Một con tàu chở 7.000 tấn ngũ cốc đã khởi hành từ cảng Berdyansk, Ukraine
Cụ thể, Bộ Quốc phòng Nga cho biết với sự trợ giúp từ Thổ Nhĩ Kỳ cùng Liên Hợp Quốc, Ukraine đã đảm bảo bằng văn bản rằng sẽ "không sử dụng hành lang nhân đạo cùng các cảng, vốn được chỉ định để xuất khẩu nông sản, phục vụ cho các hoạt động quân sự chống lại Nga".
Nga tin rằng những đảm bảo này là đầy đủ và tiếp tục thực hiện thỏa thuận ngũ cốc. Bộ Quốc phòng Nga cũng thông báo các văn bản đảm bảo từ Ukraine được nộp lên Trung tâm Điều phối chung JCC cùng ngày.
Trước đó, theo hãng thông tấn nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu, sau cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan cho biết thỏa thuận được nối lại vào ngày 2/11.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hợp Quốc Linda Thomas-Greenfield trao đổi với CNN rằng bà rất vui mừng khi thỏa thuận được hồi sinh. “Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen đang cung cấp nguồn lương thực cần thiết cho thế giới, rõ ràng là Nga đã bị thuyết phục rằng họ cần tiếp tục thực hiện việc này, họ không thể cản đường cả thế giới”, bà Greenfield nói thêm.
Có thể thấy, với việc Ukraine đóng một vai trò quan trọng trong thị trường lương thực toàn cầu, động thái đình chỉ thỏa thuận của Nga đã làm dấy lên những lo ngại lớn về nguồn cung lương thực trên thế giới vào thời điểm nhiều nước đang đối mặt với nạn đói ngày càng gia tăng.
UAV Nga bay trên bầu trời Kiev ngày 17/10. Ảnh: Reuters
Theo Liên Hợp Quốc, Ukraine thường cung cấp cho thế giới khoảng 45 triệu tấn ngũ cốc mỗi năm. Quốc gia này đứng trong Top 5 nhà xuất khẩu lúa mạch, ngô và lúa mì hàng đầu thế giới. Cho đến nay, Kiev cũng là nhà xuất khẩu dầu hướng dương lớn nhất, chiếm 46% lượng xuất khẩu của thế giới.
Trong thời gian bình thường, Ukraine sẽ xuất khẩu khoảng 3/4 lượng ngũ cốc mà nước này sản xuất được. Theo dữ liệu từ Ủy ban châu Âu, khoảng 90% lượng hàng xuất khẩu này trước đây được vận chuyển theo đường biển từ các cảng ở Biển Đen của Ukraine.
Từ khi chiến sự Nga- Ukraine xảy ra, Nga đã áp đặt lệnh phong tỏa đối với các tàu rời cảng của Ukraine. Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO), một cơ quan của Liên Hợp Quốc, cho biết có tới 47 triệu người có thể bị đẩy vào tình trạng “mất an ninh lương thực nghiêm trọng” vì căng thẳng Nga - Ukraine.
Chính vì vậy, thỏa thuận ngũ cốc đã mang lại sự cứu trợ rất cần thiết. Liên Hợp Quốc ước tính rằng việc giảm giá lương thực chủ yếu do thỏa thuận đã gián tiếp ngăn khoảng 100 triệu người rơi vào cảnh đói nghèo cùng cực.
Nhiều chuyên gia cho rằng, Nga nối lại thỏa thuận ngũ cốc, chỉ góp phần làm giảm giá lương thực, ngăn cản đợt khủng hoảng lương thực mới xảy ra, chứ không thể làm "hạ nhiệt" chiến sự Nga- Ukraine.
Hiện nay, ngày càng có nhiều lo ngại về việc Nga tăng cường khí tài để chuẩn bị các cuộc tấn công lớn tại Ukraine. Theo các quan chức phương Tây, những người theo dõi sát sao chương trình vũ khí của Iran, Iran đang chuẩn bị cung cấp cho Nga thêm khoảng 1.000 vũ khí, trong đó có các tên lửa đạn đạo tầm ngắn đất đối đất và các UAV để sử dụng trong cuộc xung đột ở Ukraine.
Ukraine cho biết, quốc gia này sẽ nhanh chóng rơi vào thất bại khi không có biện pháp phòng thủ hiệu quả trước các loại tên lửa đạn đạo của Iran. Ông Yuriy Ihnat, người phát ngôn viên của Bộ Tư lệnh Không quân Ukraine nói rằng, tầm bắn của các loại tên lửa đạn đạo mà Iran sắp cung cấp cho Nga, trong đó có một loại tên lửa có tầm bắn 300km và loại tên lửa khác có tầm bắn 700km, sẽ cho phép các lực lượng Nga tấn công bất cứ nơi nào bên trong lãnh thổ Ukraine.
"Chúng tôi không có biện pháp phòng thủ hiệu quả nào chống lại những tên lửa mà Iran sắp cung cấp cho Nga. Về mặt lý thuyết, vẫn có thể bắn hạ chúng, nhưng rất khó thực hiện với những phương tiện mà chúng tôi đang có”, ông Ihnat thừa nhận trước báo chí.