NASA đang giám sát một hiện tượng lạ trong từ trường Trái Đất: một khu vực rộng lớn với cường độ từ trường yếu hơn hẳn, kéo dài từ Nam Mỹ đến phía tây nam châu Phi. Hiện tượng này, được gọi là Anomaly Nam Đại Tây Dương (South Atlantic Anomaly - SAA), đã gây tò mò và lo ngại cho các nhà khoa học trong nhiều năm, đặc biệt là những nhà nghiên cứu tại NASA.
Mặc dù SAA không ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống trên mặt đất, nhưng nó lại gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với các vệ tinh và tàu vũ trụ, bao gồm Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), khi chúng đi qua khu vực này ở quỹ đạo thấp. Cường độ từ trường suy yếu trong vùng SAA khiến các hệ thống công nghệ trên vệ tinh dễ bị nhiễm bức xạ từ các hạt proton năng lượng cao từ Mặt Trời, gây ra lỗi hoặc thậm chí hỏng hóc vĩnh viễn các linh kiện quan trọng.
Để giảm thiểu rủi ro, các nhà điều hành thường phải tắt các hệ thống quan trọng trên vệ tinh khi chúng đi qua khu vực này. Đồng thời, hiện tượng SAA cũng trở thành cơ hội quý giá để NASA nghiên cứu về một trong những hiện tượng phức tạp và khó hiểu nhất của từ trường Trái Đất.
Nguồn gốc của hiện tượng SAA
Từ trường Trái Đất được tạo ra bởi sự chuyển động của dòng sắt nóng chảy trong lõi ngoài của hành tinh, nhưng hiện tượng này không diễn ra đồng nhất. Một cấu trúc đá đặc biệt dưới châu Phi, được gọi là "Khu vực Tốc độ Cắt Thấp Lớn ở Châu Phi", nằm sâu 2.900 km dưới mặt đất, được cho là nguyên nhân làm suy yếu từ trường ở khu vực này. Ngoài ra, trục từ trường của Trái Đất cũng nghiêng một góc nhất định, góp phần tạo nên hiện tượng này.
NASA còn phát hiện rằng từ trường trong vùng SAA không chỉ yếu đi mà còn đang phân tách thành hai vùng nhỏ, mỗi vùng có cường độ từ trường tối thiểu riêng. Điều này đã được xác nhận qua các nghiên cứu sử dụng CubeSats và vệ tinh từ năm 2016 đến nay.
Theo một nghiên cứu năm 2020, hiện tượng này không phải là sự kiện hiếm hoi mà có thể đã xảy ra định kỳ trong 11 triệu năm qua. Điều này cho thấy SAA không phải là dấu hiệu của việc đảo cực từ toàn cầu, một hiện tượng xảy ra hàng trăm nghìn năm một lần.
Hơn nữa, SAA còn ảnh hưởng đến hiện tượng cực quang trên Trái Đất, tạo ra những thay đổi thú vị trong ánh sáng cực quang mà các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu.
Dù SAA di chuyển chậm, cấu trúc của nó vẫn liên tục thay đổi, làm tăng thêm sự phức tạp. "Duy trì quan sát thông qua các nhiệm vụ nghiên cứu liên tục là rất quan trọng," nhà địa vật lý Terry Sabaka của NASA cho biết.
Hiện tại, câu hỏi lớn nhất là tương lai của SAA sẽ ra sao và liệu nó có ảnh hưởng sâu rộng hơn đến Trái Đất hay không. Nhưng với sự theo dõi sát sao của NASA, nhân loại có thể hiểu rõ hơn về hiện tượng bí ẩn này.
