Tổng thống Volodymyr Zelensky đã thay thế Tướng Valerii Zaluzhnyi vào thứ Năm (8/2), sau 10 ngày đồn đoán của giới truyền thông và nhiều tháng rạn nứt trong mối quan hệ song phương.
Theo CNN, thông báo này được đưa ra vào thời điểm quan trọng trong cuộc chiến với Nga và có khả năng báo trước một sự thay đổi trong chiến lược của Ukraine. Tuy nhiên, nó cũng vô cùng mạo hiểm.
Việc cách chức tướng Zaluzhnyi diễn ra trong bối cảnh các đơn vị Ukraine đang gặp khó khăn ở một số khu vực ở tiền tuyến, đặc biệt là ở khu vực phía đông Donetsk và Kharkiv. Quân đội nước này đang rất thiếu đạn dược cũng như binh sĩ có kinh nghiệm.
Tổng thống Zelensky cho biết, ông và tướng Zaluzhnyi đã có "cuộc thảo luận thẳng thắn về những gì cần thay đổi trong quân đội. Đó là những thay đổi khẩn cấp".
Tuy nhiên, CNN cho rằng, khó có khả năng người thay thế tướng Zaluzhnyi, tân Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi, sẽ đưa ra một sự thay đổi căn bản về phong cách nhưng ông được cho là có mối quan hệ thân thiết hơn với Tổng thống Zelensky.
Nhiệm vụ cấp bách nhất của tướng Syrskyi sẽ là ổn định tiền tuyến: Bổ sung đội ngũ binh sĩ tinh nhuệ và đạn dược phương Tây viện trợ đến tiền tuyến hoặc cách đối phó cho đến khi điều đó xảy ra.
Các ưu tiên khác bao gồm: Tập trung vào các cuộc tấn công tầm xa nhằm vào cơ sở hạ tầng của Nga như kho nhiên liệu và căn cứ quân sự, tích hợp máy bay chiến đấu F-16 vào kế hoạch chiến đấu và phát triển nhanh chóng thế hệ hệ thống không người lái tiếp theo.
Tân Tổng tư lệnh Ukraine Oleksandr Syrskyi. Ảnh: Reuters
Sự thiếu hụt của quân đội Ukraine ở tuyến đầu
Trong bối cảnh các cuộc tấn công dai dẳng của Nga xung quanh Avdiivka và Kupyansk, "ưu tiên hàng đầu là đảm bảo vững đường dây liên lạc hiện tại", Giám đốc chương trình Quan hệ Quốc tế tại Đại học New Haven (Mỹ) Matthew Schmidt nhận định.
Nhiều khu vực trên tiền tuyến thường xuyên thiếu đạn dược, thậm chí, binh sĩ Ukraine đã phải dùng đạn khói sau khi sử dụng hết loại đạn có sức nổ mạnh.
"Còn tốt hơn là không có đạn pháo", một người lính nói.
Hồi cuối tháng 1, Giám đốc cơ quan tình báo quân đội Ukraine, Trung tướng Kyrylo Budanov, nói với CNN rằng đạn dược là "một trong những yếu tố quyết định nhất" trong cuộc chiến.
Theo các quan chức Mỹ, với việc gói viện trợ quân sự trị giá 61 tỷ USD của chính quyền Tổng thống Joe Biden bị chặn tại Quốc hội, Mỹ đã gửi các gói nhỏ hơn trong vài tháng và sự chậm trễ này đã bắt đầu ảnh hưởng đến kế hoạch và hoạt động của quân đội Ukraine.
Việc "thông tắc đường ống" viện trợ quân sự của Mỹ và thúc đẩy sản xuất đạn dược của châu Âu là những ưu tiên quan trọng nếu Ukraine chuyển từ phòng ngự sang phản công.
EU thừa nhận, tính đến tháng 3, khối này sẽ không đạt được mục tiêu sản xuất một triệu quả đạn pháo cho Ukraine.
Tuần này, Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cho biết: "Nếu hỏi một người lính ở mặt trận cần gì nhất lúc này, anh ta sẽ nói là đạn pháo. Câu trả lời này vẫn giống như ngày hôm qua, một tháng trước, sáu tháng trước và một năm trước".
Nguồn nhân lực - uav cạn kiệt
Về nhân lực, nguồn nhân lực của Nga lớn hơn ít nhất ba lần so với Ukraine, trong khi đó, giới chức Mỹ ước tính có tới 70.000 binh sĩ Ukraine thiệt mạng và gần gấp đôi con số đó bị thương trong 2 năm xung đột vừa qua.
Quy mô và tốc độ huy động bổ sung ở Ukraine là một câu hỏi chính trị hóc búa và là một nguyên nhân gây ra rạn nứt giữa Tổng thống Zelensky và cựu Tổng tư lệnh Zaluzhnyi, theo CNN.
Một dự luật được Quốc hội Ukraine thông qua sẽ hạ độ tuổi tối thiểu để tham gia quân dịch từ 27 tuổi xuống 25 tuổi - một điều khoản mà Tổng thống Zelensky không ký vào năm ngoái - và đưa ra những hình phạt nghiêm khắc đối với những người vi phạm các quy tắc huy động.
Ngoài ra, Tổng thống Zelensky cũng lo ngại về khả năng của chính phủ trong việc chi trả cho một đội quân thường trực lớn hơn - lương ở tiền tuyến cao gấp sáu lần mức lương trung bình của người Ukraine, ở mức 3.000 USD/tháng.
Chuyên gia Schmidt nói: "Người dân Ukraine vẫn quyết tâm chiến đấu, chúng tôi thấy điều đó trong các cuộc khảo sát ý kiến nhưng họ đã kiệt sức".
Về máy bay không người lái (uav), tướng Zaluzhnyi từng cho rằng với nguồn nhân lực và thiết giáp cao hơn của Nga, Ukraine cần một bước thay đổi trong công nghệ chiến trường: Máy bay không người lái phức tạp hơn và các hệ thống không người lái khác sẽ cung cấp thông tin tình báo theo thời gian thực và thông tin nhắm mục tiêu chính xác.
Theo ông, việc tăng cường đầu tư như vậy cũng như việc áp dụng công nghệ mạng có thể mang lại kết quả trong vòng 5 tháng.
Tuy nhiên, các binh sĩ Ukraine bảo vệ bầu trời xung quanh thủ đô Kiev nói với CNN rằng, Nga đang triển khai các phương pháp ngụy trang mới, đường bay đánh lạc hướng và cải tiến kỹ thuật để khiến máy bay không người lái và tên lửa khó bị hạ gục hơn.
Quân đội Nga cũng đã khai thác công nghệ mới để ném bom trên không chính xác hơn, một lý do khiến cuộc tấn công của Ukraine ở miền nam bị đình trệ vào mùa hè năm ngoái.
Nói một cách đơn giản, Ukraine cần phải nới rộng khoảng cách về công nghệ đang bị Nga dẫn trước trên chiến trường.