Cuối tháng 11 vừa qua, NATO đã quyết định trao hợp đồng trị giá 1 tỷ USD để Boeing tiến hành nâng cấp máy bay E-3A trong biên chế để đảm bảo rằng những “tai mắt” trên không của liên minh quân sự này sẽ còn phục vụ thêm được đến năm 2035.
Phi đội AWACS gồm 14 chiếc E-3A là đơn vị hàng không đa quốc gia đầu tiên của NATO, đồng thời là một trong số ít tài sản quân sự được sở hữu và vận hành chung bởi NATO thay vì những quốc gia thành viên.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg (phải) và Chủ tịch Boeing Michael Arthur tại lễ ký kết.
Theo Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, gói nâng cấp sâu này sẽ giúp phi đội E-3A được trang bị những thiết bị tiên tiến nhất để thực hiện các nhiệm vụ trong tình hình mới như tuần tra, trinh sát, thông tin liên lạc đường không, hỗ trợ chống khủng bố, tìm kiếm cứu nạn...
Mặc dù hai bên không tiết lộ chi tiết về thương vụ này nhưng nhiều khả năng các máy bay E-3A của NATO sẽ được nâng cấp lên chuẩn E-3G mới nhất như của Không quân Mỹ.
Máy bay E-3 sẽ tích hợp hệ thống thông tin liên lạc mới, hệ thống máy tính xử lý thông tin trên khoang, tăng cường khả năng phát hiện và theo dõi các mục tiêu trên không, cùng các hệ thống điện tử có kết cấu mở để phù hợp với phương thức tác chiến lấy mạng làm trung tâm.
Bắt đầu phục vụ Không quân Mỹ từ năm 1977, máy bay E-3 được phát triển trên khung thân máy bay chở khách Boeing-707-320. Nhờ trang bị radar AN/APY-1/2 có đường kính tới 9,1m và radar Pulse Doppler, máy bay E-3 không chỉ làm nhiệm vụ phát hiện, theo dõi, nhận dạng máy bay trên không, mà còn đóng vai trò là trung tâm chỉ huy, điều phối hoạt động của máy bay quân sự Mỹ và đồng minh.
Ngoài ra, có nhiều thông tin cho rằng, NATO còn có kế hoạch thay thế phi đội E-3A bằng các máy bay E-7 hiện đại hơn, cũng do Boeing sản xuất.
Cũng trong chương trình tăng cường chỉ huy và cảnh báo sớm trên không, NATO vừa nhận máy bay không người lái (UAV) RQ-4 Global Hawk đầu tiên trong 5 chiếc đặt mua của hãng Northrop Grumman (Mỹ). Máy bay này sẽ đóng vai trò là một hệ thống tầm cao với mục đích thu thập tin tức tình báo cũng như hỗ trợ lực lượng mặt đất trong các nhiệm vụ tác chiến.