Trên các nền tảng mạng xã hội, nhiều thông tin về phong thủy, tử vi, xem bói, bùa chú… được phát tán rộng rãi và lôi kéo một lượng lớn người theo dõi. Những câu chuyện bịa đặt, thêu dệt liên quan số phận, nghiệp báo, hậu vận... cũng lan truyền chóng mặt.
Từ "hũ vàng tài lộc" đến dịch vụ "soi âm", "giải bùa"...
Nhiều người tự xưng là "cô đồng", "cậu đồng" hoặc "người được chọn" để mở những buổi "xem bói miễn phí" trên mạng xã hội. Sau đó, họ mời chào các dịch vụ như xem tử vi chi tiết, lễ cúng giải hạn, cho bùa chú... với giá cao.
Bên cạnh đó, một số người còn quảng bá những sản phẩm, vật dụng liên quan sức khỏe, bệnh tật hay phong thủy, như "mua vật phẩm này sẽ giúp giải xui", "sử dụng thảo dược này sẽ chữa khỏi bệnh"… Không ít người nhẹ dạ đã tin theo, mua những sản phẩm hoặc sử dụng dịch vụ vừa nêu.
Mới đây, một "hũ vàng tài lộc" được TikToker Nguyễn Hồng S. (2,4 triệu lượt theo dõi) rao bán trên nền tảng TikTok với giá 99.000 đồng. Công năng của nó được giới thiệu là "thu hút tài lộc", có "vía" mua may bán đắt, thậm chí được toại nguyện về công danh, sự nghiệp…
TikToker S. mở đầu clip trên TikTok bằng lời quảng bá "gây choáng": "Ai đang khó khăn, mua 2 hủ đỏ đỏ của S. đi mọi người. Em dính nợ 3 tỉ đồng, 6 tháng đã trả hết".TikToker này sau đó đề nghị người mua "hũ vàng tài lộc" làm từ thiện, phóng sinh, cúng dường... bởi "tâm mình tin thì sẽ linh".
Nguyễn Hồng S. giới thiệu "hũ vàng tài lộc" gồm 1 lượng vàng "vía" và 1 "gậy như ý" - là "pháp bảo trong nhà thánh, nhà Phật", kèm theo hướng dẫn đặt tại bàn thờ ông Địa, Thần tài, bàn làm việc để "tăng vận khí" cho gia chủ. TikToker này quả quyết chỉ cần làm theo hướng dẫn, vận may của người mua "hũ vàng tài lộc" có thể xoay chuyển trong 1-3 tháng; rằng đến nay đã bán cho hơn 90.000 người!
Dưới các clip của Nguyễn Hồng S., một số người xem đã thổi phồng tác dụng thần kỳ của "hũ vàng tài lộc". "Mua hũ vàng và làm theo hướng dẫn, chưa đầy một tháng trúng 2 tờ vé số đặc biệt" - tài khoản Cherry Tuấn viết. Còn tài khoản AcemPY gợi ý: "Em mua 3 "hũ vàng tài lộc", đã trả hết nợ, giờ có cần mua thêm không?". TikToker S. lập tức trả lời: "Cứ mua thêm, phân tán năng lượng xung quanh nhà, từ đó sẽ có thêm tiền"...
TikToker Nguyễn Hồng S. thổi phồng công dụng của “hũ vàng tài lộc”
Phóng viên đã thử liên hệ đặt mua "hũ vàng tài lộc". Song, đã 3 tháng nay, phóng viên không hề cảm thấy có sự thay đổi nào liên quan tác dụng của sản phẩm này!
Trong khi đó, một số hội nhóm Facebook, tài khoản TikTok đã quảng bá rầm rộ các "dịch vụ tâm linh" như: chấm tử vi, xem tuổi, tìm người thất lạc, cắt duyên âm... và không quên bán "sim phong thủy", "vật phẩm phong thủy"... với giá cao ngất ngưởng. Đáng nói, các bài đăng này có hàng chục đến hàng trăm lượt yêu thích, bình luận.
Cách thức mà các hội nhóm Facebook, tài khoản TikTok nêu trên xem tử vi cũng rất đơn giản, chỉ cần "khách hàng" cung cấp ngày tháng năm sinh hoặc hình ảnh khuôn mặt, bàn tay..., thậm chí chỉ là số điện thoại. Một số người sau khi xem tử vi đã nhận không ít cuộc gọi làm phiền.
Phóng viên đã liên hệ tài khoản TikTok T.K để hỏi về chuyện tình duyên thì được báo giá 1 triệu đồng/lượt. Một số hội nhóm, tài khoản khác thu từ vài trăm ngàn đồng đến vài triệu đồng mỗi lượt.
Chúng tôi cũng thử liên hệ một số tài khoản Facebook để xem bói miễn phí. Sau vài câu trò chuyện qua loa, các tài khoản này lập tức giới thiệu những dịch vụ cao cấp hơn, như: "soi âm", "giải bùa"… với tác dụng thần kỳ song giá lên đến cả chục triệu đồng.
Có thể bị xử lý hình sự
Luật sư Trương Văn Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Trạng Sài Gòn, cho biết pháp luật hiện hành quy định hành vi truyền bá các clip, hình ảnh mê tín dị đoan trên mạng xã hội có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi.
Theo đó, hành vi này có thể bị xử phạt hành chính từ 10 - 20 triệu đồng. Ngoài ra, người vi phạm buộc phải gỡ bỏ thông tin sai sự thật, gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật.
Theo điều 320 Bộ Luật Hình sự năm 2015 về tội "Hành nghề mê tín, dị đoan", người thực hiện các hoạt động như bói toán, đồng bóng hoặc các hình thức mê tín, dị đoan khác đã bị xử phạt hành chính hoặc bị kết án về tội này nhưng chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì có thể bị phạt tiền 10 - 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.
"Trường hợp làm chết người; thu lợi bất chính từ 200 triệu đồng trở lên; gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội thì bị phạt tù từ 3 đến 10 năm" - luật sư Trương Văn Tuấn thông tin.
Theo ThS Đinh Văn Mãi, Trường ĐH Văn Lang, việc trục lợi lòng tin với bất kỳ hình thức nào đều đáng lên án. Lợi dụng vấn đề tâm linh, tín ngưỡng của người khác để thu lợi bất chính là hành vi bị nghiêm cấm theo điều 5 Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo; cần được cảnh báo và xử lý. Việc lan truyền thông tin sai lệch, thêu dệt các câu chuyện về nghiệp báo, số phận... trên nền tảng mạng xã hội có thể làm tăng sự bất ổn xã hội, có thể khiến nhiều người trông chờ vào những điều vô căn cứ, thay vì tự giải quyết vấn đề một cách khoa học.
Trong thời đại số, người dân cần nâng cao nhận thức và kỹ năng tiếp cận thông tin, cần kiểm chứng và ứng xử đúng với thông tin thiếu căn cứ. Trước khi chia sẻ hoặc lan truyền thông tin trên mạng xã hội, nên kiểm tra nguồn gốc để tránh gây hiểu nhầm cho người khác.
Ngoài ra, cơ quan chức năng nên thường xuyên tổ chức các hoạt động giáo dục cộng đồng rộng rãi để hướng dẫn người dân nhận biết thông tin đáng tin cậy và cảnh báo về các chiêu trò lừa đảo trên mạng xã hội. Bên cạnh đó, cần tăng cường kiểm tra, xử lý những trang web, tài khoản, kênh YouTube hay TikTok phát tán thông tin sai lệch gây hoang mang dư luận hoặc trục lợi từ lòng tin của người khác; công khai xử lý theo quy định để răn đe, nâng cao cảnh giác trong xã hội.