Israel lạc quan trở lại
Trong bài phát biểu ngày 28/5, Chagai Tzuriel - Tổng vụ trưởng Bộ Tình báo Israel - cho biết nước này đang lạc quan hơn bao giờ hết khi có thể buộc các lực lượng của Iran rời khỏi Syria. Cũng theo người này, Moksva đang coi sự có mặt của Iran tại khu vực là mối đe dọa tiềm tàng cho chiến lược và lợi ích của Nga.
"Theo đánh giá của tôi, Nga mong muốn ổn định và đảm bảo cho những thành tựu của họ tại Syria. Họ hiểu rằng nếu Iran tiếp tục những động thái như hiện tại, căng thẳng sẽ leo thang và làm hỏng các dự tính của Nga," ông Tzuriel nói.
Từ lâu, Israel đã tuyên bố sẽ không cho phép Iran đóng quân lâu dài tại Syria và Nga chính là mấu chốt trong kế hoạch ngăn chặn Tehran.
Trong những tuần qua, quân đội Israel đã gia tăng các đợt không kích dồn dập xuống các mục tiêu của Iran tại Syria. Lực lượng phòng không của chính phủ ông Assad cũng chịu nhiều thiệt hại nghiêm trọng từ những cuộc tấn công nói trên.
Ông Tzuriel tin rằng đòn đánh của Israel - cùng với việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân và rắc rối kinh tế trong nội bộ Iran - đang làm gia tăng căng thẳng giữa Iran và các đồng minh Nga - Syria của nước này.
"Tôi nghĩ đây là thời điểm với nhiều cơ hội thuận lợi để thay đổi chiến lược và tình thế cơ bản tại Syria".
Theo ông Tzuriel, đã có những báo cáo chưa được xác nhận cho rằng không quân Syria đã tìm cách buộc các nhóm quân đội Iran và nhóm Hezbollah rời khỏi căn cứ của Syria để tránh việc căn cứ trở thành mục tiêu tấn công của máy bay Israel.
Israel công bố video bắn hạ UAV của Iran xâm phạm không phận
Iran không dễ dàng từ bỏ
Sự rạn nứt trong mối quan hệ Nga - Iran đã trở nên ngày càng rõ nét trong thời gian gần đây.
Hồi giữa tháng 5, tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố mọi lực lượng nước ngoài phải rời khỏi Syria khi chính quyền ông Assad giành lại được quyền kiểm soát đất nước. Động thái này đã chọc giận Iran. Một phát ngôn viên của bộ ngoại giao Iran đáp trả: "Không ai có thể sai khiến Iran; Iran có chính sách của riêng mình".
Cũng trong ngày 28/5, ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tái khẳng định chỉ có quân đội của chính quyền Syria mới được đóng quân trên biên giới phía Nam - tức là cả Iran lẫn Hebollah đều không được lại gần biên giới Israel.
Lời phát biểu có thể được coi là một chiến thắng dành cho Israel khi quốc gia này từ lâu đã thúc giục Nga can thiệp vào sự có mặt của quân đội Iran trên khắp Syria, đặc biệt là gần vùng biên giới Israel.
Michael Horowitz, một nhà phân tích cấp cao tại trung tâm tư vấn địa chính trị Le Beck, nhận định Israel từ lâu đã cảnh báo Nga về sự nguy hiểm của Iran nhưng tới tận gần đây Nga mới bắt tay vào hành động.
"Chiến lược của Israel luôn là thuyết phục Nga rằng Moskva sẽ mất rất nhiều nếu không kiềm chế Iran. Vài tuần trước, tôi đã từng nghĩ Israel đã thất bại cũng như nước Nga không hiểu và không muốn để tâm. Nhưng điều đó đã thay đổi sau các cuộc không kích của Israel tại Syria," ông Horowitz nói.
"Israel chưa hẳn đã chiến thắng. Nhưng điều đó có nghĩa là tình hình đã có chuyển biến mới".
Chưa ai biết liệu Nga và Syria sẽ buộc quân đội Iran và đồng minh rời khỏi Syria như thế nào.
Suốt nhiều năm chiến tranh, Iran đã hỗ trợ chính quyền ông Assad rất nhiều và sẽ không dễ dàng từ bỏ sự hiện diện trên lãnh thổ quốc gia này. Lực lượng quân đội của Syria vẫn phụ thuộc rất nhiều vào các nhóm quân dưới quyền điều hành của Iran trong công cuộc giành lại các lãnh thổ vẫn bị phe nổi dậy chiếm giữ.
Iran đã hỗ trợ bộ binh cho chính quyền của tổng thống Assad trong thời kì giao tranh. Ảnh: MARINA LYSTSEVA/TASS
"Syria và Nga vẫn cần các nhóm quân người Shia để kết thúc những vấn đề còn tồn đọng tại Syria. Đây là một phần trong chiến lược mang tính thời điểm. Nhưng điều đó sẽ không thay đổi nhận định của tôi rằng cơ hội đang tới," ông Tzuriel nói.
Cuối tuần qua, phía Mỹ cho biết quân chính phủ Syria đang chuẩn bị tấn công khu vực quân nổi dậy quản lí tại vùng tây nam nước này, gần biên giới với Jordan và Cao nguyên Golan.
Vùng đất này là một phần của "khu phi quân sự", nơi cả lực lượng của ông Assad và phe nổi dậy không được tấn công lẫn nhau. Thỏa thuận ngừng bắn được thiết lập hồi năm ngoái giữa Mỹ, Nga và Jordan.
Quân chính phủ Syria được cho là đã tổ chức tấn công tại các khu vực ngừng bắn khác và không gặp phải sự phản đối từ Mỹ. Nhưng vùng tây nam là nơi đặc biệt nhạy cảm do ở gần Jordan và Israel - cả hai đều là đồng minh của Mỹ.
Mỹ đã cảnh báo sẽ "có những biện pháp cứng rắn và phù hợp" nếu quân đội ông Assad tiến tục tiến công. Chính quyền Syria chưa có dấu hiệu sẽ dừng lại mặc cho lời cảnh báo của Mỹ.