Nghiên cứu mới: Thứ ngọt ngào vạn người mê - "Sát thủ" tăng 78% nguy cơ ung thư gan

Trong cuộc họp thường niên được tổ chức trực tuyến của Hiệp hội Dinh dưỡng Hoa Kỳ năm 2022, các nhà khoa học đã công bố một nghiên cứu cho thấy việc uống đồ uống có đường mỗi ngày khiến nguy cơ ung thư gan tăng lên đáng kể.

Các nhà nghiên cứu đến từ nhiều tổ chức khác nhau, trong đó có Trường Y tế Công cộng Harvard T.H.Chan. Họ đã xem xét dữ liệu từ 90.504 phụ nữ sau mãn kinh, độ tuổi từ 50-79 trong vòng 19 năm để tìm hiểu về mối liên hệ giữa nguy cơ ung thư gan và việc tiêu thụ đồ uống có đường.

Kết quả nghiên cứu cho thấy những phụ nữ uống ít nhất một ly đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ bị ung thư gan cao hơn 73% so với những phụ nữ uống ít nhất 3 ly đồ uống có đường mỗi tháng. Những phụ nữ uống từ 1 ly đồ uống có đường mỗi ngày trở lên có nguy cơ mắc ung thư gan cao hơn 78%.

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ung thư gan là 1 trong 6 loại ung thư phổ biến nhất trên toàn thế giới với tỷ lệ tử vong ngày càng gia tăng tại đất nước này.

Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IACR), Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ người dân mắc ung thư gan cao thứ 3 trên thế giới (tính trên nam giới). Đây cũng là căn bệnh phổ biến hàng đầu tại Việt Nam với 26.418 người mắc vào năm 2020.

Trước khi nghiên cứu này được công bố, đã có nhiều bằng chứng cho thấy các loại đồ uống khác có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư gan, chẳng hạn như uống có cồn.

PGS.TS Longgang Zhao, Khoa Dinh dưỡng, Trường Y tế Công cộng Harvard T.H.Chan, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Phát hiện của chúng tôi cho thấy đồ uống có đường là một yếu tố nguy cơ có thể điều chỉnh được đối với ung thư gan".

Ông nói thêm: "Nếu phát hiện của chúng tôi được xác nhận, việc giảm tiêu thụ đồ uống có đường có thể đóng vai trò như một chiến lược sức khỏe cộng đồng để giảm gánh nặng ung thư gan".

Mối liên hệ giữa ung thư gan và đồ uống có đường 

Những người phụ nữ tham gia vào nghiên cứu đã hoàn thành bảng câu hỏi vào giữa những năm 1990 và được theo dõi trong thời gian trung bình 18 năm. 1 nửa số đó được theo dõi trong thời gian lâu hơn, nửa còn lại được theo dõi trong thời gian ít hơn.

Trong khoảng thời gian đó, tổng cộng có 205 phụ nữ phát triển ung thư gan.

Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng đồ uống có đường có thể làm tăng nguy cơ béo phì và bệnh tiểu đường loại 2, cả hai đều là những yếu tố nguy cơ gây ung thư gan.

Những thức uống này cũng góp phần làm suy giảm phản ứng với insulin và tích tụ chất béo trong gan, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe của gan.

Các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh nghiên cứu này còn nhiều hạn chế và chưa thể khẳng định chắc chắn đồ uống có đường gây ung thư gan mà chỉ chỉ ra rằng dường như có mối liên hệ giữa 2 vấn đề này.

Ngoài ra, nghiên cứu này không nói về nguy cơ ung thư gan ở nam giới hoặc những người trẻ tuổi hơn khi tiêu thụ loại đồ uống này.

Thêm vào đó, các phát hiện được trình bày tại các cuộc họp y tế chỉ được coi là sơ bộ và chỉ khi nào được công bố trên một tạp chí được bình duyệt mới được coi là chính thức.

Tiến sĩ Arif Kamal của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, cho biết: "Những dữ liệu về mối liên hệ tiềm ẩn giữa đồ uống có đường và ung thư gan rất thú vị. Tuy nhiên, cần có những nghiên cứu sâu hơn để làm rõ kết quả của nghiên cứu".

Bà Samantha Heller, chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng tại New York, Mỹ, cho biết cần phải tìm hiểu thêm về lối sống của những người bị ung thư gan trong nghiên cứu này để làm rõ mối liên hệ giữa ung thư gan và việc sử dụng đồ uống có đường.

Nữ chuyên gia nói thêm: "Liệu rằng những người bị ung thư gan trong nghiên cứu có tiêu thụ ít chất xơ hơn, ít trái cây và rau củ hơn; ăn nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn, đồ ăn nhanh và ít tập thể dục hơn không?".

Ngoài ra, chuyên gia Heller cho rằng có một khoảng cách lớn khi so sánh việc tiêu thụ 1 hoặc nhiều đồ uống có đường mỗi ngày so với 3 khẩu phần mỗi tháng.

Ung thư gan là bệnh có thể phòng ngừa

Để phòng tránh ung thư gan, mỗi chúng ta nên có một lối sống khoa học với một chế độ ăn cân bằng các chất dinh dưỡng; hạn chế các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá và nên có một chế độ vận động hợp lý, phù hợp với độ tuổi. 

Trong buổi toạ đàm trực tuyến của chương trình Chuyện khó có bác sĩ với chủ đề "Phòng ngừa căn bệnh ung thư phổ biến nhất Việt Nam", ThS.BS. Nguyễn Tiến Đồng, Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu - Bệnh viện Bạch Mai, cho biết loại ung thư gan phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan. Nguyên nhân thường gặp nhất gây dạng ung thư gan này là viêm gan virus, đặc biệt là viêm gan B chiếm 50% các nguyên nhân gây ung thư gan. Do đó, kể hạn chế nguy cơ ung thư gan, mọi người nên tiêm phòng đầy đủ vaccine phòng các bệnh viêm gan virus, đặc biệt là vaccine phòng viêm gan B. Những người đang mang virus viêm gan B nên khám sức khỏe định kỳ. 

Theo tờ Medical News Today, những thực phẩm dưới đây có tác dụng rất tốt trong việc bảo vệ, phòng chống các bệnh về gan, trong đó có ung thư gan.

1. Cà phê

Một nghiên cứu của Đại học California, Los Angeles, Mỹ vào năm 2014, cho thấy hơn 50% người dân Mỹ uống cà phê hàng ngày. Cà phê là một loại đồ uống rất tốt cho gan, đặc biệt nó có thể bảo vệ gan khỏi nguy cơ mắc một số bệnh, ví dụ như gan nhiễm mỡ.

Nghiên cứu này chỉ ra rằng uống cà phê hàng ngày với lượng vừa phải có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh gan mạn tính. Cà phê cũng có thể bảo vệ các tế bào gan không bị tổn thương, từ đó ngăn ngừa được nguy cơ mắc ung thư gan. 

2. Yến mạch

Bổ sung yến mạch vào chế độ ăn uống là một cách đơn giản để thêm chất xơ cho cơ thể. Chất xơ là một chất quan trọng đối với hệ tiêu hoá, đặc biệt chất xơ trong yến mạch rất tốt cho gan.

Yến mạch rất giàu beta-glucans. Một nghiên cứu năm 2017 của Đại học Silla, Hàn Quốc đã chỉ ra rằng beta-glucans có thể tăng cường sức khoẻ của hệ thống miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng, bệnh tiểu đường loại 2 và béo phì. Nghiên cứu cũng cho thấy beta-glucans từ yến mạch có thể giảm thiểu lượng chất béo trong gan, từ đó giúp cho lá gan khoẻ mạnh hơn.

3. Trà xanh

Trà xanh rất giàu hợp chất chống oxy hoá. Một nghiên cứu của các nhà khoa học Trung Quốc vào năm 2016 cho thấy trà xanh có thể giúp giảm nguy cơ mắc ung thư gan.

4. Tỏi

Một nghiên cứu của Đại học Khoa học Y khoa Isfahan, Iran đã gợi ý rằng tỏi có thể chống lại sự hấp thụ chất béo trong cơ thể, từ đó phòng chống được bệnh gan nhiễm mỡ - một trong số các nguyên nhân gây ung thư gan.

5. Quả mọng

Một số quả mọng tối màu như việt quất, nam việt quất, mâm xôi có chứa rất nhiều hợp chất thực vật có tác dụng chống oxy hoá, bảo vệ các tế bào gan không bị tổn thương.

6. Nho

Toàn bộ quả nho, bao gồm cả vỏ và hạt đều có chứa một lượng đáng kể các hợp chất chống oxy hoá. Các hợp chất này có tác dụng bảo vệ gan trước những yếu tố gây tổn thương.

7. Cá béo

Các loại cá béo như cá hồi, cá trích, cá thu có nhiều omega-3, một loại acid béo giúp giảm viêm và duy trì nồng độ enzyme trong gan.

8. Các loại hạt

Ăn các loại hạt là một cách đơn giản để giúp cho lá gan luôn khoẻ mạnh. Hạt có chứa nhiều các acid béo không bão hoà, vitamin E và nhiều hợp chất chống oxy hoá khác.

(Nguồn: US News, Newswise, New York Post, Medical News Today)