Bakhmut là một thành phố tương đối nhỏ ở phía Đông Donetsk nhưng việc kiểm soát thành phố này sẽ mang đến các bước tiến quân sự cho Nga và giúp lực lượng này có cơ hội thực hiện các cuộc không kích vào nhiều khu vực đô thị hơn ở phía Tây.
Ukraine chuẩn bị tấn công mục tiêu bằng lựu pháo di động ở Bakhmut ngày 28/2. Ảnh: Getty
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã thừa nhận trong bài phát biểu tối 27/2 rằng thách thức lớn nhất của Ukraine hiện nay là bảo vệ Bakhmut. Việc Nga đạt được một số bước tiến quân sự quanh thành phố này, song quân đội Ukraine vẫn chưa rút quân tạo ra tình thế giống như các cuộc giao tranh kéo dài để giành quyền kiểm soát các thành phố ở phía Đông như Severodonetsk trong thời gian qua.
Ngày 24/2, Lực lượng Mặt đất của Ukraine cho biết trên kênh Telegram, "đối phương tiếp tục cố gắng chọc thủng tuyến phòng thủ của chúng tôi để giành quyền kiểm soát Bakhmut". Trong khi đó, Chỉ huy Lực lượng Quân sự phía Đông của Ukraine - Thượng tướng Oleksandr Syrskyi đã đích thân đến thăm các đơn vị đang bảo vệ thành phố này.
Ông Alexander Rodnyansky, cố vấn kinh tế của Tổng thống Zelensky nhận định với CNN ngày 26/2 rằng "tình hình ở Bakhmut rất khó khăn. Đó không phải là điều bí mật".
"Nga cố gắng bao vây thành phố này và họ đang sử dụng các binh lính tinh nhuệ nhất của Wagner - những người có nhiều kinh nghiệm và được huấn luyện tốt nhất", cố vấn Alexander Rodnyansky cho hay, đồng thời thông báo: "Quân đội chúng tôi đang cân nhắc tất cả các lựa chọn. Cho tới nay, chúng tôi vẫn kiểm soát thành phố nhưng nếu cần thiết các lực lượng sẽ rút quân chiến lược bởi chúng tôi sẽ không hy sinh tất cả con người không vì thứ gì cả".
Quân đội Ukraine cũng xác nhận các lực lượng của Nga đang triển khai nhiều binh lính có kinh nghiệm hơn từ công ty quân sự tư nhân Wagner để giành quyền kiểm soát Bakhmut.
Điều gì đang xảy ra trên chiến trường?
Theo Người phát ngôn chính quyền quân sự khu vực Donetsk của phía Ukraine - ông Tetiana Ignatchenko, vẫn còn khoảng 4.500 dân thường ở Bakhmut, trong đó có 48 trẻ em. Bà kêu gọi người dân sơ tán khỏi thành phố do tình hình nguy hiểm, song cho biết họ vẫn có đủ các nguồn cung thiết yếu.
Người dân Ukraine tại một trung tâm hỗ trợ nhân đạo ở Bakhmut ngày 26/2. Ảnh: AFP
"Có thực phẩm, nước và thuốc men trong thành phố. Mọi người được cung cấp trước mọi thứ. Dù vậy họ phải rời đi. Tình hình vô cùng nguy hiểm với dân thường", bà Ignatchenko cho hay.
Một binh lính thuộc Lữ đoàn 93 của Ukraine cho biết lực lượng này vẫn đang cố thủ ở Bakhmut và không có kế hoạch rút quân.
"Chúng tôi vẫn đang ở Bakhmut. Không có ai định rút lui. Chúng tôi đang ở đây. Bakhmut là của Ukraine", binh lính này tuyên bố. Người này cũng nhận định tình hình đã lắng dịu hơn so với những ngày trước đó.
Tuy nhiên, quân đội Ukraine thừa nhận họ ngày càng gặp khó khăn trong việc kiểm soát thành phố bởi các tuyến đường vào Bakhmut từ phía Tây đã bị quân đội Nga siết chặt trong khi Moscow đồng thời tiến công ở cả phía Bắc và phía Nam thành phố.
"Tình hình Bakhmut hiện rất khó khăn. Mọi thứ tồi tệ hơn nhiều so với các báo cáo chính thức trước đó. Điều này diễn ra ở tất cả các hướng, đặc biệt là hướng Bắc - nơi quân đội Nga thực hiện cuộc tiến công lớn nhất giữa Berkhivka và Yahidne", một binh lính giấu tên nói.
Vai trò của Bakhmut
Bakhmut nằm ở phía Đông Bắc của khu vực Donetsk, cách Lugansk khoảng 20km và là mục tiêu của quân đội Nga trong nhiều tháng qua. Kể từ mùa hè năm ngoái, thành phố này đã rất sát tiền tuyến, vì thế việc kiểm soát nó sẽ mang đến những giá trị chiến lược nhất định.
Bakhmut có các tuyến đường quan trọng kết nối với các khu vực khác của Donetsk, phía Đông giáp với Lugansk, phía Tây Bắc hướng tới Sloviansk và phía Tây Nam hướng tới Kostiantynivka.
Một tòa nhà ở Bakhmut bốc cháy sau các cuộc không kích. Ảnh: Reuters
Trong một vài tuần qua, các tuyến đường vào Bakhmut đã dần nằm dưới sự kiểm soát của quân đội Nga. Thay vì tiến thẳng vào thành phố, các lực lượng của Wagner tìm cách bao vây thành phố theo vòng cung rộng từ hướng Bắc. Vào tháng 1, họ đã giành được thị trấn Soledar gần đó và sau đó kiểm soát được một loạt các ngôi làng ở phía Bắc Bakhmut.
Nếu Nga có thể giành được khu đất cao ở phía Tây Bakhmut, các thị trấn công nghiệp Kostiantynivka và Kramatorsk sẽ nằm trong tầm ngắm của Moscow. Hiện chưa rõ quân đội Ukraine sẽ lui về phòng thủ ở đâu nếu họ rút quân.
Một số chuyên gia cho rằng, việc kiểm soát Bakhmut sẽ không thay đổi mạnh mẽ cục diện xung đột ở phía Đông Ukraine - nơi mà hầu như rất ít lãnh thổ thay đổi quyền kiểm soát năm 2023. Dù vậy, cuối tháng 1, người đứng đầu nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng (DPR) Denis Pushilin cho rằng, việc giành được Bakhmur và Ugledar sẽ là tổn thất nghiêm trọng cho quân đội Ukraine và mở ra cánh cửa để quân đội Nga triển khai lực lượng theo nhiều hướng.
Bên cạnh tầm quan trọng chiến lược, việc kiểm soát Bakhmut sẽ tạo ra chiến thắng mang tính biểu tượng cho quân đội Nga. Khi các lực lượng của Nga kiểm soát Soledar vào giữa tháng 1, điều này đánh dấu thành quả đầu tiên Moscow đạt được ở Donbass sau nhiều tháng chiến đấu. 6 tuần sau, việc giành được Bakhmut sẽ đánh dấu sự hoàn thành bước tiếp theo của Nga.
Moscow khẳng định việc kiểm soát được Bakhmut sẽ mở đường để kiểm soát hoàn toàn phần còn lại của khu vực Donbass chiến lược giáp biên giới với Nga - một trong những mục tiêu chính mà nước này đặt ra trong chiến dịch quân sự phát động ngày 24/2/2022.
Đằng sau động thái Ukraine tăng cường lực lượng
Quân đội Ukraine đã điều thêm lực lượng tới thành phố Bakhmut, Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Hanna Malyar cho hay ngày 28/2. Theo bà Hanna Malyar, quyết định tăng cường lực lượng ở Bakhmut "được đưa ra bởi quân đội - những người không bị dẫn dắt bởi các động cơ chính trị". Dù vậy, Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine không nêu cụ thể có bao nhiêu binh lính được điều tới Bakhmut và quan trọng hơn, bà không nêu cụ thể nhiệm vụ của họ là gì trong một cuộc giao tranh khiến cho Bakhmut không còn lại gì ngoài một cái tên.
Các lực lượng mới có thể được sử dụng để đào hào chiến, cầm cự một số vùng lãnh thổ và cố gắng gây ra thương vong tối đa cho Nga. Họ cũng có thể được điều tới đây để "cầm chân" Nga nhằm khiến các lực lượng của Moscow không thể triển khai tới các chiến trường khác. Hoặc có thể họ được điều tới đây để hỗ trợ hậu cần cho việc rút quân khỏi Bakhmut.
Kịch bản cuối cùng được đánh giá là có vẻ khả thi hơn, đặc biệt sau khi cố vấn kinh tế của Tổng thống Zelensky - ông Alexander Rodnyansky nhắc đến việc "rút quân chiến lược" nếu cần./.