“Mối đe dọa an ninh quốc gia nghiêm trọng”
Theo giới chức Mỹ, Washington đã thông báo cho Quốc hội và các đồng minh ở châu Âu về những tiến bộ của Nga liên quan tới một loại vũ khí hạt nhân mới triển khai trên không gian, được thiết kế để đe dọa mạng lưới vệ tinh rộng khắp của Mỹ,
Loại vũ khí tiêu diệt vệ tinh như vậy, nếu được triển khai, có thể phá hủy các hoạt động liên lạc dân sự, giám sát từ không gian cũng như các hoạt động chỉ huy và kiểm soát quân sự của Mỹ cùng các đồng minh.
Nga phóng vệ tinh phát hiện tên lửa năm 2020. Ảnh: KT
Theo một cựu quan chức, hiện tại Mỹ không có khả năng chống lại loại vũ khí như vậy và bảo vệ các vệ tinh của mình. Nhưng vì Nga có vẻ sẽ chưa triển khai loại vũ khí này trong tương lai gần nên nó không được coi là mối đe dọa khẩn cấp.
Thông tin trên được tiết lộ sau khi hạ nghị sĩ Cộng hòa Mike Turner, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ, đưa ra tuyên bố bất thường và khó hiểu hôm 14/2, trong đó ông cảnh báo về “mối đe dọa an ninh quốc gia nghiêm trọng”.
“Tôi yêu cầu Tổng thống Biden giải mật tất cả thông tin liên quan đến mối đe dọa này để quốc hội, chính quyền và các đồng minh của chúng tôi có thể thảo luận cởi mở về các hành động cần thiết để ứng phó với mối đe dọa này”, ông Turner nói trong tuyên bố, song không cung cấp thêm thông tin.
ABC News cho biết, thông tin tình báo mới có liên quan đến vũ khí hạt nhân chống vệ tinh trên không gian của Nga. Các quan chức đương nhiệm và cả các cựu quan chức nói rằng việc triển khai vũ khí chống vệ tinh có vẻ sẽ chưa xảy ra trong tương lai gần, nhưng có chỉ còn một khe cửa hẹp về thời gian để ngăn chặn điều đó.
Quốc hội Mỹ xôn xao
Tuyên bố của Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mike Turner đã khiến Quốc hội Mỹ và Nhà Trắng xôn xao.
Hạ nghị sỹ Jim Himes của đảng Dân chủ, thành viên cấp cao của Ủy ban Tình báo Hạ viện, đây là vấn đề “nghiêm trọng” và ông Turner đã đúng khi đưa ra cảnh báo.
Trong một tuyên bố chung, Thượng nghị sĩ Mark Warner của đảng Dân chủ và Thượng nghị sĩ Marco Rubio của đảng Cộng hòa cho biết, Ủy ban Tình báo Thượng viện đã theo dõi vấn đề ngay từ đầu và đang thảo luận với chính quyền Tổng thống Biden về cách thức phản ứng.
Tại Nhà Trắng, khi Cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan được hỏi liệu ông có thể nói với người Mỹ rằng không có gì cần phải lo lắng hay không, ông đã đáp lại rằng “Không thể trả lời thẳng thắn là ‘không cần”.
“Người dân Mỹ hiểu rằng có rất nhiều mối đe dọa và thách thức trên thế giới mà chúng ta đang phải đối phó hàng ngày. Chúng ta phải chống lại những mối đe dọa đó và chống lại chúng theo cách có thể đảm bảo an ninh tối thượng cho người dân Mỹ. Tôi tin tưởng rằng Tổng thống Biden, trong những quyết định mà ông ấy đưa ra, sẽ đảm bảo an ninh cho người dân Mỹ trong tương lai”, ông Sullivan nói.
Nghị sỹ Jason Crow của đảng Dân chủ cho biết thông tin tình báo mới là một trong những “mối đe dọa không ổn định” mà Mỹ phải đối mặt.
“Đây không phải là một cuộc khủng hoảng ngay lập tức, nhưng chắc chắn là điều mà chúng ta phải quan tâm một cách nghiêm túc”, ông Crow nói.
Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson dường như đang cố gắng tạo ra sự bình tĩnh sau tuyên bố của ông Turner, nói rằng “không cần phải cảnh báo công khai”.
“Chúng tôi sẽ làm việc cùng nhau để giải quyết vấn đề này”, ông Johnson nói.
Nguy cơ về cuộc chay đua vũ trang mới
Những lo ngại về việc đặt vũ khí hạt nhân trong không gian đã có từ 50 năm trước. Mỹ đã thử nghiệm nhiều phiên bản công nghệ kiểu này nhưng chưa bao giờ triển khai chúng. Trong khi đó, Nga đã phát triển năng lực trên không gian trong nhiều thập kỷ.
Các quan chức quân sự Mỹ đã cảnh báo rằng cả Nga và Trung Quốc đều đang tiến tới quân sự hóa không gian, vì cả ba cường quốc đều tìm cách “chọc mù” vệ tinh của những nước khác.
Một báo cáo công bố năm 2023 nhấn mạnh việc Nga phát triển vũ khí để làm mù vệ tinh nhưng lưu ý rằng Nga đã hạn chế sử dụng toàn bộ khả năng chống vệ tinh mà nước này phát triển được.
Việc triển khai vũ khí hạt nhân trong không gian sẽ là một tiến bộ đáng kể trong công nghệ của Nga và có thể là một sự leo thang nguy hiểm.
Thông tin tình báo mới cũng đặt ra những câu hỏi về việc liệu Nga có đang chuẩn bị từ bỏ Hiệp ước Không gian Vũ trụ năm 1967, theo đó cấm tất cả vũ khí hạt nhân trên quỹ đạo, hay không. Đây là một trong những hiệp ước kiểm soát vũ khí lớn đầu tiên được đàm phán giữa Mỹ và Liên Xô, và là một trong những hiệp ước cuối cùng còn tồn tại.
Việc Nga đã rút khỏi nhiều hiệp ước kiểm soát vũ khí thời Chiến tranh Lạnh khiến nhiều người đặt câu hỏi về động thái tương tự của Nga đối với Hiệp Không gian.
Nếu Nga rút khỏi Hiệp ước Không gian Vũ trụ và để hiệp ước START mới hết hạn vào tháng 2/2026, điều đó có thể gây ra một cuộc chạy đua vũ trang mới chưa từng thấy kể từ sau Chiến tranh Lạnh.
“Việc chấm dứt Hiệp ước Không gian có thể mở ra cánh cửa cho các quốc gia khác đưa vũ khí hạt nhân vào không gian. Khi một nước có vũ khí hạt nhân trên quỹ đạo, họ có thể sử dụng chúng vào nhiều mục đích khác ngoài việc tiêu diệt vệ tinh”, ông Steven Andreasen, chuyên gia hạt nhân tại Trường Công vụ Humphrey ở Minneapolis, cảnh báo.