Những sứ giả thân thiện của thần chết
“Death doula” là tên gọi của những người hỗ trợ và giảm nhẹ nỗi đau cho người sắp chết, giúp họ ra đi trong yên bình.
Doula không phải bác sĩ, cũng không phải y tá, vai trò của doula không phải để chữa bệnh về thể xác mà làm dịu nỗi đau về tinh thần.
Trừ những trường hợp ra đi đột ngột, những trường hợp khác được dự báo trước về cái chết như người già, người bệnh, doula sẽ đến bên giường, ở bên họ những giây phút cuối cùng của cuộc đời.
Ngoài chăm sóc người sắp lìa cõi đời, doula còn chuẩn bị tinh thần cho thân nhân, giúp họ hiểu quá trình ra đi diễn ra như thế nào.
Deanna Cochran, người sáng lập một tổ chức đào tạo và cung cấp chứng chỉ hành nghề doula cho rằng, tất cả mọi người đều có thể trở thành doula của người thân mình và là doula của chính mình.
Bà Amy Levine, giám đốc điều hành của một chương trình chuyên cung cấp doula, một chương trình phi lợi nhuận ở New York chuyên đào tạo các tình nguyện viên và kết nối tình nguyện viên với người sắp chết, cho biết bà đã ngồi bên chứng kiến giây phút hấp hối của rất nhiều người.
Lần nào cũng vậy, vào giây phút cái chết đang đến gần với người bà đang ở bên, bà luôn có một cảm giác kỳ lạ khó tả.
“Tôi chỉ có thể nói với bạn có một điều gì đó rất tĩnh tại và nhiều cảm xúc ở nơi tôi ngồi cạnh người sắp lìa cõi đời. Đó là lý do vì sao tôi không muốn ở nơi nào khác mà là ở đây - bên người đang hấp hối”, bà Amy chia sẻ.
“Rất nhiều người phải sống những ngày gần đất xa trời trong cô độc.
Trong suốt quá trình làm việc, ở bên những người sắp lìa cõi đời, tôi nhận ra rằng vấn đề khiến họ mệt mỏi nhất trước lúc ra đi chính là không ai muốn nói chuyện với họ về cái chết. Giống như đang bị cô lập vậy”, bà Amy nói thêm.
Nhiều người tò mò sẽ hỏi tại sao chúng tôi lại thích ở bên người sắp chết. Những ai đang làm công việc này sẽ hiểu điều đó.
“Người ta thường hỏi làm sao chúng tôi có thể làm công việc này bởi họ nghĩ đây là một công việc gắn liền với nỗi đau nên sẽ rất áp lực.
Nhưng khi bạn làm công việc này bạn sẽ thấy nó trái ngược với những gì họ nghĩ. Đây là một công việc rất sâu sắc, nhiều cảm xúc”, bà Janie Ralow, chủ tịch Hiệp hội International End of Life Doula (INELDA) chia sẻ.
Giúp người ra đi bớt cô độc
Cái chết ở thế kỷ 21 cô độc hơn những cái chết trong quá khứ rất nhiều. Trước khi y học phương Tây ra đời, hầu hết mọi người đều ra đi tại nhà mình, xung quanh là những người thân yêu.
Nhưng ngày nay, hầu hết người Mỹ đều chết trong bệnh viện, dù phần đông mọi người vẫn thích tạm biệt cõi đời tại nhà mình.
Những năm gần đây, số người Mỹ chọn được chết ở nhà đang gia tăng, dù không tăng mạnh. Sự phát triển của doula đã đáp ứng kịp thời xu hướng này.
Hiệp hội International End of Life Doula (INELDA) chỉ là một trong các tổ chức đào tạo và cấp chứng chỉ hành nghề “death doula” trên khắp nước Mỹ.
Không có cơ quan quốc gia hay quốc tế nào giám sát các yêu cầu để cấp chứng chỉ làm doula cả bởi doula không phải người chăm sóc y tế.
“Bất cứ ai có một trái tim rộng lượng và tận đáy lòng muốn làm thì đều có thể trở thành doula”, bà Janie, chủ tịch INELDA chia sẻ.
INELDA đào tạo cho các bệnh viện và các viện chăm sóc đặc biệt (nơi dành cho người sắp chết) để họ tự tạo lập mạng lưới doula cho riêng mình, đồng thời đào tạo cho các cá nhân muốn trở thành doula.
Ngoài cách kết nối với những người đang hấp hối, INELDA còn đào tạo cho doula cách giúp đỡ gia quyến chuẩn bị cái chết cho người thân của họ.
“Các doula phải thực sự hiểu người sắp lìa cõi đời để lập kế hoạch làm những điều họ muốn trong những ngày, những tuần, những tháng cuối cùng của cuộc đời”, bà Janie nói.
Doula xoa dịu nỗi đau và giúp người sắp chết ra đi trong yên bình.
Doula cũng giúp thân nhân tập hợp di sản của người sắp chết như sách ảnh, các đoạn phim hay băng ghi âm - những thứ họ sẽ phải bỏ đi sau khi người thân qua đời.
Với bà Deanna Cochran, điều dưỡng của viện chăm sóc đặc biệt, người sáng lập tổ chức Quality of Life Care, một nơi đào tạo và cấp chứng chỉ hành nghề “death doula”, mục đích của bà không phải là tạo ra một nghề chăm sóc sức khoẻ mới mà muốn truyền cảm hứng cho tất cả mọi người ở khắp mọi nơi tự giúp đỡ và xoa dịu nỗi đau cho người thân của mình trong thời khắc họ lìa xa.
“Tôi muốn truyền tải một thông điệp rằng tất cả các bạn đều có thể trở thành doula của người thân mình. Bạn cũng có thể họ để tự chăm sóc và chuẩn bị cho cái chết của chính mình”, bà Deanna chia sẻ.