Xin ông cho biết qua về thực trạng nghề lụa?
- Hiện nay, nghề sản xuất và kinh doanh lụa ở VN không còn phát triển rầm rộ như giai đoạn năm 1995-2000, thời điểm đó rất nhiều DN nước ngoài tìm đến thị trường lụa tơ tằm VN.
Nhưng phần lớn DN không quay trở lại với lý do lụa không phải 100% là tơ tằm mà là nửa tằm nửa tơ bóng, loại sản phẩm này giá thành rất rẻ, chỉ 1 USD/thước (mét) vải. Trong khi đó, nếu đúng tơ thật thì hơn một triệu đồng/m, kể cả lụa của TQ với nguồn gốc tơ của Brazil bán cũng rất đắt.
Nhưng hàng TQ còn có một sản phẩm rất rẻ, đó là lanh được xe bằng sợi vỏ cây, hiện lanh bán tại Vạn Phúc chỉ khoảng 30.000đ/m, chất liệu này màu sắc rất đẹp, mặc rất mát, không nhăn và rất bền. Lợi dụng việc khách hàng không phân biệt được tơ tằm và lanh, một số người đã bán lanh với giá tơ tằm rất đắt và thu lợi nhuận cao.
Làng lụa Vạn Phúc. Ảnh: Đ.T
Là một nghệ nhân của làng lụa Vạn Phúc, ông đánh giá việc khó khăn của ngành trồng dâu nuôi tằm của VN hiện nay thế nào?
- Khó khăn nhất của chúng tôi là hiện nay việc trồng dâu, nuôi tằm đang bị quy hoạch nhỏ lại, nhất là tại khu vực Đồng bằng Bắc bộ. Phần lớn chúng tôi phải nhập tơ xe từ Bảo Lộc, Lâm Đồng với giá 1.600.000đ/kg cộng với công thợ dệt rất cao, để dệt 1kg tơ thủ công, thợ giỏi phải dệt trong 5 ngày.
Lụa tơ tằm giá thành rất đắt nên nhiều người đã chuyển sang sản xuất lanh và tơ bóng. Hiện có nhiều nguồn tơ, phần lớn được nhập từ TQ, nhưng nhập tơ tằm rất ít, chủ yếu là lanh và tơ bóng.
Việc này cũng rất bình thường nếu các nhà buôn công khai rõ ràng chất lượng và mẫu mã với người tiêu dùng và nếu đúng là tơ Tứ Xuyên của TQ thì rất đắt vì nó đứng đầu thế giới.
Thợ dệt lụa tại Vạn Phúc. Ảnh: Đ.T
Với góc độ một nghệ nhân, quan điểm của ông về việc Khải Silk bán lụa TQ ghi lụa Việt thế nào?
- Cá nhân tôi không tán thành cách làm của anh Khải vì hơn 20 năm trước, chính anh Khải là người đã đưa thương hiệu lụa Vạn Phúc ra phố Hàng Gai và góp một phần không nhỏ vào việc đưa khu phố này trở thành trung tâm lụa của Hà Nội.
Trước kia, anh Khải có đặt hàng tại Vạn Phúc nhưng vài năm trở lại đây không còn đặt hàng nữa vì giá thành cao hơn nhập từ nước ngoài về. Việc không minh bạch này, ngoài việc tự chôn vùi thành quả và thương hiệu của bản thân, còn ảnh hưởng rất lớn đến thị trường dệt lụa của Việt Nam. Làm nghề phải yêu nghề và trung thực với khách hàng, đấy là đạo đức kinh doanh.
Xin cảm ơn ông!