coi người Philippines là "người anh em da nâu bé nhỏ, không tự giành được độc lập tự do đích thực."
Ông tuyên bố: "Tổng thống Duterte đang cố cứu chúng ta ra khỏi điều này."
"Việc chấm dứt tình trạng lệ thuộc của Philippines nhằm đối phó với đe dọa an ninh trong và ngoài nước đã trở nên tối quan trọng để có thể chấm dứt tình trạng khúm núm của quốc gia trước lợi ích của Mỹ."
Hồi đầu tuần, Duterte đã mắng TT Mỹ Barack Obama "xuống địa ngục", sau khi Washington lên án chiến dịch diệt trừ ma túy đẫm máu của ông.
Ông cũng ngầm ám chỉ khả năng chấm dứt tập trận chung với Mỹ, khiến cho tương lai của quan hệ đồng minh quân sự giữa hai nước ngày càng mờ mịt.
Trong khi đó, Duterte cũng tỏ ý muốn xây dựng quan hệ với Bắc Kinh và Moscow - vốn không cùng chiến tuyến với Mỹ, mặc dù Philippines và Trung Quốc vẫn chưa giải quyết mâu thuẫn tại Biển Đông.
Ngoại trưởng Yasay cho biết, tuy là đồng minh của Mỹ nhưng Philippines vẫn không đủ khả năng bảo vệ lãnh thổ của chính mình.
"Tệ hơn nữa, đồng minh duy nhất của chúng ta không thể đưa ra lời hứa trợ giúp việc thiết lập quyền tự chủ lãnh thổ theo luật pháp quốc tế qua việc sẵn sàng hỗ trợ lực lượng phòng thủ của ta theo các hiệp định quân sự hiện hành."
Ông Yasay thừa nhận rằng Philippines đối mặt với "nhiều lo ngại và thử thách trước Trung Quốc" vì tranh chấp Biển Đông.
"Sai lầm trong duy trì và cải thiện tình hữu nghị với người anh lớn da trắng của chúng ta sẽ là bài học cho mục đích này," ông nói.
"Chúng ta sẽ không bao giờ cho phép Trung Quốc, hay bất cứ quốc gia nào ức hiếp hoặc đe dọa lợi ích của Phillipines bằng một chính sách "cây gậy và củ cà rốt" nào khác," Yasay nhấn mạnh.