Nghệ sĩ Hương Dung: "Dạy con không đòn roi không nên người được đâu"

 Nổi tiếng với vai diễn vợ Thứ trưởng trong phim “Chạy án”, hết mực chiều “cậu ấm” Cao Thanh Lâm nhưng ngoài đời, nghệ sĩ Hương Dung lại là “bà mẹ thép” với các con. Để các con trưởng thành như hôm nay, không ít lần chị phải đau đớn dùng đến đòn roi và cả sự áp đặt, như chuyện không để các con theo nghệ thuật dù nổi tiếng từ bé. Chị cứng rắn nhưng không cứng nhắc, và ẩn sau đó luôn là sự bao dung, hết lòng vì con.

Chuyện nuôi con, dạy con vốn không có khôn với dại, đúng với người này nhưng lại sai với người khác, chỉ có bản năng người mẹ mới đủ rộng dài để soi chiếu. Các con chị hôm nay vẫn khiến mẹ rơi nước mắt, nhưng đó là nước mắt của niềm vui và hạnh phúc, bởi mỗi thời khắc của sự trưởng thành nơi các con đều mang dấu ấn của “người gieo mầm” là mẹ.

Từ khi về hưu, thấy chị dành thời gian kinh doanh, ít tham gia phim ảnh. Phải chăng chị đã muốn "nghỉ ngơi" với nghệ thuật?

Nói là nghỉ hưu nhưng chính ra lại bận hơn đi làm. Giữa lúc sự nghiệp đang được coi là ở độ "chín" thì tôi xin nghỉ hưu sớm theo chế độ 176. Trước khi sang Đoàn kịch Công an, tôi từng có thời gian đi bộ đội, mà theo quy định khi đó, những trường hợp nghỉ theo chế độ 176, nếu là lực lượng vũ trang quy đổi năm công tác mà đủ tiêu chuẩn nghỉ hưu thì nghỉ luôn. Vậy là tôi nghỉ vào năm 1993, giữa lúc sự nghiệp đang ở độ "chín". Phần vì sinh con thứ 3 ngoài ý muốn, phần vì lương không đủ sống, cứ phải giật gấu vá vai. Mỗi đợt đến kỳ đóng học phí cho cả 3 con là lo sốt vó.

Được cái, nghỉ hưu nhưng nghề vẫn theo mình, vẫn đi quay, làm tổ chức sản xuất, dạy học… Một "chân" khác nữa là lo xoay xở buôn bán để kiếm tiền cho con ăn học, lúc đó với tôi mới đúng nghĩa là mưu sinh. Bất kể việc gì hợp pháp mà có tiền là tôi làm, từ bán chè chén, hàng ăn, mở quán cà phê... Cũng may là tôi sinh ra trong một gia đình quen lao động. Khi trưởng thành thì công tác trong môi trường quân đội, công an nên rèn giũa cho tôi tinh thần chịu đựng, ngã rồi lại tự đứng lên. Vất vả đến mấy tôi vẫn phải xác định ngẩng cao đầu mà sống, không được để nước mắt làm lộ ra sự yếu đuối bản năng của đàn bà…

Nghệ sĩ Hương Dung và niềm vui trồng rau, cây cảnh

Giờ con cái đã trưởng thành và có sự nghiệp riêng nhưng vẫn thấy chị kinh doanh. "Con nhà lao động" quen rồi nên không nghỉ ngơi, hưởng thụ được?

Thực ra tôi làm thẩm mỹ là vì mối quan hệ thân tình với người đứng đầu chuỗi làm đẹp. Mà chỉ làm công tác quản lý, tư vấn và chăm sóc khách hàng thôi nên không quá vất vả. Mỗi cái phải ở lại Cần Thơ, một tháng chỉ độ một hai tuần là tôi ở Hà Nội. Nếu không làm việc này thì tôi cũng phải lao động chứ không ngồi một chỗ được. 

Lao động ở đây là trồng rau, trồng hoa, chăm chó chăm mèo. Tôi nuôi nhiều chó lắm, coi nó như con vậy. Đi đâu cũng mang theo. Thời gian còn lại thì chơi với cháu ngoại. Ngoài ra tôi vẫn nhận một số phim ảnh, đi chấm thi một số trường nghệ thuật. Nói thế nghĩa là về hưu chỉ trên danh nghĩa lý thuyết thôi!

Tôi thích công việc hiện tại cũng bởi vì được làm ở Cần Thơ. Tôi ưa dịch chuyển mà. Gần đây, tôi có ý định bán ngôi nhà này (ngôi nhà 6 tầng, mặt tiền hướng ra hồ Hoàng Cầu - PV) để vào Sài Gòn ở vì các con gần như đều ở đó. Hơn nữa, nhiều người nói Hà Nội đẹp, thời tiết có 4 mùa nhưng tôi cảm thấy Hà Nội xô bồ, chật chội cả về nghĩa đen và nghĩa bóng. Bức bối từ cuộc sống đến tâm thức, tư duy. 

Các con cũng đồng ý với ý định này của tôi nhưng ba của các con tôi không muốn nên năm ngoái tôi phải cho sửa lại toàn bộ. Tiền dưỡng già tôi đập hết vào đây để sửa chữa, nâng cấp. Số tiền cũng lên đến cả tỷ đồng.

Nói như thế nghĩa là trong gia đình chị gần như là người lo toan, là đầu tàu, đứng mũi chịu sào?

Tôi như người đàn ông trong nhà. Nhiều lúc tôi nghĩ ông trời đặt mình sai vị trí. Lo nghĩ nhiều quá cho gia đình đến nỗi chẳng nghĩ được gì cho riêng mình. Tôi xử lý công việc như đàn ông, mạnh mẽ lắm nhưng trong chuyện tình cảm lại có phần yếu đuối, không quyết đoán. Đó là cái cay đắng, bất hạnh chứ chẳng vẻ vang gì.

Tôi cứ hay bị mủi lòng. Nếu là người phụ nữ khác thì có khi đã quyết đoán từ hơn 10 năm trước nhưng vì bản tính không sao buông bỏ được.

Nói thế thôi chứ chưa biết trước được điều gì, đến một lúc nào đó kể cả hạnh phúc hay công việc cần buông chắc vẫn phải buông. Vì cầm mãi nóng lắm hoặc sức mình có hạn mà cứ xách mãi sẽ rất nặng, quá tải sẽ kéo mình gục xuống. Đến lúc phải sống cho mình. Nên nhiều lúc cảm thấy có lỗi với chính mình.

 

Bù lại, chị được "lộc" về đường con cái. Hai con gái thì xinh đẹp, giỏi giang. Con trai lúc nhỏ thì nổi tiếng, lớn lên làm công việc là mơ ước của nhiều người: phi công Vietnam Airline…

Mọi người cứ nói, về già để con chăm nhưng tôi không thích phụ thuộc vào con. Tôi bảo các con rằng sau này già mẹ sẽ vào viện dưỡng lão, vừa có người bầu bạn, vừa bớt phải phiền đến con. Các con lo lắng thì mỗi tháng biếu bố mẹ cái này cái kia là được chứ không phải chăm. Nếu mẹ ốm đừng đưa mẹ vào viện, mẹ muốn đến khi nhắm mắt vẫn phải đẹp chứ không phải dây dợ lằng nhằng quanh người. 

Vì tôi quan niệm, đời người sống đến thế thôi, có cố cứu thì cũng chỉ đối diện với tuổi già, như bị lẫn chẳng hạn. Như thế mình khổ mà con cái cũng khổ. Khi mất thì hỏa thiêu, rải ra sông ra biển để mẹ được đi đây đi đó chứ gửi lên chùa rồi lại phải thờ cúng. Tôi văn minh lắm!

Chị từng nổi tiếng với vai diễn vợ Thứ trưởng trong phim "Chạy án", hết mực chiều "cậu ấm" Cao Thanh Lâm nhưng ngoài đời, chị lại là "bà mẹ thép" trong cách nuôi dạy con?

Các con tôi mang trong mình sự cá tính của con nhà làm nghệ thuật nên nói thật là để chúng có được ngày hôm nay là cả một một hành trình phải "chiến đấu". Rất may là sau những bất ổn về tâm lý của tuổi trưởng thành, các con học ở mẹ sự bao dung, nhường nhịn, không ganh đua bon chen giống mẹ.

Như cô con gái Thùy Dương khi còn là học sinh, từng lấy 1 triệu đồng của mẹ để đi chơi với nhóm bạn gái khiến tôi "chết điếng". Tôi vẫn nhớ số tiền đó là con được một người bạn của tôi mừng tuổi, mà lúc bấy giờ 1 triệu đồng to lắm. Vậy mà con lấy để đi mua 3 cái áo cho 3 đứa bạn để giống với cái áo của mình. Số còn lại thì đi ăn uống, chụp ảnh vắt vẻo trên cây như mấy con khỉ vậy.

Thỉnh thoảng đi công tác về, tôi hay mua cho con món đồ trang sức, vậy mà con cũng mang hết cho bạn gái. Sợ mẹ đánh mắng nên bạn rủ con đi trốn. Bản năng của người mẹ thôi thúc tôi phải đi tìm con. Nhưng ngay sau đó lý trí nhắc tôi rằng, nếu bây giờ mình đi tìm thì sẽ lôi được con về, nhưng những ngày sau thì sao, có giữ được con mãi không? Nếu sau ngày hôm nay con đi và trở thành một người tài năng thì coi như số mình không được hưởng. 

Còn nếu con thành một người xấu, lang bạt kỳ hồ thì không có gì phải tiếc. Vậy là tôi quyết định không đi tìm. Ngày hôm sau thì có người mang con về. Tôi lặng im coi như không có chuyện gì xảy ra. Vẫn nhẹ nhàng hỏi: "Con có mệt không?", "Con đi tắm đi rồi ra ăn cơm"… Mấy ngày sau tôi mới ngồi nói chuyện với con và rồi thành quả của "tinh thần thép" ấy là tôi không bao giờ phải chứng kiến cảnh tượng đó thêm một lần nữa.

Có lần tôi thấy con chia sẻ trên Facebook bài viết "Thương con là giết con". Cùng với đó là lời cảm ơn: "Con cảm ơn ba mẹ đã buông chúng con để chúng con có sự tự lập và mạnh mẽ như hôm nay". Tôi đọc và thấy khá đúng với những gì mà tôi đã nuôi dạy các con những năm tháng chúng bắt đầu trưởng thành.

Con gái lớn Thuỳ Dương và con trai nghệ sĩ Hương Dung còn tham gia lồng tiếng cho nhiều phim truyền hình. Cũng như Hà Duy, Thùy Dương xuất hiện nhiều trong các phim: “Chuyện học đường”, “Mùa xuân ấm áp”, “Lời thề Hipocrat”, “Hoa cỏ may”... Nhưng sau đó, cô chuyển sang làm tiếp viên Vietnam Airline

Nghiêm khắc và "kỷ luật thép" như vậy nhưng hình như có dạo, chị cũng khá khổ sở về cậu con trai Hà Duy?

Trong các con, người khiến tôi "tốn" nhiều nước mắt hơn cả là cậu con trai thứ hai Hà Duy. Nhiều người cứ nghĩ, Hà Duy là con trai duy nhất trong nhà, lại giống mẹ nhiều thì dễ được mẹ yêu chiều hơn so với chị và em gái. Nhưng Hà Duy là người bị "ăn" đòn nhiều nhất. Tôi không có suy nghĩ yêu con là chiều con. 

Chăm con, hết lòng vì các con thì đúng là hiếm có người bằng nhưng kèm theo đó là sự nghiêm khắc của "cái đầu lạnh" cũng hiếm có. Vì thế, nếu đứa nào hư thì phải nói là tôi cực kỳ "dữ đòn". Mà càng can tôi càng đánh dữ hơn. Nhưng đánh xong thì thương lắm. Vậy nên đi học mà có bị các thầy cô đánh vào tay thì cũng dễ hiểu. Thời mình đi học còn bị thầy cô đánh nhiều hơn. Bây giờ tôi thấy bố mẹ bao bọc con quá.

So với chị Thùy Dương và em gái Phương Minh, Hà Duy nổi tiếng từ khá sớm. Từ lúc chưa biết chữ, Hà Duy đã theo mẹ đi đóng phim và được góp mặt khá nhiều vai như: "Mùa đông", "Lên thành phố", "Chiều tàn thu muộn", "Xóm bờ sông", "Mùa hè sôi động"... Nhưng cũng vì Hà Duy thông minh, lại nổi tiếng sớm mà không ít lần khiến tôi "đau đầu" trước những chiêu trò trốn học đi chơi.

Có lần, tôi đưa tiền cho con đóng học phí ở trường và không quên giao kèo là phải có chữ ký của cô giáo xác định là con đã đóng. Với một đứa trẻ thì làm sao có thể qua mắt được người dày dặn trường đời như mẹ của chúng, nếu chúng có biểu hiện bất bình thường? Chỉ nhìn qua là tôi biết đó không phải là chữ ký "xịn" của cô giáo.

 Qua một hồi gặng hỏi thì con khai thật là "nhờ bà chủ quán điện tử ký". Tôi chở con đến quán internet đó rồi trước mặt chủ quán, tôi tát Duy 2 cái: "Hôm nay chị dẫn con chị đến đây để giao cho em dạy nó hộ chị. Chị tát con vì nó nói dối và em là người đã tiếp tay cho sự nói dối đó. Chị mất bao nhiêu công sức lâu nay mới dạy con được sự trung thực thì em đã giúp nó phá hỏng, nên bắt đầu từ hôm nay chị giao nó cho em. Nếu em không làm được mà vẫn còn thu nhận nó ở quán này thì đừng trách chị".

Sau đó, tôi bảo Duy: "Mẹ cho con nghỉ học để đi chơi từ hôm nay. Bao giờ chơi chán mà muốn đi học thì con nói với mẹ". Vậy là cô giáo, các bạn gọi điện đến xin cho Duy tới tấp. Là một người mẹ, con hư tôi đau lắm chứ, nhưng nếu nhân nhượng với sự ham chơi thì mãi mãi tôi mất con. 

Đến ngày thứ ba thì Duy nói: "Con muốn đi học". Tôi đưa con ra quán cà phê ở Giảng Võ ngồi tâm sự như hai người bạn. Tôi nói với con rằng, mẹ chưa bao giờ khóc trước mặt các con, dù cho có buồn khổ thế nào nhưng con đã làm mẹ khóc. Mẹ khóc vì mẹ bất lực không dạy được con. Từ giờ mẹ sẽ cho con tiền để con chơi điện tử 1 tuần/lần để con không bao giờ lấy lý do để nói dối mẹ về điều đó nữa".

Hà Duy nổi tiếng từ bé với rất nhiều vai diễn truyền hình. Tuy nhiên, với sự cố diễn ra hồi 2007, nghệ sĩ Hương Dung đã hướng con theo nghiệp hàng không. Vốn thông minh nên dù ở lĩnh vực mới mẻ, cậu nhanh chóng chứng tỏ năng lực. Hà Duy hiện là cơ trưởng Vietnam Airline.

Với scandal diễn ra hồi năm 2007 của Hà Duy gây ầm ĩ trên báo chí, lúc đó, chị dùng kỷ luật nào để áp dụng với con?

Khi con trai tôi mắc lỗi, lẽ ra phải đánh thì tôi không đánh vì lúc con khủng hoảng nhất nếu mình đánh sẽ đẩy con vào vết sâu lỗi lầm. Những lúc con gặp biến cố thì tôi lại càng phải nhẹ nhàng để phân tích cho con chứ không đánh hay vùi dập.

Thực ra khi con như thế cũng một phần lỗi do cha mẹ. Lúc đó mình đã quá mải mê công việc, không quan tâm, sâu sát với con. Khi thấy con có biểu hiện thì lại quá tin tưởng phó mặc.

Sau scandal đó, tôi buộc phải đưa quyết định chấm dứt con đường nghệ thuật của Hà Duy và đưa con vào TP HCM để tách khỏi đám bạn. Chị gái Duy lúc đó đang làm ở Vietnam Airline nên đưa Duy vào đó để thi tuyển phi công. Trong môi trường đề cao tính kỷ luật đó, Hà Duy đã được uốn nắn rất nhiều. 

Dù rất nuối tiếc sự nghiệp nghệ thuật nhưng đó cũng là một bước ngoặt mang đến thành công khác cho Duy. Hiện con đang là Cơ trưởng tại Hãng hàng không quốc gia Việt Nam. Từ sự thay đổi này, Hà Duy không còn làm mẹ phải rơi nước mắt nữa. Nếu có thì đó là giọt nước mắt của hạnh phúc khi nhìn thấy con đã thay đổi, đã trưởng thành sau những vấp váp đầu đời.

Theo các chuyên gia tâm lý, cha mẹ cứ phạt con nhưng đừng dùng đòn roi với con cái trong lúc nóng giận, nếu không sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến thể chất và tinh thần trẻ. Và ở một khía cạnh khác, đánh mắng là do chúng ta không đủ kiên nhẫn để phân tích, trò chuyện với con để chúng hiểu. Chị nghĩ sao về quan điểm này?

Tất nhiên giáo dục con bằng lời nói, lý lẽ, tình cảm là tốt nhất. Tôi không khuyến khích việc dùng đòn roi nhưng không phải đứa trẻ nào cũng có thể dùng biện pháp "kỷ luật không đòn roi" và không phải cha mẹ nào cũng có thời gian và sự kiên nhẫn vì còn quá nhiều thứ lo toan.

Đúng là trong cách dạy con, đôi khi tôi khá cứng nhắc và quân phiệt. Một phần do phải lo toan cuộc sống quá nhiều nên tôi biết mình có lúc đã trút giận lên con. Trưởng thành trong môi trường quân đội, rồi công an nên bản thân tôi rất nghiêm khắc về chuyện kỷ luật và giờ giấc. Khi các con ra khỏi nhà, tôi luôn yêu cầu là phải cho ba mẹ biết đi đâu, để có chuyện gì còn biết ở đâu mà tìm. 

Rồi nếu không có chuyện gì đột xuất thì phải có mặt ở nhà lúc 22h. Và có lần tôi đã phải cho Duy đứng ở ngoài suốt đêm vì vi phạm nguyên tắc đó. Tất nhiên, con không vào nhà thì tôi cũng không ngủ được vì phải đứng ở trên sân thượng để quan sát. Sau này, cứ 22h mà chưa thấy mẹ về là các con tôi cũng cuống quýt gọi điện thoại hỏi xem mẹ ở đâu, mẹ có gặp chuyện gì không? Cha mẹ là tấm gương phản chiếu cho con cái nên mình lo cho chúng như thế nào thì sau này, chúng cũng sẽ làm như thế.

“Cha mẹ là tấm gương phản chiếu của con cái”, vậy hai cô con gái của chị có “áp dụng” tinh thần “kỷ luật thép” năm xưa của mẹ với các con không?

- Hai đứa con gái tôi cũng rất nóng tính nhưng nó dạy con văn minh hiện đại của thời bây giờ chứ! Ví dụ như khi con gái lớn phát hiện những hình ảnh không đẹp trong ipad của con trai thì cũng tra hỏi. Nó giải thích là không phải lỗi của nó rồi về phòng đóng cửa, yêu cầu “không làm phiền”. 

Ngày hôm sau, mẹ đưa nó ra một quán yên tĩnh và phân tích nói chuyện với nó như một người bạn: giúp con xem gì, chơi gì,... Cách nó dạy con theo kiểu hiện đại nhưng cũng rất nghiêm.

Hà Duy từng có mối tình rất đẹp với cô giáo Hà My - hot girl nổi tiếng Hà Nội nhưng rồi tan vỡ khi đã làm lễ đính hôn. Đến giờ Duy vẫn chưa lập gia đình thì chị có sốt ruột về điều đó không?

Không đâu. Tôi nghĩ vợ chồng là cái duyên. Sau khi chia tay, My và Duy vẫn hỏi thăm nhau như những người bạn. Yêu nhau rồi mà vẫn làm bạn được với nhau mới là quý, vì không ít trường hợp kết thúc rồi là không nhìn mặt nhau được nữa. Đến giờ gia đình tôi và gia đình Hà My vẫn giữ quan hệ gần gũi. Hà My sau đó cũng ngộ ra nhiều điều và thay đổi, đến khi gặp lại tôi còn ngạc nhiên vì con trưởng thành lên rất nhiều. Mạnh mẽ và rất đàn bà.

Tôi cũng chẳng giục Duy chuyện yêu đương mà kệ tùy duyên. Tôi không ép con phải thế này thế khác. Lúc nào con cảm thấy cần có một gia đình riêng thì tự con tìm kiếm và xây dựng. Hay nếu con cảm thấy không cần thì cũng chẳng sao cả. Tôi không nặng nề chuyện đó, nếu con không lấy vợ tôi cũng không ý kiến. Vì cuộc sống sau này là của riêng con.

Cảm ơn nghệ sĩ Hương Dung về cuộc trò chuyện!