Ông Sergey Lavrov, người giữ chức quyền Bộ trưởng Ngoại giao Nga sau khi Nội các Nga từ chức hôm thứ Tư, cho biết cuộc họp tuần này của các nhà ngoại giao hàng đầu giữa Hoa Kỳ và Nga về sự ổn định chiến lược đã không đạt được bất kỳ kết quả ngay lập tức nào và nói thêm đối thoại đang tiếp tục.
Hiệp ước hạt nhân sắp hết hạn
Mối quan hệ Nga - Hoa Kỳ đã ở mức thấp sau Chiến tranh Lạnh kể từ khi Moscow sáp nhập Crimea năm 2014.
Phát biểu tại một cuộc họp báo thường niên, ông Lavrov nói rằng Hoa Kỳ đã ngăn chặn việc Nga thúc đẩy quá trình gia hạn hiệp ước vũ khí hạt nhân NEW START – dự kiến hết hạn vào năm 2021. Thỏa thuận này là thỏa thuận kiểm soát vũ khí Nga - Mỹ cuối cùng vẫn đang được duy trì, và Moscow đã nói rằng sự sụp đổ này sẽ xóa bỏ rào cản cuối cùng ngăn thế giới tiến vào một cuộc chạy đua vũ trang.
"Chúng tôi sẽ hành động mạnh mẽ để tránh tước đoạt các hiệp định kiểm soát và hạn chế vũ khí hạt nhân của thế giới", ông Lavrov, người được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Ngoại giao Nga từ năm 2004, cho hay.
Ông nói, "chúng tôi ủng hộ việc gia hạn hiệp ước NEW START mà không có bất kỳ điều kiện tiên quyết nào. Tôi hy vọng rằng người Mỹ nghe thấy chúng tôi, nhưng chúng tôi không nhận được bất kỳ tín hiệu mạch lạc nào từ họ".
Chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã thúc đẩy Trung Quốc tham gia cắt giảm vũ khí hạt nhân, nhưng ông Lavrov mô tả ý tưởng này là không thực tế. Ông đã chỉ ra việc Bắc Kinh từ chối thảo luận về việc cắt giảm kho vũ khí hạt nhân của mình, nhỏ hơn nhiều so với Hoa Kỳ hoặc Nga.
Ông Lavrov nhấn mạnh rằng việc Hoa Kỳ thúc đẩy Nga khuyến khích Trung Quốc thay đổi suy nghĩ không có ý nghĩa gì. Ông nói, chúng tôi tôn trọng lập trường của Trung Quốc và chúng tôi sẽ không thuyết phục Trung Quốc thay đổi nó.
Các vấn đề "nóng" tại Trung Đông
Chuyển sang các vấn đề khác, ông Lavrov chỉ trích Anh, Pháp và Đức đã viện dẫn áp lực từ Hoa Kỳ về thỏa thuận hạt nhân với Iran.
Đầu tuần này, ba nước đã miễn cưỡng kích hoạt cơ chế tranh chấp của hiệp định để buộc Iran phải thảo luận về các vi phạm của mình, bắt đầu tính thời điểm một quá trình có thể dẫn đến trừng phạt của LHQ và EU đối với Iran được tái kích hoạt.
Ba quốc gia này đang bị gây sức ép từ ông Trump, ép buộc từ bỏ thỏa thuận như ông đã đơn phương thực hiện vào năm 2018, và bên kia là Iran về cung cấp đủ các ưu đãi kinh tế cho họ để tiếp tục tôn trọng thỏa thuận.
Ông Lavrov lưu ý rằng Liên minh châu Âu tự hào về việc tạo ra một cơ chế thương mại với Iran bỏ qua các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ, nhưng không bao giờ đưa nó vào hành động.
Ông mô tả động thái của Anh, Pháp và Đức là bước đi nguy hiểm. Ông cho rằng ba quốc gia đã sử dụng thời điểm căng thẳng gia tăng giữa Mỹ và Iran để đổ lỗi cho Iran về tất cả những gì đã xảy ra.
Sau cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Hoa Kỳ giết chết Tướng Vệ binh Cách mạng Qassem Soleimani, Iran đã tuyên bố những gì họ nói là bước thứ năm và cũng là bước cuối cùng trong việc từ bỏ các cam kết trong thỏa thuận năm 2015. Iran cho biết họ sẽ không còn tuân thủ bất kỳ giới hạn nào đối với các hoạt động làm giàu của mình.
Về Libya, Lavrov cho biết ông hy vọng các bên tham chiến ở quốc gia Bắc Phi này sẽ tuân thủ lệnh ngừng bắn kéo dài sau cuộc hội đàm của họ ở thủ đô Nga hồi đầu tuần này.
Ông giải thích rằng các cuộc đàm phán ở Moscow giữa các nhà lãnh đạo đối đầu của Libya tập trung vào một tài liệu về các điều kiện ngừng bắn – điều có thể làm cơ sở cho các cuộc đàm phán về Libya vào Chủ nhật do Đức tổ chức.
Ông Lavrov cho biết ông có kế hoạch tham dự các cuộc đàm phán tại Berlin, nơi sẽ có sự tham dự của cả Fayez Sarraj, người đứng đầu Chính phủ Libya được LHQ công nhận tại Tripoli, và đối thủ của ông, Tướng Khalifa Hifter,
Sarraj và Hifter đã tham dự các cuộc đàm phán hôm thứ Hai tại Moscow, nhưng không gặp nhau trực tiếp.
Quan hệ của họ rất căng thẳng và họ không muốn ở chung một phòng, nói chuyện riêng với nhau, ông Lavrov nói.
Ông nói thêm mặc dù Hifter từ chối ký vào văn bản ngừng bắn được ký bởi Sarraj, kết quả quan trọng nhất của các cuộc đàm phán là thỏa thuận ngừng bắn vẫn đang được duy trì.