Kateryna Serzhan nói với CNN, cách duy nhất để ứng phó đối với lịch trình mất điện gần như hàng ngày của Ukraine là "luôn phải có kế hoạch B".
Người phụ nữ Ukraine 35 tuổi đã phải thích nghi với cuộc sống ở khu chung cư cao tầng ở Kiev cùng cô con gái 3 tuổi Varia. Không có điện, không có nước nên cô phải sắp xếp thời gian tắm cho con theo lịch cắt điện. Nhưng đôi khi việc mất điện này xảy ra ngoài thời gian dự kiến.
Nỗ lực thích ứng của người dân Ukraine như Serzhan thể hiện một cuộc khủng hoảng ngày càng sâu sắc ở Ukraine. Đây không phải là đợt cắt điện luân phiên đầu tiên kể từ khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt của mình ở Ukraine, nhưng là lần đầu tiên việc này xảy ra vào mùa xuân và đầu mùa hè - vốn là những tháng có nhu cầu điện thấp nhất.
Kateryna Serzhan và con gái ở Kiev. Ảnh: CNN
Cuộc tấn công lớn thứ 7 của Nga vào các cơ sở năng lượng
Vào rạng sáng 20/6, Ukraine đã hứng chịu cuộc tấn công lớn thứ 7 của Nga vào các cơ sở năng lượng của mình (kể từ ngày 22/3/2024). Nhà điều hành lưới điện thuộc sở hữu nhà nước Ukrenergo đã báo cáo thiệt hại ở 4 khu vực. 7 công nhân năng lượng đã bị thương và thời gian cắt điện theo lịch trình trước đó bị kéo dài.
Các quan chức cho biết hôm 22/6 rằng, các cuộc tấn công tên lửa "quy mô lớn" của Nga đã nhằm vào một số cơ sở năng lượng của Ukraine khiến hàng nghìn hộ dân bị mất điện.
Theo người đứng đầu cơ quan quản lý quân sự khu vực Zaporizhzhia, ông Ivan Fedorov, 2 kỹ sư điện đã bị thương và cơ sở năng lượng bị hư hại trong đêm.
Mạng lưới năng lượng của Ukraine đã nằm trong tầm ngắm của tên lửa Nga kể từ khi chiến dịch quân sự của Moscow bắt đầu. Tuy nhiên năm nay, Nga tập trung nhắm mục tiêu cụ thể vào các cơ sở sản xuất điện - nhà máy nhiệt điện, nhà máy thủy điện, thậm chí cả cơ sở lưu trữ năng lượng - một sự thay đổi rõ rệt về chiến thuật so với mùa đông trước. Các chuyên gia cho rằng Nga đã sử dụng vũ khí tốt hơn và tận dụng điểm yếu là hệ thống phòng không mỏng manh của Ukraine.
Mất điện ở Ukraine. Ảnh: Getty
Chỉ còn 120 ngày
Tại hội nghị tái thiết Ukraine ở Berlin vào giữa tháng 6, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã trình bày quy mô tàn phá của 6 cuộc tấn công đầu tiên. "Các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga đã phá hủy 9GW công suất, trong khi mức tiêu thụ năng lượng cao nhất ở Ukraine vào mùa đông năm ngoái là 18GW. Vì vậy, một nửa số công suất đấy không còn nữa", ông nói.
Các quan chức và giám đốc điều hành năng lượng hiện đang thừa nhận rằng, không có cách nào để tránh tình trạng mất điện trong mùa đông này. Nhiệm vụ bây giờ chỉ đơn giản là giảm thiểu chúng.
"Nếu chúng ta không khôi phục lại các nhà máy bị hư hỏng, không cải thiện công suất kết nối đầu vào, không xây dựng những nhà máy phát điện phân tán,... thì ở một số nơi, người dân sẽ chỉ có điện để dùng chưa đầy 4 tiếng đồng hồ/ngày", Dmytro Sakharuk, giám đốc điều hành của DTEK, công ty năng lượng tư nhân lớn nhất Ukraine, cho biết.
Ông Dmytro Sakharuk cảnh báo: "Chúng ta còn 120 ngày trước khi bắt đầu đến giai đoạn cần sưởi ấm. Việc kinh doanh không thể diễn ra bình thường".
Ukraine tổng lực xử lý vấn đề
Ukraine đang cố gắng xử lý vấn đề bằng nhiều cách khác nhau. Cùng với việc sửa chữa lại những gì có thể, các quan chức và các công ty năng lượng đang cố gắng đảm bảo có càng nhiều máy phát điện và tua-bin càng tốt để hỗ trợ cơ sở hạ tầng quan trọng trong suốt mùa đông và đang hợp tác với các đối tác châu Âu để tăng cường nhập khẩu điện.
Trước khi chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine bắt đầu vào tháng 2/2022, Ukraine là nước xuất khẩu ròng điện. Nhưng điều này đã dừng lại vào tháng 3 năm nay.
Thứ trưởng Bộ Năng lượng Ukraine Svitlana Grynchuk nói với CNN: “Chúng tôi đang cố gắng hết sức. Chúng tôi hiểu rằng, không có năng lượng thì rất khó tồn tại".
CNN cho biết, nhiều người dân đã tự trang bị cho nhà mình tấm pin năng lượng mặt trời để đối phó với tình trạng bị cắt điện.
Thủ tướng Ukraine Denis Shmyhal mới đây đã công bố các khoản tài trợ mới giúp các nhà đầu tư của Kiev đầu tư vào các tấm pin mặt trời. Ngân hàng trung ương nước này cũng đang nỗ lực cung cấp các khoản vay cho các hộ gia đình và doanh nghiệp để mua thiết bị liên quan tới lưu trữ điện với giá cả phải chăng.
Trong khi đó, các công ty cũng đang ra sức giảm tiêu thụ điện. Ngành đường sắt Ukraine đã điều chỉnh lịch trình của 74 chuyến tàu ngoại ô, tạm thời đình chỉ một số dịch vụ. Các công ty nói với CNN rằng, họ cũng đã ngừng sử dụng điều hòa trong các tòa nhà hành chính và tắt đèn chiếu sáng ngoài trời.
Giám đốc điều hành chuỗi siêu thị Auchan Ukraine, Marta Trush, nói với CNN, mặc dù tất cả các cửa hàng của họ đều đã được trang bị máy phát điện nhưng họ đã điều chỉnh chế độ làm mát của tủ lạnh để tiết kiệm năng lượng và giảm bán sản phẩm nhanh hết hạn sử dụng.
Tuy nhiên, nhà nghiên cứu tại Trường Kinh tế Kiev Igor Piddubnyi cho biết, việc mất điện có tác động làm tăng lạm phát ở Ukraine. Ông chia sẻ: "Các công ty phải mua máy phát điện diesel, tấm pin mặt trời,... để duy trì được nguồn điện dự phòng và điều này làm tăng chi phí sản xuất, làm đảo lộn cán cân thương mại".
Trường Kinh tế Kiev ước tính vào tháng trước rằng việc xây dựng lại cơ sở hạ tầng năng lượng bị hư hại của Ukraine sẽ tiêu tốn 50,5 tỷ USD, bao gồm các biện pháp mới nhằm cải thiện khả năng phục hồi trước các cuộc tấn công tiếp theo từ Nga.
Bộ Năng lượng Ukraine cho biết họ đã xây dựng những nơi trú ẩn để bảo vệ một số thiết bị năng lượng khỏi bị tấn công. Tuy nhiên, theo Kiev, việc có các hệ thống phòng không hiện đại hơn là cách duy nhất để bảo vệ toàn bộ các nhà máy điện và ngăn chặn chi phí tái thiết tăng cao ở Ukraine.